Bültenler
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta piyasalar Omicron vakalarının hafif semptomlar gösterdiğine dair haber akışı ile primli başlangıç yaptı. Asya tarafında ise Çin Merkez Bankası'nın para politikasını gevşetmesiyle kazanım elde etti.
Çin Merkez Bankası bankaların rezervlerinde tutmak zorun olduğu nakit para miktarını azaltacağını açıkladı. Çin bu hamle ile yavaşlayan ekonomik büyümeyi hızlandırmak için ikinci kez ekonomiye uzun vadeli likidite sağlamış oldu. Dünya'nın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin, salgın hastalık sonrasında etkileyici bir şekilde toparlanmış olsa da, ekonomik büyüme son aylarda yavaşlayan imalat sektörü, gayrimenkul sektöründeki borç sıkıntıları ve devam eden koronavirüs vakaları nedeniyle ivme kaybetmişti.
Pfizer CEO'su, varyantın daha hafif belirtilerle göründüğünü ancak daha hızlı yayıldığını ve daha fazla covid mutasyonuna yol açabileceğini söyledi. İngiliz ilaç üreticisi GSK ABD'li ortağı Vir Biotechnology ile geliştirdiği antikor ağırlıklı koronavirüs tedavisinin yeni Omicron varyantının tüm mutasyonları karşısında etkili olduğunu açıkladı.
Kongre liderleri, Demokratların Cumhuriyetçilerin oyları olmadan ABD borç limitini artırmalarına izin verecek bir strateji üzerinde çalışıyor. Hazine Bakanlığı, milletvekillerinin borçlanma limitini yükseltmemesi halinde ABD'nin artık borçlarını 15 Aralık'ta ödeyemeyeceğini tahmin ediyor.
Diğer yandan Başkan Joe Biden, 2035 yılına kadar sadece sıfır emisyonlu araçlar satın almaya yönlendiren bir yürütme emrini imzalamaya hazırlanıyor. Yönerge, federal hükümetin 2050’ye kadar net sıfır sera gazı emisyonuna ulaşmasını hedefliyor.
Haftanın son günü ise piyasalar ABD tarafında açıklanan enflasyon verileri ile yön buldu. Aylık bazda tüketici fiyatları %0.7 beklentisine karşılık %0.8 artarken yıllık bazda da beklentiye paralel olarak %6.8’lik artış açıklandı. Beklentilere paralel olarak açıklanan veriler ile ABD de enflasyon 40 yılın zirvesine ulaştı. Veri sonrası gözler 14-15 Aralık’ta gerçekleşecek olan Fed toplantısına çevrildi. Son dönemde açıklanan yüksek enflasyon rakamları sonrasında geçici kavramını kullanmayı bırakan başta Powell olmak üzere Fed üyelerinin tahvil alımlarının azaltılma süreci ve 2022 yılı için faiz artış sürecinde ne karar verecekleri takip edilecek.
ABD tarafında endeksler haftalık bazda Dow Jones %4.02, S&P500 %3.82 ve Nasdaq %3.31 olmak üzere primle sonlandırdı.
Ekonomik veri tarafında ABD 3. Çeyrek verimliliği -%4.9’dan -%5.2‘ye revize edilirken, Ekim ayı ticaret açığı ise beklentilerin üzerinde $67.1 milyar seviyesinde duyuruldu. Ekim ayı perakende satış verisi beklenti olan %6.2 nin üzerinde %7.1 düşüş yaşadı. Haftalık bazda işsizlik başvuruları beklentilerin ve bir önceki verinin altında 184 bin seviyesinde açıklandı.
Dolar endeksi haftayı yatay eksi sonlandırırken, Euro da hafta içerisinde 1.1228 ile 26 Kasım'dan bu yana görülen en düşük seviyeye gerilemesinin ardından toparlanarak haftayı yatay sonlandırdı.
Altın fiyatları, ABD doları, Fed'in bundan sonra izleyeceği para politikasına dair ipuçları sağlayabilecek önemli enflasyon verileri öncesinde yatay seyretti. Veri ardından yükseliş gösteren spot altın, yine de haftayı $1.782 seviyesinde yatay eksi sonlandırdı.
Petrol fiyatları, Omicron varyantının küresel petrol talebine olacak olan etkisine dair endişelerin hafiflemesi, İran ve ABD arasında müzakerelerin durması ile İran ham petrolünün piyasaya girişinin ertelenmesinin desteği ile brent petrol %7.54, ABD ham petrolü %8.16 olmak üzere primli sonlandırdı.
Geçtiğimiz haftaya $9.470 seviyesinden başlayan LME bakır, Çin’deki parasal genişlemeden destekle $9.677,50 seviyesine kadar yükseldi. Ancak güçlü doların baskısı ve Omicron varyantının yarattığı belirsizliğin etkisi ile haftayı %0.39 primli olarak $9.454 seviyesinden kapattı.
Yurt dışı piyasaların, yoğun geçecek olan bir haftanın ilk işlem gününe primli başlasa da öğleden sonra yönün aşağı döndüğü gözlendi. Haftaya yayılan merkez bankası açıklamaları öncesinde piyasada oluşan olası sıkılaşma algısı hisse senedi endekslerine olumsuz yansıdı. ABD tarafında Dow Jones %0.89, S&P 500 %0.91 ve Nasdaq %1.39 kayıpla günü sonlandırırken, başlıca Avrupa endeksleri de %0.01-%0.83 aralığında negatif kapandı.
Asya borsaları ve petrol fiyatları, Fed de dâhil olmak üzere başlıca merkez bankalarının bu hafta açıklanacak olan politika kararları öncesinde bekleyişte olan yatırımcıların Omicron varyantının yayılmasıyla artan endişeleri nedeniyle bu sabah geriledi.
Çin'in büyük imalat bölgelerinden Zhejiang'da tedbirler sıkılaştırılarak ticari faaliyetler askıya alınırken, on binlerce kişi karantinaya alındı.
Omicron varyantının ekonomiye olabilecek etkileri ve Fed'in yarın sona erecek olan iki günlük toplantısında para politikasında sıkılaşmaya gitmesi ihtimali risk iştahını azalttı. Fed'in, yüksek enflasyonla mücadele etmek için aylık 120 milyar dolar değerinde tahvil alımı gerçekleştirdiği programının durdurulma takvimini öne çekeceğine işaret etmesi bekleniyor. Bu hamlenin, Fed'in faiz artırımlarına da kapı açması bekleniyor. Para piyasaları, ilki yüksek ihtimalle Haziran ayına kadar ve diğeri de Kasım ayında olmak üzere iki faiz artırımı fiyatlandırıyor.
Avrupa Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası ve Japonya Merkez Bankası da bu hafta toplantı gerçekleştirecek. Başlıca merkez bankalarından üçünün de kendi para politikalarında sıkılaşmaya gitmesi bekleniyor.
Omicron varyantına dair endişeler, İngiltere Başbakanı Boris Johnson'ın dün İngiltere'nin yeni koronavirüs varyantı Omicron kaynaklı "yeni vaka dalgası" ile karşı karşıya olduğunu söylemesi ve Dünya Sağlık Örgütü'nün Omicron varyantının büyük "küresel risk" oluşturduğunu açıklamasının ardından arttı. İki doz aşının varyanttan korunmak için yeterli olmayacağı yönünde bazı kanıtlar görülmesi de endişelerin artmasında etkili oldu.
Güvenli liman olara görülen dolar, Fed'in para politikasında sıkılaşmaya gideceği beklentileri ve Omicron varyantına ilişkin belirsizlikten destek bularak dün %0.23 değer kazanırken bugün 96.437 seviyesinde %0.12 primli. Euro dolar karşısında dün 1.1261 ile bir haftanın dip seviyesini kaydetmesinin ardından bugün 1.1268 ile %0.13 kayıpla işlem görüyor.
Petrol fiyatları, koronavirüs vakalarında görülen artış sonrasında Avrupa ve Asya'da yeniden uygulanmaya başlanan kısıtlamaların ardından yatırımcıların taleple ilgili endişeleri nedeniyle dün geriledi. Bugün ise brent petrol $74.60, ABD ham petrolü ise $71.45 ile %0.20 civarında primli.
Altın fiyatları, yatırımcıların Fed'in günün ilerleyen saatlerinde başlayacağı iki günlük toplantıda tahvil alımları programını ne hızda sonlandırabileceğine dair ipuçlarını izlerken, düşük tahvil getirileri ile güçlü bir dolar arasında kalarak yatay seyretti. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün günü %0.25 primle kapatırken bugün %0.23 kayıpla $1.782 seviyesinde.
LME bakır ise yeni haftaya $9.502 seviyesinden başladı, Çin'in gelecek yıl için altyapı yatırımı taahhüdünde bulunmasıyla desteklenerek dün günü yatay artı sonlandırdı.
Ancak artan Omicron endişeleri, dolardaki kuvvetli seyir ve yatırımcıların merkez bankalarının politika kararları öncesinde temkinli kalması ile bu sabah bir haftanın dip seviyesi olan $9.398 seviyesine kadar geriledikten sonra toparlansa da $9.456 ile yatay eksi işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta ABD endeksleri panik satışların yerini alımlara bırakmasıyla yükselişle başladı. Yeni varyantla ilgili, daha bulaşıcı olmasına rağmen muhtemelen aşıların etkili olacağına dair yorumlar, piyasalardaki risk iştahının yeniden artmasına sebep oldu. ABD Başkanı Biden, Amerikalara yeni varyantla ilgili panik yapmamaları çağrısında bulunurken, hastalıktan korunmak için aşı, 3. doz ve maske kullanımına vurgu yaptı.
Biontech, Moderna ve J&J aşılarını yeni varyanta uyarlamak için çalışmalara başladıklarını duyurdu. Yeni varyantın özellikleri ile ilgili daha net bilgilerin 2-3 hafta içinde elde edilebileceği, bu sürede piyasalardaki volatilitenin yüksek seyretmeye devam edebileceği belirtiliyor.
Öte yandan, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Omicron varyantı kaynaklı vaka artışları görülmesi riskinin "çok yüksek" olduğu uyarısında bulundu ve birçok ülke hızlıca sınırlarındaki kontrolleri sıkılaştırarak yanıt verdi.
Moderna'nın CEO'su, Financial Times'da yer alan habere göre koronavirüse karşı geliştirilen aşıların, Omicron varyantı karşısında Delta varyantı karşısında oldukları kadar etkili olmasının çok mümkün görünmediğini söyledi.
BioNTech CEO’su ise aşılılara yeni varyantı bulaşmasının daha yüksek seviyede olabileceğini ancak yine de bağışıklık hücrelerinin kuvvetli olduğunu ve 3. doz aşılamanın hızlı bir şekilde onaylanmasının etkiyi azaltacağını ifade etti.
Piyasada son dönemde Omicron varyantıyla beraber covid-19 vakalarındaki artış ve G.Afrika, İngiltere, İsviçre, Brezilya’dan sonra sonunda ABD’de görülmesiyle beraber piyasa risk iştahında düşüş gözlemlendi.
OECD tarafındaki son tahminlerde de Omicron varyantının küresel ekonomide dengesizlikler yaratarak büyümenin yavaşlamasına ve enflasyonda artış tehdit olabileceği görüşünü açıkladı.
Haftanın sonuna doğru Çinli paylaşımlı yolculuk şirketi Didi'nin New York borsasından çıkacağını açıklamasıyla ABD-Çin gerilimi ve Çin'de teknoloji düzenlemeleri hakkında endişelerin artmasına paralel risk iştahında baskılanma oluştu.
Kasım ayının son işlem gününde ise Fed Başkanı Powell’dan gelen şahin açıklamalar piyasalarda sert satışlara sebep oldu. Powell öncelikle enflasyon ile ilgili “geçici” ifadesini kaldırırken, tahvil alımlarını beklenenden birkaç ay önce sonlandırabilecekleri sözlerine ekledi. Ayrıca 14-15 Aralık FOMC toplantısı öncesinde açıklanacak verilerin önemine vurgu yapılırken, yeni covid-19 varyantı “Omicron” un etkilerinin de sonuçlarının önemle takip edileceği açıklamalarda yerini aldı. Fed’in sermaye alımlarında aylık olarak $15 milyar azaltıma gitmesi ve 2022 ortasında tahvil alımlarını sonlandırması daha önceki planlamaydı. Powell, Fed yetkililerinin tahvil alımlarını öngörülenden birkaç ay önce tamamen bitirip bitirmeyecekleri konusunu bu ayki toplantıda değerlendireceklerini söyledi.
Açıklanan ekonomik verilerin ve yeni varyantın büyük beki yarattığı bir haftada, büyük teknoloji şirketlerinde yaşanan sert satışlar Cuma günü ABD endekslerini aşağı çekti ve endeksler haftalık bazda Dow Jones %0.91, S&P500 %1.22 ve Nasdaq %2.62 olmak üzere kayıpla sonlandırdı.
Ekonomik veri tarafında Çin Kasım ayı hizmet ve imalat PMI verileri ise sırasıyla 52.3 ve 50.1 açıklandı, her iki veride beklenti rakamları olan 51.5 ve 49.7 üzerinde açıklandı.
ABD tarafında ise Kasım ayı tüketici güveni verisi beklenti 110.9 ve önceki veri 111.6 altında 109.5 açıklandı. Bir diğer veri Kasım ayı MNI Chicago PMI verisi ise beklenti 67 ve önceki veri 68.4 altında 61.8 açıklandı. Üretim PMI’ı 59.1 beklenirken 58.3 olarak açıklandı; ISM üretim ise 61.2 seviyesine yakın 61.1 olarak gerçekleşti.
Haftalık işsizlik başvuruları 222 bin ile 240 bin beklentisinin altında kaldı ancak bir önceki döneme kıyasla yükseliş kaydetti.
ABD tarım dışı istihdam verisi 550 bin beklentisinin oldukça altında 210 bin olarak açıklandı. ABD tarafında dikkat çeken diğer önemli veriler arasında beklenti olan %4.5’in altında %4.2 olarak açıklanan işsizlik verisi, %0.5’in üzerinde %1 olarak açıklanan fabrika siparişleri ve -%0.4 olan ekim ayı dayanıklı mal siparişleri son revize verisi dikkat çekti. Beklentinin oldukça altında gelen ABD istihdam raporu, haftanın son iş gününde volaliteyi oldukça arttırdı.
Düşüşün en büyük etkenlerinden biri politika yapıcıların yüksek enflasyon ortamında varlık alımlarını daha hızlı azaltarak devam etmesinin muhtemel olarak görülmesi ve açıklanan ekonomik verilerin etkisinin bu konuda sınırlı kalacağı olması oldu.
Tarım dışı istihdam verileri karışık sonuçlara işaret etti ancak yatırımcıların Fed'in para politikasında daha erken sıkılaştırmaya gideceği beklentisinde değişiklik olmadı.
Avrupa tarafında ise Kasım ayı TÜFE verileri beklentileri aştı ve fiyat ısınmasının ciddi boyutlarda olduğuna işaret etti, AB TÜFE %4.1 önceki veri ve %4.5 beklenti üstünde %4.9 açıklandı. ÜFE Ekim ayında aylık bazda %5.4 ile %3.8 beklentisinin üzerinde artış kaydetti.
Dolar Omicron varyantının ekonomiye etkilerine dair endişelerin azalması ile baskılanırken Powell açıklamaları ile desteklendi ve haftayı 96.117 seviyesinde yatay artı sonlandırdı. Euro dolar karşısında 1.1313 ile yatay eksi, sterlin ise 1.3231 seviyesinde %0.82 kayıpla kapanış yaptı.
Petrol fiyatları, talep endişeleri ile haftalık bazda art arda altıncı haftada da geriledi ve Brent petrol %3.91, ABD ham petrolü %2.77 değer kaybetti. Diğer yandan OPEC+ yetkililerinin dün beklentilerin aksine Ocak ayında üretimi 400.000 varil artırma kararında değişiklik yapmadı.
Altın ise Fed'in varlık alımlarının azaltılması programı ve faiz oranlarında artırıma gidilmesi ile ilgili sıkı para politikası yanlısı açıklamaları nedeniyle, haftayı %0.45 kayıpla sonlandırırken, art arda üçüncü haftada da düşüş kaydetti.
LME 3m bakır geride bıraktığımız haftaya $9.554 seviyesinden ve azalan yeni koronavirüs varyantı endişelerinden bulduğu destekle primli başladı. Haftanın ilerleyen günlerinde ise ABD'de para politikasının sıkılaşmasına ilişkin endişeler, Codelco CEO'sunun, piyasanın 2024'e kadar arz fazlası göreceğini söyleyerek, gelecek yıl %9'a varan bir fiyat düşüşü tahmin etmesi geriledi.
Hafta içerisinde 18 Kasım’dan bu yana en düşük seviyesi olan $9.349 seviyesine kadar gerileyen LME 3m bakır haftalık bazda %0.30 kayıpla $9.417 seviyesinden haftayı sonlandırdı.
Haftanın ilk işlem günü ABD piyasaları, Cuma günkü negatif havayı üzerinden attı ve kayıplarının bir kısmını geri aldı. Omicron vakalarının hafif semptomlar gösterdiğine haberler endekslere destek oldu. Özellikle havacılık sektörüne yansıyan fiyatlamanın yanı sıra pozitif havanın etkisiyle toparlanan petrol fiyatları enerji sektörü yukarı taşıdı. Dow Jones %1.87, S&P500 %1.17, Nasdaq endeksi ise %0.93 primle günü sonlandırdı.
Avrupa piyasaları yeni haftaya azalan varyant endişesiyle pozitif bölgede başladı ve başlıca endeksler günü %1.39-%2.40 aralığında primli sonlandırdı.
Haftanın ilk işlem gününde dolar endeksinde 96.300 seviyesi etrafında yatay artıda seyir görülürken G10 para birimlerinde karışık seyir izlendi. Dolar endeksi günü %0.22 primli sonlandırırken, dolar karşısında Euro %0.25 kaybetti, sterlin ise %0.25 primlendi.
Asya borsaları, Omicron varyantının ekonomiye olan etkilerine dair endişelerin hafiflemesiyle yükselirken, Çin piyasaları Çin Merkez Bankası'nın (PBOC) para politikasını gevşetmesiyle kazanım elde etti. Çin Merkez Bankası dün bankaların rezervlerinde tutmak zorun olduğu nakit para miktarını azaltacağını açıkladı. Çin bu hamle ile yavaşlayan ekonomik büyümeyi hızlandırmak için ikinci kez ekonomiye uzun vadeli likidite sağlamış oldu.
Dünya'nın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin, salgın hastalık sonrasında etkileyici bir şekilde toparlanmış olsa da, ekonomik büyüme son aylarda yavaşlayan imalat sektörü, gayrimenkul sektöründeki borç sıkıntıları ve devam eden koronavirüs vakaları nedeniyle ivme kaybetmişti.
Petrol fiyatları, dün Omicron varyantının küresel petrol talebine olacak olan etkisine dair endişelerin hafiflemesiyle %4.5 civarında artarak toparlanmasının ardından yükselişine devam ederken, İran ve ABD arasında müzakerelerin durması İran ham petrolünün piyasaya girişinin ertelenmesine neden oldu. Brent petrol bugün %1.25, ABD ham petrolü ise %1.61 primli işlem görüyor.
Altın, güçlenen dolar ve ABD Hazine tahvil getirileri nedeniyle çekiciliğinin azalmasıyla birlikte yatay seyretti. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.32 kaybederken bugün %0.14 primli olarak $1.781 seviyesinde.
LME 3m bakır ise yeni haftaya $9.470 seviyesinden başladı. Omicron varyantı belirsizliği ve dolardaki güçlü seyir fiyatlar üzerinde baskı oluştursa da Çin'deki parasal genişlemeden gelen destekle primli seyrediyor. Dün günü %1.07 primli sonlandıran LME 3m bakır bugün %0.45 primle $9.620 seviyesinden işlem görüyor. Cash fiyat $9.670, backwardation ise $50 seviyesinde.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta ABD hisse senedi piyasaları Başkan Joe Biden’ın yönetim kurulu üyesi Lael Brainard yerine Jerome Powell'ı ikinci kez Fed başkanı olarak görevlendirmesi kaynaklı karışık seyri ile başladı.
Piyasalar Powell'ın Brainard'a kıyasla daha esnek para politikası yanlısı olduğunu düşündü, ancak Brainard da başkan yardımcısı olarak görevlendirildi. Powell seçimi, ABD merkez bankasının enflasyonla mücadelede eğrinin gerisinde kalabileceği endişelerinin arttığı bir dönemde politika devamlılığına işaret eden bir adım olarak görüldü. Biden'ın seçimi piyasaların Fed'in varlık alımlarını azaltmaya öngörülenden daha erken başlayacağı beklentilerini de kuvvetlendirdi.
ABD işsizlik verilerinin beklentinin altında kalması ile birlikte piyasalar arz kaynaklı enflasyon sorunlarının yanı sıra iş gücü piyasası sorunlarına odaklanmaya başladılar.
Riskli varlıklarda, Avrupa'daki koronavirüs vakalarında görülen artış ve yeniden gündeme gelen kısıtlamaların yatırımcıların ekonomik büyüme ve tüketimde hızlı toparlanma görüleceği beklentilerini azaltmasıyla dalgalı hareketler görüldü. Almanya Başbakanı Angela Merkel, ülkesindeki koronavirüs vakalarının şu anda dünya üzerinde görülen en hızlı şekilde arttığını ifade ederken Avusturya dün yeniden tecrit uygulamasına geçti.
Diğer yandan Bilim insanları Güney Afrika'da tespit edilen yeni varyantın vücudun bağışıklık sisteminin vereceğini yanıttan kaçabileceğini açıkladı. Yeni varyantın bugüne kadar görülen en etkili varyant olduğunu ve aşıya karşı dayanıklı olabileceğini düşünen İngiliz yetkililer ise Güney Afrika'ya seyahat kısıtlamaları getirdi.
Dünya Sağlık Örgütü, olası artan enfeksiyon riskine atıfta bulunarak, Omicron adlı yeni covid türünü endişe verici bir değişken olarak nitelendirdi. Güney Afrika Sağlık Bakanı Joe Phaahla Cuma günü yaptığı açıklamada, çeşitli ülkelerin aldığı seyahat kısıtlama kararlarının haksız olduğunu söyledi.
Hafta başında Avusturya’nın başlattığı tam kapanma politikasının ardından gelen varyant haberi farklı ülkelerin benzer politikalar uygulama ihtimalinin konuşulmasın sebep oldu ve piyasalarda risk iştahını bozdu.
Ülkenin önde gelen virologlarından birine göre Belçika, covid-19'a neden olan virüsün yeni, ağır mutasyona uğramış bir varyantının ülkede görüldüğünü doğruladı.
ABD tarafında endeksler haftalık bazda Dow Jones %1.97, S&P500 %2.20, Nasdaq ise %3.52 olmak üzere değer kaybetti.
Ekonomik veri tarafında ABD’de üretim PMI 59.1 beklentisine paralel ve hizmet PMI 59 beklentisine karşın 57 olarak açıklandı.
Haftalık işsizlik başvuruları verisi 1960’lardan bu yana ilk kez 200bin seviyesinin altında açıklanırken, devam eden başvurular 2.05 milyon ile beklentinin üzerinde açıklandı.
Ekim ayı dayanıklı mal siparişleri %0.2 artış beklentisine karşılık %0.5 gerileme gösterirken, toptan satış stoklarında %1’lik artış beklentisinin üzerinde %2.2 artış açıklandı.
Bazı Fed yetkililerin yüksek enflasyon devam ederse, merkez bankasının tahvil alımlarını azaltma programının takvimini öne çekmeye açık olduklarını belirtmeleri de dolara destek sağladı. Fed'in 2-3 Kasım'da gerçekleşen toplantısının tutanakları, yetkililerin faiz oranlarını da öngörülenden daha erken yükseltebileceğini gösterdi.
Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) Ekim ayı toplantısının tutanakları, merkez bankası yetkililerinin yüksek enflasyon baskısına rağmen ekonomiyi destekleyici politikalara devam etme eğiliminde olduklarını ve para politikasında değişikliğe gitme konusunda temkinli davrandıklarını gösterdi.
Haftaya 96.066 seviyesinden başlayan Dolar Endeksi, ABD'deki para politikasının öngörülenden daha erken sıkılaşacağı beklentisinden destek bularak Çarşamba günü 96.938 seviyesine kadar yükseldi.
Ancak Cuma günü yeni koronavirüs varyantı haberleri ile gün boyu aşağı yönlü bir seyir izleyerek hafta başından beri gelen tüm kazanımlarını geri verdi, 95.753 seviyesine kadar gerileyen endeks haftayı 96.089 seviyesinden yatay sonlandırdı.
Petrol fiyatları, ABD, Japonya ve Hindistan'ın yüksek petrol fiyatlarıyla mücadele etmek için rezervlerindeki ham petrolü kullanacağı beklentilerinin kuvvetlenmesiyle ve Avrupa'da koronavirüs vakalarının artması nedeniyle petrol talebinin azalacağından duyulan endişe ile haftaya baskı altında başladı. Fiyatlar sadece Cuma günü yeni varyant haberleri ile %11’den fazla kayıp verdi. Brent petrol haftayı %7.82, ABD hafif ham petrolü %10.45 kayıpla sonlandırdı.
Altın fiyatları yükseldi ancak, dolardaki yükseliş ve Fed'in faizleri öngörülenden daha erken artıracağı beklentileri altının $1.800 seviyesinin altında kalmasına neden oldu. Altın fiyatları, piyasaların Fed'in para politikasını sıkılaştırmaya gideceği beklentileri nedeniyle $1.800 seviyesinin altında seyrini sürdürdü, Cuma günü yeni koronavirüs varyantının altının çekiciliğini artırmasıyla $1.815’e kadar yükselse de haftayı %2.86 kayıpla $1.792 seviyesinden sonlandırdı.
LME bakır ise haftaya, Çin'deki taleple ilgili endişelerin yenilenmesi, önümüzdeki aylarda daha dengeli bir piyasa beklentileri ve daha güçlü bir dolar nedeniyle baskı altına girerek başladı.
Haftanın ilerleyen günlerinde beklenti üzeri gelen ABD konut satış verilerinin ve Çin'in emlak sektörünü desteklemek için önlemler açıklamasının ardından primlenme görüldü.
Diğer yandan ABD Fed Başkanı Jerome Powell'ın ikinci dönem için aday gösterilmesinin ardından güçlenen doların ve ABD Şükran Günü tatiline girerken hacimlerin düşük olması beklentilerinin baskısı altında kaldı.
LME 3m bakır $9.616 seviyesinden başladığı haftada $9.920 seviyesine kadar yükseliş gösterdi. Ancak fiyatlar Cuma günü Güney Afrika'da yeni tanımlanan koronavirüs varyantı haber akışı ile $9.445 seviyesine kadar geriledi ve bu seviyeden haftalık %2.13 kayıpla kapanış gerçekleştirdi.
Yeni haftanın ilk işlem gününde ABD endekslerinde hafta sonu akabinde panik satışlarının yerini alıma bıraktığı görüldü. Dow Jones %0.68, S&P500 %1.32, Nasdaq endeksinde ise %1.88 primlenme görüldü. Avrupa tarafında da %0.16-%0.94 aralığında primli kapanışlar gerçekleşti.
Yeni varyantla ilgili, daha bulaşıcı olmasına rağmen muhtemelen aşıların etkili olacağına dair yorumlar, piyasalardaki risk iştahının yeniden artmasına sebep oldu. ABD Başkanı Biden, Amerikalara yeni varyantla ilgili panik yapmamaları çağrısında bulunurken, hastalıktan korunmak için aşı, 3. doz ve maske kullanımına vurgu yaptı.
Diğer yandan Biontech, Moderna ve J&J aşılarını yeni varyanta uyarlamak için çalışmalara başladıklarını duyurdu. Yeni varyantın özellikleri ile ilgili daha net bilgilerin 2-3 hafta içinde elde edilebileceği belirtiliyor, bu sürede, piyasalardaki volatilite yüksek seyretmeye devam edebilir.
Öte yandan, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Omicron varyantı kaynaklı vaka artışları görülmesi riskinin "çok yüksek" olduğu uyarısında bulundu ve birçok ülke hızlıca sınırlarındaki kontrolleri sıkılaştırarak yanıt verdi.
Moderna'nın CEO'su, Financial Times'da yer alan habere göre koronavirüse karşı geliştirilen aşıların, Omicron varyantı karşısında Delta varyantı karşısında oldukları kadar etkili olmasının çok mümkün görünmediğini söyledi.
Ekonomik veri tarafında Almanya Kasım ayı TÜFE aylık bazda %0.4 gerileme beklentisine karşılık %0.2 geriledi ve yıllık bazda enflasyon da %5.2 seviyesine yükseldi.
Çin imalat sektörü, resmi PMI verilerine göre üç ay sonra tekrar büyüme kaydederken ham madde fiyatlarındaki yükselişler ve elektrik kısıtlamalarının gevşetilmesiyle üretim sektörü üzerindeki baskı hafifledi. Çin resmi imalat sanayi PMI verilerine göre, endeks Ekim ayındaki 49.2 seviyesinden Kasım'da 50.1'e yükseldi.
Dolar endeksinde son dönemde hızlanan kazanımlar, geçtiğimiz hafta covid varyantına dair çıkan haberlerin yarattığı güvenli liman talebine rağmen, kar realizasyonları ile karşılaştı.
Şükran günü öncesinde 97 seviyesine yaklaşan dolar endeksi, Cuma günü yaşanan sert düşüşün ardından yeni haftaya tekrar alım talebi ile başlarken, gün içinde tekrar 96.445’e kadar yükseldi. Kapanışı ise %0.26 primli gerçekleştirirken dolar karşısında Euro %0.23, sterlin ise %0.22 değer kaybetti.
Petrol fiyatları, Omicron varyantının endişe edildiği kadar ağır etkilere yol açmayacağı tahminleri ve başlıca üreticilerin Ocak ayında ham petrol üretimini artırma planlarını askıya alacağı beklentileriyle geçen haftaki gerilemesinin ardından dün gürü primli kapatsa da bu sabah %2 civarında kayıpla işlem görüyor.
Altın fiyatları, dolardaki değer kaybından destek alarak yükselirken, yatırımcıların Omicron varyantının küresel ekonomiye olabilecek etkisinin değerlendirmeye devam etti. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.38 değer kaybederken bugün %0.49 primli olarak $1.794 seviyesinde.
LME bakır yeni haftaya $9.554 seviyesinden başlarken Pazartesi gününü %1.64 primli kapattı. Ancak Omicron varyantının aşıya dirençli olabileceği endişeleri ile bu sabah $9.467 seviyesine kadar gerileyen LME bakır, %0.62 kayıpla $9.541 seviyesinden işlem görüyor. Cash fiyat $9.547 seviyesinde bulunurken backwardation $6 seviyesine gerilemiş durumda.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Yurt dışı piyasaları geride bıraktığımız haftaya karışık seyirle başladı. Yatırımcıların odak noktasında ABD Başkanı Joe Biden ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in görüşmesi vardı. Biden ve Xi Jinping yakından izlenen görüşmelerine ılımlı bir şekilde başlangıç yaptı. İki lider de ülkeleri arasında çatışma çıkmaması konusunda tüm dünyaya karşı sorumlu hissettiklerini belirtti. Biden'a "eski bir arkadaş" olarak hitap eden Xi Jinping, iki ülkenin aralarındaki iletişim ve işbirliğini artırmak için çabalaması gerektiğini söyledi. İki lider de görüşmelerin başında iki ülke arasında çatışma çıkmaması konusunda kendilerini sorumlu hissettiklerini belirtti. Ancak liderler Çin-ABD ilişkilerdeki gerilimin azalacağı işareti verse de, fikir ayrılığına düştükleri çoğu konuda tavırlarını değiştirmedi.
Ayrıca Başkan Joe Biden'ın sosyal güvenlik ağını genişletme, iklim değişikliğini ele alma ve vergi politikalarında revizyon içeren tasarısı, Cuma sabahı Meclis Başkanı Nancy Pelosi'nin Demokrat partilileri birleştirmesiyle Senatoya gönderildi.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) başkanı Christine Lagarde, yaptığı açıklamada piyasaların para politikasının sıkılaştırılacağı beklentilerine karşı çıkarak enflasyonu kontrol altına almak için şu anda politikayı sıkılaştırmanın Euro Bölgesi ekonomisindeki toparlanma sürecini zedeleyebileceğini söyledi.
ABD endekslerinin karışık seyri Mart ayından bu yana en hızlı yükselişi kaydeden perakende satış verisi ardından sonlandı ve endekslerde hızlı şekilde değer kazandı. St. Louis Fed Başkanı Bullard’ın yüksek seyreden enflasyona karşı Fed’in varlık alımı azaltması sürecini hızlandırması gerektiği yönündeki açıklamasının etkisi ise pozitif veri ve bilanço açıklamaları ardından sınırlı oldu.
Hafta ortasında Avrupa tarafında covid vakalarındaki artış ve artan enflasyon endişeleri doğrultusunda yatay artı veya satış ağırlıklı endeks hareketleri izlendi. Artan vaka sayıları Belçika’nın evden çalışma ve maske kuralı getirmesine neden olurken, Almanya’da vaka sayıları zirve seviyelerinde yer alıyor. Avusturya’nın, yaygın kısıtlamalar getiren ilk batı Avrupa ülkesi olması, Almanya'nın bazı kesimlerin de zorunlu olmayan işletmeleri kapatmasının yanı sıra uzaktan çalışma kurallarının yürürlüğe alınması ve Hollanda’nın mağaza ve barların erken kapanmasını kararlaştırması dikkat çekti.
Öte yandan, Avrupa'da otomobil satışları art arda dördüncü ayda da düştü ve merkez bankası yetkilileri faiz oranlarını düşük tutma taahhüdünde bulundu.
Pekin'in sıkılaştırdığı düzenlemelerin hisse piyasasında yarattığı baskı devam ederken borç yükü altındaki Çin gayrimenkul sektöründe görülen likidite krizi küresel risk iştahını azaltmaya devam etti.
ABD endeksleri haftalık bazda karışık kapanışlar gerçekleştirirken, Dow Jones %1.38 değer kaybetti, S&P500 %0.32, Nasdaq ise %1.24 değer kazandı.
Ekonomik veri tarafında ise Çin’de Sanayi üretimi %3 artış beklentisine karşın %3.5 artarken, perakende satışlar %3.5 artış beklentisinin üzerinde %4.9 artış gösterdi.
Euro Bölgesi’nde açıklanan verilere göre üçüncü çeyrekte büyüme çeyreklik bazda %2.2 ile piyasa beklentisine paralel gerçekleşti. Yıllık bazda büyüme hızı ise %3.7 oldu.
ABD’de perakende satışlar Ekim ayında aylık %1.7 ile %1.4 beklentisinin üzerinde artış kaydetti. Aynı dönem için sanayi üretimi aylık %1.6 ile %0.9 tahminini aşarken kapasite kullanım oranı %76.4 seviyesine yükseldi.
ABD haftalık işsizlik başvuruları beklenti 260bin üstünde 268bin açıklandı. Devam eden başvurular 2120 bin altında 2080 bin açıklandı.
ABD perakende satış verisinin beklentinin ve önceki ayın üzerinde artış göstermesi ve Fed üyelerinden gelen faiz artış sinyalleri ile beraber tahvil alımlarının daha hızlı azaltılacağına dair beklentiler dolardaki yükselişe destek oldu.
Dolar endeksi Salı günü 96.241 ile Temmuz 2020’den bu yana en yüksek seviyeyi test etmesinin ardından haftalık bazda %0.95 primle ve 96.031 seviyesinden kapanış yaptı.
Başlıca para birimlerinden Euro ise en keskin hareket gösteren para birimi oldu ve dolar karşısında %1.41 değer kaybetti. Euro bu hafta 1.1248 dolara kadar geriledikten sonra toparlansa da yatırımcılar hâlâ kırılgan olduğunu düşündü ve doların değer kazanacağını varsayımıyla pozisyon aldılar.
Petrol fiyatları ABD, Japonya ve Çin'in ham petrol rezervlerinden satış yapabilecekleri beklentisiyle sert düşüş kaydederken, haftalık bazda brent petrol %3.99, ABD hafif ham petrolü ise %5.81 değer kaybetti.
Altın fiyatları, hafta içerisinde beş ayın zirvesine tırmanmasının ardından etkileri devam eden enflasyon kaynaklı riskler, güçlü dolar ve faiz artırımlarının öngörülenden daha erken gerçekleştirileceği beklentileri ile hatayı %1.04 kayıpla sonlandırdı.
LME bakır ise haftaya Çin'in emlak sektöründeki zayıflık baskısıyla başladı. Fiyatlar ilerleyen günlerde olumlu geçen Xi Jinping ve Joe Biden görüşmesi pozitif risk iştahı ile desteklendi ancak, Çin kömür fiyatlarının düşmesi, ABD dolarının 16 ayın en yüksek seviyesine çıkması ve LME’deki arz sıkışıklığının gevşemeye devam etmesiyle geriledi.
ABD verileri ile Perşembe ve Cuma günü primli kapanışlar izlense de LME 3m bakır haftalık bazda %0.97 kayıpla $9.651 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi.
Yeni hafta ABD Başkanı Joe Biden diğer aday olan yönetim kurulu üyesi Lael Brainard yerine Jerome Powell'ı ikinci kez Fed başkanı olarak görevlendirmesi ve hisse senedi piyasalarında karışık seyirle başladı. Piyasalar Powell'ın Brainard'a kıyasla daha esnek para politikası yanlısı olduğunu düşünürken, Brainard da başkan yardımcısı olarak görevlendirildi.
Dow Jones yatay artı kapanış gerçekleştirirken, S&P 500 %0.32, Nasdaq %1.26 değer kaybetti. Avrupa endeksleri de haftaya karışık bir başlangıç yaptı.
Powell seçimi, ABD merkez bankasının enflasyonla mücadelede eğrinin gerisinde kalabileceği endişelerinin arttığı bir dönemde politika devamlılığına işaret eden bir adım olarak görülürken, Fed'in varlık alımlarını azaltmaya öngörülenden daha erken başlayacağı beklentilerini de kuvvetlendirdi.
Ekonomik veri tarafında ABD var olan konut satışları verisi 6.2 milyon beklentisinin üzerinde 6.34 milyon olarak açıklanarak dikkat çekti.
Haftanın ilk işlem gününde, güne 96.066 seviyesinden başlayan Dolar Endeksi, ABD'deki para politikasının öngörülenden daha erken sıkılaşacağı beklentisinden destek bularak %0.54 primle 96.548 seviyesinden günü sonlandırdı. Dün Dolar karşısında Euro %0.48, sterlin ise %0.42 değer kaybetti. Euro bugün 1.1224 seviyesine kadar gerilerken 16 ayın dip seviyesi test edildi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, ülkesindeki koronavirüs vakalarının şu anda dünya üzerinde görülen en hızlı şekilde arttığını ifade ederken Avusturya dün yeniden tecrit uygulamasına geçti.
Petrol fiyatları, ABD, Japonya ve Hindistan'ın yüksek petrol fiyatlarıyla mücadele etmek için rezervlerindeki ham petrolü kullanacağı beklentilerinin kuvvetlenmesiyle %0.70 civarında değer kaybederken dünkü kazanımlarını geri verdi. Ayrıca Avrupa'da koronavirüs vakalarının artması nedeniyle petrol talebinin azalacağından endişe ediliyor.
LME bakır ise haftaya, Çin'deki taleple ilgili endişelerin yenilenmesi, önümüzdeki aylarda daha dengeli bir piyasa beklentileri ve daha güçlü bir dolar nedeniyle baskı altına girerek başladı.
Ancak beklenmedik şekilde güçlü ABD konut satış verilerinin ardından diğer endüstriyel metaller ile birlikte yükselirken günü %0.21 primle sonlandırdı.
Bu sabah ise $9.758 seviyesinde %0.89 primli, cash fiyat $9.868, backwardation $110 seviyesinde.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız haftaya güçlü istihdam verisinin yanı sıra, altyapı paketi ve Pfizer’in Covid tedavi ilacının başarısı ile ilgili haberler ve güçlü bilançoların da etkisiyle ABD endeksleri primli başlangıç gerçekleştirdi. Ancak ABD enflasyon verileri ABD endekslerinde geri çekilmelere yol açtı. Sonraki günlerde pozitif bilanço açıklamalarıyla endekslerde toparlanma görülse de haftalık bazda Dow Jones %0.63, S&P500 %0.31, Nasdaq ise %0.69 değer kaybetti.
Biden yönetimi, acil tedarik zinciri zorluklarını ve küresel ticareti etkileyen diğer aksaklıkları ele almayı amaçlayan birkaç girişimin ana hatlarını paylaştı. İsimlerinin paylaşılmasını istemeyen yetkililer, yönetimin önümüzdeki 60 gün içinde ABD Ordusu Mühendisler Birliği ile kıyı limanlarında, iç su yollarında ve diğer kolorduya uygun tesislerde $4 milyar değerindeki inşaat projeleri üzerinde çalışmaya başlayacağını söyledi.
Enflasyon verilerinin öne çıktığı haftada, ABD Ekim ayı ÜFE endeksi beklentilere paralel %0.6 oranında duyuruldu. ABD tüketici fiyatları endeksi ise Ekim'de geçen yıla göre %6.2 arttı. Enflasyonda yakıt fiyatlarında görülen ancak tüm enflasyon sepetine yayılan artış dikkat çekti.
Enflasyonda geniş bantta görülen bu yükseliş, tedarik zincirindeki sıkıntılarla birlikte göz önüne alındığında fiyat artışlarının 2022 yılında da rahatsız edici seviyelerde kalacağına işaret etti. Enflasyon verileri tüketici fiyatlarının Ekim ayında 1990'dan bu yana görülen en büyük hızda yükseldiğini gösterdi.
Yükselen enflasyon Fed'in para politikasını sıkılaştıracağı beklentilerini artırdı. Hazine Bakanı Janet Yellen Salı günü, yükselen ABD enflasyonunun gelecek yıldan sonra devam etmeyeceği görüşünü yineledi ve Fed'in 1970'ler tarzı fiyat artışlarının tekrarlanmasına izin vermeyeceğini söylemişti ancak, son rakamların Fed'i varlık alım programını azaltmayı bitirmeyi planladığı Haziran 2022'de faiz oranlarını yükseltmeye zorlamak için yeterli olabileceği endişesi piyasaları baskıladı. Beyaz Saray ve Fed daha önce tedarik zincirindeki darboğazlar ortadan kalktığında fiyatların düşeceğini belirtmişti.
Kasım ayı öncü Michigan Üniversitesi güven endeksi son 10 yılın en düşük değerini aldı, veri 66,8 puan ile 72,5 puan beklentisinin altında açıklandı.
Çin TÜFE verisi beklentinin hafif üzerinden %1.5 olarak gelirken ÜFE verisi %13.5 olarak açıklandı, veriler fiyat artışlarının tedarik zinciri üzerinde tüketicilere yansıyabileceğine işaret etti.
Euro Bölgesi’nde bugün açıklanan verilere göre sanayi üretimi Eylül ayında aylık %1.5 gerilerken, yıllık bazda artış oranı %8.9 ile %10.2 beklentisinin altında kaldı ve önceki aya kıyasla düşüş kaydetti.
Dolar endeksi ise haftaya faiz oranlarında artışla ilgili ipucu vermesi beklenen ABD enflasyon verileri öncesinde bir yılın zirvesinin biraz başladı. Beklenti üstünde gelen TÜFE verisi sonrasında sert yükselen dolar endeksi, hafta içerisinde 95.265’e kadar yükseldikten sonra haftayı %0.86 primle 95.128 seviyesinden sonlandırdı. Euro %1, sterlin ise %0.60 değer kaybı yaşadı.
Petrol fiyatları, ABD altyapı yasasının Kongre'den geçmesinin yanı sıra Çin'in ihracatı ile küresel ekonomideki toparlanmanın yakıt talebini artırmasıyla ve ABD ham petrolü stoklarında beklenmedik bir düşüş göstermesinin ardından hafta başında yükseldi. Ancak fiyatlarda, yüksek enflasyon ve tırmanan enerji fiyatlarını düşürmek isteyen ABD'nin stratejik ham petrol rezervlerini satmak zorunda kalacağı beklentisiyle sert gerileme görüldü. Brent petrol haftalık bazda %0.69, ABD hafif ham petrolü %0.59 değer kaybetti.
Altın fiyatları geride bıraktığımız hafta yükselişini sürdürdü, TÜFE verisi sonrasında artış görülen fiyatlar dolar endeksinin yükselmesi ile geriledi ancak yine de haftayı %2.60 primle sonlandırdı.
$9.500 civarında sakin seyir ile haftaya başlayan LME 3M bakır, Çin'den gelen güçlü ihracat büyüme verileri, düşen stoklar ve 1 trilyon dolarlık ABD altyapı faturasının kabul edilmesiyle yükseldi. Cuma günü beklenti altı açıklanan tüketici güveninin, dolar endeksini aşağıya çekmesi ile haftanın en yüksek seviyesi olan $9.750 seviyesi test edildi.
Çin'in emlak sektöründe derinleşen borç krizi ve Çin’de artan enflasyon fiyatlar üzerinde baskı oluştursa da LME 3M bakır haftayı %2.54 primle $9.745,50 seviyesinden sonlandırdı.
Haftanın ilk işlem gününde yurt dışı piyasalarda karmaşık bir görünüm hakimdi. Asya ve Avrupa endekslerinde ağırlıklı olarak pozitif kapanışlar kaydedilirken ABD endekslerinde satıcılı bir seyir gözlendi. Kapanışa doğru gelen alımlarla ABD’de yatay-eksi kapanış kaydedildi.
Avrupa ve ABD’de ekonomik takvimin sakin olduğu günde, Çin verileri öne çıktı. Sanayi üretimi %3 artış beklentisine karşın %3.5 artarken, perakende satışlar %3.5 artış beklentisinin üzerinde %4.9 artış gösterdi.
ABD tarafında günün tek dikkat çeken verisi olan Empire İmalat Endeksi Kasım ayında 11.1 puan yükselerek 30.9 olarak açıklandı.
Asya borsaları, Çin gayrimenkul sektörüne dair endişelerin rahatlamasıyla artan risk iştahının desteğiyle çoğunlukla yükselirken, yatırımcılar ABD Başkanı Joe Biden ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in görüşmesine odaklandı.
Biden ve Xi Jinping yakından izlenen görüşmelerine ılımlı bir şekilde başlangıç yaptı. İki lider de ülkeleri arasında çatışma çıkmaması konusunda tüm dünyaya karşı sorumlu hissettiklerini belirtti.
Biden'a "eski bir arkadaş" olarak hitap eden Xi Jinping, iki ülkenin aralarındaki iletişim ve işbirliğini artırmak için çabalaması gerektiğini söyledi. İki lider de görüşmelerin başında iki ülke arasında çatışma çıkmaması konusunda kendilerini sorumlu hissettiklerini belirtti.
Döviz piyasalarını etkileyen bir diğer önemli unsur ise dünyanın başlıca merkez bankalarının yükselen enflasyona verdikleri karşılıklar oldu.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) başkanı Christine Lagarde, dün yaptığı açıklamada piyasaların para politikasının sıkılaştırılacağı beklentilerine karşı çıkarak enflasyonu kontrol altına almak için şu anda politikayı sıkılaştırmanın euro bölgesi ekonomisindeki toparlanma sürecini zedeleyebileceğini söyledi. Lagarde'ın açıklamaları euronun dolar karşısında 1.1350 ile 16 ayın en düşük seviyesine gerilemesine neden oldu.
Dolar endeksi ise dün günü %0.29 primle sonlandırdı, bugün ise %0.21 primle 95.600 seviyesinde ve Temmuz 2020’den bu yana en yüksek seviyesinde bulunuyor.
Güne zayıf bir başlangıç yapan petrol fiyatları stoklardaki sıkışıklığın fiyatları desteklemesiyle %0.50 primli işlem görüyor. Ancak Avrupa'daki koronavirüs vakalarında görülen artış, talebin tekrar düşeceği endişelerinin güçlenmesine yol açtı.
Altın fiyatları, dünkü seansta beş ayın zirvesine tırmanmasının ardından bugün yatay seyrederken, etkileri devam eden enflasyon kaynaklı riskler, güçlü dolar ve yükselen Hazine tahvil getirilerine rağmen altının çekiciliğini artırdı. Altının spot piyasadaki ons fiyatı %0.60 primli olarak $1.874 seviyesinde.
LME 3M bakır ise haftaya verilerin Çin'in emlak sektöründe zayıflık göstermesi, Çin kömür fiyatlarının düşmesi, ABD dolarının 16 ayın en yüksek seviyesine çıkması ve LME’deki arz sıkışıklığının gevşemeye devam etmesiyle %0.81 düşüşle başladı.
Olumlu geçen Xi Jinping ve Joe Biden görüşmesi pozitif risk iştahı ile fiyatları desteklese de LME 3M bakır bugün %0.31 kayıpla $9.638 seviyesinden işlem görüyor. Diğer yandan cash fiyat $9.889 seviyesinde bulunurken, backwardation ise $251 seviyesinde.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
ABD hisse senedi piyasaları, yön bulmaya çalışırken, Tesla'daki kazanımların desteğiyle yeni ay ve haftaya primle başladı.
Başkan Joe Biden, dünya liderlerini COP26 iklim zirvesinde ortak bir noktada buluşmaya çağırdı.Başkan, politika yapıcıların bu fırsatı değerlendirmemesi halinde hiçbir ülkenin olacaklardan kaçamayacağı konusunda uyarıda bulundu. Hindistan başbakanı Narendra Modi, COP26 tarafından belirlenen hedefin yirmi yıl ötesinde bir tarih olan 2070 yılına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşma sözü verdi, Çin ise yeni taahhütte bulunmadı.
ABD endekslerinin yükselişini artan emtia fiyatlarına ve tedarik zinciri darboğazlarına rağmen şirket kar marjlarının oldukça iyi durumda kalması destek verdi. Açıklanan bilançolara bakıldığında çoğu şirketin, artan maliyetleri tüketicilere yansıtmayı başardığı ve çoğunluk kazanç tahminlerini beklentilerin üzerinde kaldığı görüldü.
Haftanın en önemli maddesi Fed toplantısı olarak öne çıktı, faiz değişikliği gerçekleştirmeyen kurum varlık alımlarının Kasım ayı itibariyle aylık 15 milyar dolar tutarında azaltılacağını açıkladı.
Söz konusu faiz artırımı olduğunda kurumun sabırlı davranabileceğini belirten Powell enflasyon baskısının önümüzdeki yılın ikinci yarısından itibaren azalmasını öngördüklerine konuşmasında yer verdi. Enflasyon baskısının geçici olduğu vurgusu ve beklenenden güvercin açıklama ABD endekslerine olumlu yansıdı ve karar sonrası piyasalarda risk iştahında bozulma görülmedi.
ABD’de Cuma günkü kuvvetli hareketinde tarım dışı istihdam raporu önemli rol oynadı. Başkan Joe Biden, istihdamdaki güçlü kazanımların ve düşen işsizlik oranının ekonomik planının çalıştığının kanıtı olduğunu söyledi.
Konuya aşina bir kişiye göre, Başkan Joe Biden Federal Rezerv Başkanı Jerome Powell ve Vali Lael Brainard ile bir araya geldi. Biden ile ayrı ayrı görüşen Powell ve Brainard, dünyanın en güçlü merkez bankasına liderlik etme olasılığı en yüksek iki aday olarak görülüyor.
Gelişmeler ışığında ise ABD endeksleri haftalık bazda Dow Jones %1.42, S&P500 %2.00 ve Nasdaq ise %3.05 olmak üzere primli kapanış gerçekleştirdi.
Diğer yandan İngiltere merkez bankası (BOE) de faiz kararını açıklarken, sürpriz yaparak 0.10% olan faiz oranında değişikliğe gitmedi.
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde Çarşamba günü yaptığı açıklamada, piyasaların bir dahaki Ekim ayı gibi erken bir tarih için faiz artışı beklentilerine karşı çıkarak 2022 yılında faiz artırımının mümkün olmadığını söyledi.
Ekonomik veri tarafında ABD’de ADP istihdam değişimi Ekim ayında 571 bin kişi ile 400 bin tahmininin üzerinde gerçekleşti, aynı dönemde ISM servis sektörü endeksi 66.7 puana yükseldi ve 62 puan tahmininin üzerinde açıklandı.
ABD'de beklentilerin üzerinde gelen hizmet sektörü ve istihdam verileri, risk iştahını artırdı. Eylül ayı ticari denge beklentisi 80.2 Milyar USD iken 80.9 Milyar USD olarak açıklandı.
Ayrıca geride bıraktığımız hafta içerisinde Ekim ayı tarım dışı istihdam raporunu yakından takip edildi. Veri manşette 450 bin seviyesinde yer alan tahminlerin üzerinde 531 bin olarak duyuruldu, işsizlik oranı ise bir önceki ayın ve beklentilerin altında %4.6 oranında açıklandı.
Çin’de açıklanan verilere göre bileşik PMI endeksi Ekim ayında 51.5 puan değerini alırken hizmet sektörü endeksi 53.8 puana yükseldi.
Euro Bölgesi’nde işsizlik oranı Eylül ayında beklentiye paralel olarak %7.4 açıklandı. Avrupa tarafında bölgenin PPI enflasyonu yıllık 15.4% ve aylık 2.3% beklenirken sırayla 16% ve 2.7% şeklinde gerçekleşti.
Dünyanın başlıca merkez bankalarının sıkılaştırıcı para politikalarından kaçınmasının ardından dünya borsaları yeni rekorlar gördüğü yükseliş trendine devam ederken, Çin hisse piyasasındaki düşüş Asya borsalarını aşağı çekti.
Hong Kong'da Çinli inşaat ve gayrimenkul şirketi Kaisa Group'un hisseleri borç ödemesini kaçırmasının bir gün ardından askıya alındı. Bu olay Çin gayrimenkul sektöründe gittikçe derinleşen likidite krizinin en son belirtisi olarak görüldü.
Dolar endeksi beklenti üzeri gelen ekonomik verilerin de desteğiyle haftalık bazda %0.21 değer kazandı.
Sterlin, İngiltere Merkez Bankası'nın dün gerçekleşen toplantıda faizleri yükseltmek yerine sabit tutması ve yatırımcıları şaşırtmasının ardından haftayı %1.44 kayıpla sonlandırdı.
Petrol fiyatları, sektör verilerinin dünyanın en büyük petrol tüketicisi olan ABD'deki ham ve damıtılmış petrol stoklarındaki yükselişe işaret etmesi ve OPEC'e üretimi artırması yönünde uygulanan baskının artması ve İran ve dünya liderlerinin bu ay nükleer görüşmelerine devam etme kararı almasının ardından haftalık bazda brent petrol %1.94, ABD hafif ham petrolü %2.75 olmak üzere kayıpla kapanış gerçekleştirdi.
Altın, Fed toplantısı öncesinde temkinli başladığı haftada, Fed'in faiz oranları artırmada acele etmeyeceğini açıklamasının ardından haftalık bazda %1.90 değer kazandı.
LME bakırda ise fiyatlar düşük stoklar ve Fed’in faiz oranları yükseltmeden önce sabırlı kalacağını belirtmesiyle desteklendi. Ancak Çin’deki talep endişeleri ve dolardaki prim ile Çarşamba günü $9.360 seviyesine kadar gerileyen LME bakır, haftalık bazda %0.42 kayıpla $9.504 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi.
Haftanın ilk işlem gününde ABD endeksleri rekor tazelemeye devam etti ve Dow Jones%0.29, S&P 500 %0.09, Nasdaq %0.07 primli kapanış gerçekleştirdi. İşlem hacmi Dow Jones için son bir ayın ortalamasının altında kalsa da, S&P 500 ve Nasdaq comp. endeksleri, son bir ayın ortalamasının üzerinde işlem gördü.
Geçtiğimiz Cuma açıklanan güçlü istihdam verisinin yanı sıra, altyapı paketi ve Pfizer’in Covid tedavi ilacının başarısı ile ilgili haberler ve güçlü bilançoların da etkisiyle yükseliş trendi dün de devam etti.
Kapanış ile eş zamanlı olarak, Fed’in finansal istikrar raporu yayınlandı, Fed bir kez daha yüksek varlık fiyatlarının riskine değinirken, Evans’ın 2023 öncesinde faiz artışı ön görmemesi haberlerde yer buldu. Ancak, Tesla Inc hisselerinde görülen %4.9 düşüş, S&P 500 endeksini aşağı çekti.
ABD'de uzun süredir görüşülen 1 trilyon dolarlık altyapı yasasının Kongre'den geçmesi ile rahatlamış olsalar da yatırımcılar, para politikasının sıkılaştırılmasında etkili olabileceği düşünülen ve bu hafta açıklanacak olan ABD enflasyon verileri nedeniyle bir başka sınavla karşı karşıya kalacak.
ABD istihdam piyasasında sıkışıklık ve küresel tedarik zincirlerindeki aksaklıklar nedeniyle yarın yayımlanacak olan tüketici fiyatları yüksek düzeyde artışa işaret edebilir. Yüksek enflasyon da Fed'in faiz oranlarını öngörülenden daha erken artıracağı endişelerini tekrar gündeme getirebilir.
Dolar endeksi ABD TÜFE verisi öncesinde, dün günü %0.29 kayıpla sonlandırırken bugün 93.936 seviyesinde %0.12 negatif.
Yarın hem Çin hem de ABD tarafından açıklanacak olan enflasyon verileri, başlıca merkez bankalarının para politikaları konusunda "sabırlı" olma taahhütlerine ne kadar bağlı kalacaklarını test edebilir.
Ekonomistler verilerin Çin imalat sektörü üzerinde var olan güçlü fiyat baskılarını yansıtacağını, ABD tüketici fiyatlarındaki kuvvetli artışının da devam edeceğini tahmin ediyorlar.
Petrol fiyatları, ABD altyapı yasasının Kongre'den geçmesinin yanı sıra Çin'in ihracatı ile küresel ekonomideki toparlanmanın yakıt talebini artırmasıyla dünkü %0.80 civarındaki yükselişinin ardından hafif primli.
Altın fiyatları bugün geriledi ancak dolar ve ABD Hazine tahvil getirilerinin Asya'daki işlemlerde kaydettiği düşüşe paralel olarak iki ayın zirvesi yakınlarında seyretti. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.41 primlenirken, bugün $1.825 seviyesinde.
LME bakır ise yeni haftaya $9.536 seviyesinden başlangıç gerçekleştirdi. Dün gün içerisinde $9.500 civarında sakin seyir izleyen LME bakır, günün ilerleyen saatlerinde Çin'den gelen güçlü ihracat büyüme verileri, düşen stoklar ve 1 trilyon dolarlık ABD altyapı faturasının kabul edilmesiyle %1.66 primle ve $9.662 seviyesinden günü sonlandırdı.
LME 3M bakır $9.685 seviyesinde ve %0.24 primli işlem görürken, cash fiyat $10.012 seviyesinde, backwardation ise $327 civarlarında. Çin'in emlak sektöründeki likidite krizi ise bakır fiyatlarını baskılayan unsur konumunda bulunuyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta ABD piyasaları haftaya pozitif tarafta başladı, petrol fiyatlarındaki yükseliş enerji sektörünü yukarı taşırken Tesla’nın 1 trilyon USD piyasa değerini aşması gündemin ilk sıralarında yer aldı.
Bilanço sezonu, yükselen enflasyon ve sıkılaşan para politikasının toparlanmayı yavaşlatacağına dair endişeleri gidermeye yardımcı oldu. Ancak artan covid vakaları ve bilanço döneminin yarattığı belirsizlik yükselişleri sınırladı.
Çin gayrimenkul sektörüne dair yeni endişeler ise Asya'daki kazanımları sınırlayan etken oldu. Çin'in bazı bölgelerde pilot emlak vergisi uygulayacağını söylemesi, yatırımcıların Çin gayrimenkul sektörüne dair endişelerini artırdı.
Çarşamba günü hisse senedi piyasalarında tedarik zincirindeki aksaklıklara net bir şekilde işaret eden şirket bilançolarıyla gerileme görüldü. Bilançolar, General Motors, General Electric, 3M ve Boeing dahil olmak üzere ABD'deki en büyük imalat şirketlerinin, önümüzdeki yıl da sürmesi beklenen tedarik darboğazı nedeniyle lojistik sorunlar ve daha yüksek maliyetlerle karşı karşıya olduğunu gösterdi.
Dünya genelinde gözlenen tedarik zinciri sorunları nedeniyle enflasyonun güçleneceğinden kaygılanan yatırımcılar başlıca merkez bankalarının salgın hastalık döneminde uygulamaya koyduğu ekonomiyi destekleyici önlemleri daha hızlı azaltıp azaltmayacağını takip ediyorlar.
Haftalık bazda Dow Jones %0.40, S&P500 %1.33 ve Nasdaq ise %2.71 olmak üzere primli kapanış gerçekleştirdi.
Yoğun geçen ekonomik veri takviminde ABD tarafında Ekim ayı tüketici güveni 113.8 açıklanarak 108 beklentisinin üzerinde kaldı.
%2.6 oranında gelmesi beklenen ABD üçüncü çeyrek büyüme verisi %2 seviyesinde açıklandı, üçüncü çeyrek kişisel tüketimi ise %0.9 oranında yer alan tahminlerin üzerinde %1.6 seviyesinde duyuruldu.
Haftalık bazda ABD işsizlik başvuruları ise beklentilere yakın 281 bin seviyesinde gerçekleşti.
Ekim ayı Chicago PMI endeksi 63.7 beklentisinin üzerinde 68.4 seviyesinde açıklandı.
Avrupa Merkez Bankası faiz politikasında bir değişikliğe gitmedi. ECB başkanının yakın zamanda ki bir olası faiz artışına karşı sert duruşunda hafif bir geri adım atması faiz oranlarındaki artışların ufukta olduğunu düşündürdü.
Çin’de açıklanan verilere göre sanayi karları Eylül ayında yıllık bazda %16.3 oranında artış kaydetti.
Kanada Merkez Bankası (BoC), nicel gevşeme programını beklenenden daha erken sonlandırırken ve faiz oranlarını beklenenden daha erken olarak Nisan 2022'ye kadar artırabileceği sinyalini verdi. BoC'nin hamlesi, Fed'in de faiz artırımları konusunda daha hızlı hareket edebileceği yönündeki beklentileri destekledi.
Japonya Merkez Bankası'nın (BOJ) para politikasında beklendiği gibi değişikliğe gitmedi.
Dolar endeksi haftayı %0.51 primle tamamlarken, dolar karşısında Euro %0.74, sterlin ise %0.44 değer kaybetti.
ABD'de görülen güçlü talep petrol fiyatlarını desteklese de, sektör verilerinin ABD ham petrol stoklarında beklenmedik bir artış göstermesi, Avrupa ile Rusya'da artan COVID-19 vakaları ve Çin'de görülen enfeksiyonların ekonomik toparlanma beklentilerini zayıflatmasıyla brent petrol %1.34, ABD ham petrolü %0.23 olmak üzere haftalık bazda değer kaybetti.
Altın dolardaki hareketin etkisi ile haftalık bazda %0.54 kaybederken, kapanışı $1.782 seviyesinden gerçekleştirdi.
LME 3M bakır fiyatı ise yükselen doların yanı sıra Çin’deki elektrik krizi ve yavaş ekonomik büyümenin talebi düşüreceği endişeleriyle Cuma günü $9.438 seviyesine kadar geriledikten sonra haftalık bazda %2 kayıpla $9.544 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi. Hafta içerisindeki backwardation seviyesi ise $312 seviyesine kadar yükseldi.
Apple ve Amazon bilanço açıklamalarında tedarik zinciri sıkıntılarının ve artan üretim fiyatlarının altının çizilmesi ile yükselişine geçen hafta kısa sürede olsa ara veren ABD hisse senedi piyasaları yön bulmaya çalıştığı Kasım ayının ilk işlem gününde Tesla'daki kazanımların desteğiyle seansı artıda tamamlamayı başardı.
FOMC toplantısının önem kazanacağı haftanın ilk işlem günü Dow Jones%0.26, S&P 500 %0.18, Nasdaq %0.63 primli kapanış gerçekleştirdi.
Başkan Joe Biden, dünya liderlerini COP26 iklim zirvesinde ortak bir noktada buluşmaya çağırdı. Başkan, politika yapıcıların bu fırsatı değerlendirmemesi halinde hiçbir ülkenin olacaklardan kaçamayacağı konusunda uyarıda bulundu. Hindistan başbakanı Narendra Modi, COP26 tarafından belirlenen hedefin yirmi yıl ötesinde bir tarih olan 2070 yılına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşma sözü verdi, Çin ise yeni taahhütte bulunmadı.
İngiltere Merkez Bankası ve Fed'in haftanın ilerleyen günlerinde para toplantılarını gerçekleştirmeleri beklenirken, odak noktası Avustralya Merkez Bankası'nın bugün gerçekleşecek olan para politikası toplantısı oldu.
Yarın para politikası toplantısını gerçekleştirecek olan Fed'in ekonomiye destek olmak için başlattığı 120 milyar dolarlık aylık varlık alımlarını azaltmaya başlaması beklenirken, yatırımcılar faiz oranları ve enflasyonda son zamanlarda görülen sıçrayış konularında gelecek olan değerlendirmeleri izleyecekler.
Dolar endeksi dün iki buçuk haftanın zirvesi olan 94.313'e kadar yükseldikten sonra günü %0.26 kayıpla sonlandırırken, bugün 93.885 seviyesinde yatay.
Altın fiyatları, doların yükselmesiyle gerilerken yatırımcılar Fed'in artan enflasyon baskıları ve zayıf ekonomik büyüme endişeleriyle nasıl mücadele edeceğine dair ipuçları içermesi beklenen para politikası toplantısını bekliyorlar. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.57 değer kazanırken bugün $1.793 seviyesinde yatay.
LME 3M bakır ise yeni haftaya $9.525 seviyesinden başlarken, dün Çin’deki talep endişeleri ile $9.418 seviyesine kadar geriledikten sonra günü %0.45 kayıpla sonlandırdı.
Çin endişeleri NBS imalat PMI verisinin Eylül'de 49.6'dan Ekim'de 49.2'ye düşmesiyle güçlendi. Caixin/Markit PMI verisinin Ekim ayında 50.6 ile dört ayın zirvesine yükselmesiyle kısmen dengelense de değer kaybına engel olmadı.
Fiyatlar ABD'de yapılacak faiz toplantısı ve ABD istihdam verisi öncesinde temkinli kalmanın da baskısı altında bulunurken LME 3M bakır fiyatı bugün erken saatlerde $9.620 seviyesine kadar yükseldikten ve aşağıda $9.432 seviyesini test ettikten sonra %0.51 kayıpla $9.453 seviyesinde, cash fiyat ise $9.894 seviyesinde bulunuyor. Piyasadaki backwardation ise $441 civarında.
3 aylık fiyatlar için $9.449 seviyesi önemli bir destek konumunda bulunurken, bu sabah bu seviyenin altını test eden fiyatlar tam olarak bu seviyeyi kıramadı ve bu seviyeye yakın işlem görüyor. Fiyatlarda $9.449 seviyesinin kırılması halinde $9.212 seviyesi gündeme gelebilir.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta beklentilerin üzerinde açıklanan şirket kazançlarının enerji krizi ve tedarik zinciri aksamalarına ilişkin endişelere ağır basmasıyla ve global endekslerdeki karışık seyirle başladı. Ancak sonrasında kuvvetli bilançoların öne çıktığı hisse senedi piyasalarında pozitif seyir izlendi. Cuma günü ise Fed Başkanı Powell’ın enflasyonun daha önce ön görülenden daha uzun süre yüksek kalabileceğine işaret etmesi piyasaları düşüşe itti. Arz sıkıntısına enflasyonu bağlayan Fed Başkanı önümüzdeki yıla bu etkinin sarkabileceğini açıkladı. Jerome Powell Fed'in varlık alımlarını azaltarak ekonomiye verdiği desteği azaltma sürecini başlatması gerektiğini, ancak henüz faiz oranlarına dokunmaması gerektiğini söyledi.
Yine de haftalık bazda Dow Jones %1.08, S&P500 %1.64 ve Nasdaq ise %1.29 olmak üzere primli gerçekleştirdi.
Çip arzı sorunlarının Avrupalı otomobil firmalarını etkilemeye devam etmesi nedeniyle otomobil sektörü baskı altındaydı. VW, Skoda ünitesinin yarı iletken eksikliği nedeniyle iki hafta boyunca Çek Cumhuriyeti'ndeki tüm üretimi durduracağını duyurdu.
Uluslararası Para Fonu, Asya için 2021 ekonomik büyüme tahminini düşürdü; Asya ekonomisinin 2021'de önceki %7.6'lık genişleme tahminine kıyasla %6.5 büyümesini beklediğini söyledi.
Fed üst düzey yetkilileri için kapsamlı yeni kurallar duyurdu ve bireysel hisse senedi ve tahvil alım satımını yasakladı. Yeni kurallar, merkez bankası yetkililerinin alım-satım yapıp yapamayacakları konusunda piyasayı etkileme ihtimaline karşı artan bir etik tartışmanın hemen ardından geldi. Yetkililer, öncelikle bir yıl boyunca ellerinde tutmak zorunda kalacakları ve satın alma veya satma iznine ihtiyaç duyacakları yatırım fonlarına sahip olmakla sınırlandırılacak.
Çin'li Evergrande Group, kupon ödeme vadesi 23 Eylül'de dolan dolar cinsinden tahvilin ödemesi için Cuma günü para aktarımı yaptı. Son ödeme için ilave sürenin dolmasına günler kala gelen ödeme, eğer gerçekleşmeseydi şirket resmen temerrüte düşecekti.
Çin 3. çeyrek GDP, yıllık bazda %5 beklentisinin altında kalarak %4.9 açıklandı. Eylül ayı için yıllık bazda %3.8 olması beklenen Çin sanayi üretimi ise %3.1 açıklandı.
ABD Eylül ayı sanayi üretimi %0.1 artış beklentisinin aksine %1.3 oranında azalırken kapasite kullanımı %76.4 beklentisin altında %75.2 olarak açıklandı. ABD’de haftalık bazda açıklanan işsizlik başvuruları ise beklentilerin ve bir önceki verinin hafif altında 290 bin seviyesinde gerçekleşti. Ekim ayı Markit ABD imalat PMI verisi beklenti 60.5 altında 59.2 açıklandı ve Mart ayından bu yana en düşük seviyeye geriledi. Hizmet PMI verisi ise 55.2 beklentisi ve 54.9 önceki ay verisi üstünde 58.2 açıklandı, Bileşik PMI verisi 55’ten 57.3’e yükseldi.
Avrupa tarafında bölgenin enflasyonu yıllık 3.4% ve aylık 0.5% beklentisine ve bir önceki dönemle paralel gerçekleşti. Almanya imalat PMI verisi beklenti 56.6 üstünde 58.2 açıklandı, önceki veri ise 58.4 idi. Hizmet PMI verisi de 55.2 beklenti altında 52.4 açıklandı.
Dolar, ABD sanayi üretim verilerinin beklentilerin altında kalması ve diğer ülkelerde para politikasında normalleşmenin daha hızlı gerçekleşeceğine ilişkin beklentilerin etkisiyle haftalık bazda %0.31 değer kaybetti. Haftalık bazda dolar karşısında Euro %0.41 kazanırken, sterlin yatay seyretti.
Elektrik kesintileriyle mücadele eden Çin hükümetinin rekor kıran kömür fiyatlarını düşürmek amacıyla madenlere tam kapasite çalışmaları talimatı vermesi petrol fiyatlarını baskı altına aldı. Ancak arz sıkışıklığının devam etmesiyle yükselişine devam eden petrol fiyatları brent petrol %0.79, ABD ham petrolü %1.80 olmak üzere haftalık bazda değer kazandı.
Altın fiyatları, dolar ve tahvil getirilerindeki düşüşün desteğiyle haftayı %1.43 primli sonlandırdı.
LME bakırda ise hafta başında Peru’dan gelen arz kesintisi haberleri piyasadaki dengeyi iyice bozdu. LME bakır stokları ise 23 yılın, Şanghay bakır stokları 14 yılın en düşük seviyesine gerilerken, Çin’de rafine bakır arzı elektrik kesintileri sebebiyle azaldı.
LME bakır 3 ay vadeli fiyatı hafta içerisinde $10.453 seviyesine kadar yükselirken, cash fiyat ile vadeli fiyat farkı $1.100’dan fazla açılarak rekora imza attı ve bu da stokların sıkışık olduğunu gösterdi. Haftanın ilerleyen günlerinde arz sıkışıklığının hafiflemesi ve dikkatlerin yeniden en iyi tüketici Çin'de talebin yavaşlama tehdidine odaklanmasıyla gerileyen LME bakır aşağıda $9.960 seviyesini test etmesinin ardından haftalık bazda %4.65 değer kaybetti ve haftayı $9.740 seviyesinden sonlandırdı. Ancak piyasadaki yüksek backwardation hafta boyunca seyrini sürdürdü.
Yüksek backwardationın önüne geçebilmek için Londra Metal Borsası yapılan işlemleri inceleme altına aldı ve piyasaya geçici önlemler getirdi.
ABD piyasaları yeni haftaya pozitif tarafta başladı, petrol fiyatlarındaki yükseliş enerji sektörünü yukarı taşırken Tesla’nın 1 trilyon USD piyasa değerini aşması gündemin ilk sıralarında yer aldı. Çin’de tekrar vakalarda artış olması piyasanın moralini bozmaya yetmedi. Dow Jones%0.18, S&P 500 %0.47, Nasdaq ise %0.90 primle kapandı.
Avrupa piyasalarında haftanın ilk işlem günü karışık seyir izlendi. Artan vakalar ve bilanço döneminin yarattığı belirsizlik yükselişleri sınırladı.
Asya borsaları, Wall Street'ten gelen güçlü bilançoların ekonominin görünüm konusunda yatırımcıları rahatlatmasıyla yükseldi. Ancak, Çin gayrimenkul sektörüne dair yeni endişeler Hong Kong ve Çin borsalarını etkileyerek Asya'daki kazanımları sınırladı. Çin'in bazı bölgelerde pilot emlak vergisi uygulayacağını söylemesi, yatırımcıların Çin gayrimenkul sektörüne dair endişelerini artırdı.
Dolar, güçlü bilançolar ve ABD ile Çin arasındaki ticari ilişkilerde görülen ilerlemenin risk iştahını artırmasıyla güvenli liman yen karşısında değer kazanırken, riskli para birimleri karşısında hafif gerilemiş durumda. Yine de dün günü %0.18 primli kapatan dolar endeksi bugün 93.884 seviyesinde yatay artı.
Yatırımcıların, Avrupa, Japonya ve Kanada'da bu hafta gerçekleşecek olan merkez bankası toplantılarını ve Avustralya ile ABD'den gelecek verileri beklemesiyle sert hareketler görülmedi. Analistler, önümüzdeki günlerde gerçekleşecek merkez bankası toplantılarıyla endeksin 93.500-94.500 aralığında kalmaya devam edebileceğini bekliyor.
Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) enflasyon tahminlerini aşağı çekmesi ve Almanya'da risk iştahında düşüş gösteren veriler ECB toplantısının gerçekleşeceği Perşembe günü öncesi euronun gerilemesine neden oldu. Dün dolar karşısında %0.35 değer kaybeden Euro, bugün 1.1609 seviyesinde yatay.
Petrol bugün erken saatlerde geriledikten sonra toparlanırken ABD'de görülen güçlü talep fiyatlardaki yükseliş eğiliminin korunmasını sağladı. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı önceki seanstaki %0.54 primin ardından %0.45 kayıpla $85.50 seviyesinde. ABD hafif ham petrolü ise yatay kapanışın ardından %0.53 kayıpla $83.32 seviyesinden işlem görüyor.
Altın fiyatları, dolar ve ABD tahvillerinin getirilerinin güçlenmesiyle gerilerken, yatırımcılar büyük merkez bankalarının bu haftaki toplantıları öncesinde izlenen para politikalarında yüksek enflasyona karşı nasıl tutum takınılacağını değerlendiriyorlar. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.84 primlenirken $1.800 seviyesinin üzerinde kapanış gerçekleştirdi. Altın bugün %0.33 kayıpla $1.802 seviyesinden işlem görüyor.
LME bakır ise düşük stoklara ilişkin endişeler ve yatırımcıların artan küresel enflasyona karşı korunma arayışlarından destek alarak haftanın ilk işlem gününü %%1.06 primle sonlandırdı. Ancak LME bakır bugün dolardaki hafif primli hareket ile $9.774 seviyesinde %0.7 kayıpla işlem görüyor. Cash fiyat $9.978 seviyesinde bulunurken, backwardation ise $204 seviyesinde.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta enerji fiyatlarındaki artışın, enflasyon baskılarının geçici mi yoksa uzun vadeli mi kılacağı konusunda yoğunlaşan tartışmaların endeksler üzerindeki baskısı ile başladı.
Makroekonomik endişelerin, şirket değerlemelerinin daha fazla uzatılıp uzatılamayacağına dair şüphe uyandırmaya başlaması, yapılacak olan bilanço açıklamaları, analistler tarafından hisse senedi piyasası için bir sonraki tehlikeli sınav olarak görüldü.
Enflasyonda yükseliş beklentileri ABD'nin salgın döneminde başlattığı varlık alımlarını azaltacağı beklentilerini güçlü tutarak doların bir yılın zirvesinde tutunmasını sağladı.
Hafta içerisinde üç Fed yetkilisi, ABD ekonomisinin merkez bankasının kriz döneminde sağladığı desteği geri çekmeye başlamasına olanak sağlayacak kadar iyileştiğini söyledi. FOMC komitesinde oy hakkı bulunan Atlanta Fed Başkanı Bostic, fiyat baskısının birkaç kalemin ötesinde, farklı kalemlere de yansımaya başladığını, enflasyondaki geçiciliğin karar vericilerin beklentilerinden daha uzun sürdüğünü ve “geçici enflasyon” ifadesinin tehlikeli bir ifade olduğunu söyledi. Uzun vadeli enflasyon beklentilerinin ise henüz tehlikeli seviyelerde olmadığını ancak dikkatlice takip ettiklerini de ifadesine ekledi.
Bir diğer Fed Başkanı Clarida da tahvil alım programının azaltılmaya başlanması için, fiyat istikrarı hedefinde ilerlemenin fazlasıyla kaydedildiğini, istihdam hedefinin de neredeyse yakalandığını belirtti.
Diğer yandan IMF 6 aylık finansal istikrar raporunda, hisse ve konut fiyatlarında ani ve ciddi düşüşler yaşanması riskinin altını çizdi.
Dünya Sağlık Örgütü ise, covid-19 ölümlerinin önceki hafta yaklaşık 50.000 ile neredeyse bir yılın en düşük seviyesine gerilediğini belirtti.
Ancak Çarşamba günü yön bulmaya çalışan ABD endekslerinde, FOMC toplantısına yönelik tutanakların paylaşılması ile birlikte pozitif kapanışlar görüldü. Tutanaklar yetkililerin enflasyon endişelerinin arttığını ve varlık alımlarının azaltılmasına yakın zamanda başlanması yönünde fikir birliğine vardıklarını gösterdi. Tutanaklara göre önümüzdeki ay varlık alımlarını azaltmaya başlama kararı alınması halinde, kararın Kasım veya Aralık ayının ortasında uygulamaya alınabilir.
Para piyasaları ise Fed'in %50 olasılıkla gelecek yıl Temmuz ayında başlangıç olarak 25 baz puan faiz artırımına gideceğini fiyatladı.
Perşembe günü ise global endekslerde kuvvetli yukarı hareketler izlendi. ABD endeksleri işsizlik maaşı başvurularında düşüş olduğunu gösteren veriler, üretici fiyatlarındaki artışın beklentilerin altında kalması ve dört büyük ABD bankasının tahminleri aşan sonuçlar göstermesiyle güçlendi.
Haftanın son günü ise piyasalar, olumlu bilanço açıklamalarının desteğiyle olumlu bir görünüm sergiledi ve ABD endeksleri haftalık kapanışlarını Dow Jones %1.58, S&P500 %1.82 ve Nasdaq ise %2.18 olmak üzere primli gerçekleştirdi.
Ekonomik veri tarafında ABD’nin paylaştığı Eylül ayı enflasyon verisini yakından takip edildi; manşet ve çekirdekte aylık bazda sırasıyla %0.3 ve %0.2 artış beklenirken, veriler %0.4 ve %0.2 olarak açıklandı, tüketici fiyatları Eylül'de geçen yılın aynı ayına göre %5.4 arttı.
Haftalık işsizlik başvuruları 320 bin kişi beklentisinin 293 bin olarak gerçekleşti, devam eden başvurular ise 2670 bin kişi beklenirken 2593 bin olarak duyuruldu.
Çin’de ise Eylül ayı ÜFE verisi, enerji sınırlamaları ve artan emtia fiyatlarının etkisiyle tarihteki en hızlı artışı kaydederek arz darboğazıyla baş etmeye çalışan işletmelerin üzerindeki baskının artmasına yol açtı.
Çin istatistik kurumunun yayımladığı verilere göre, üretici fiyatları Eylül'de geçen yıla göre %10.7 yükselerek verinin ilk kez yayımlanmaya başlandığı 1996'dan bu yana en büyük sıçramayı yaptı.
Kurumun verilerine göre Çin'in Eylül ayı TÜFE verisi ise bir önceki yıla göre %0.9 beklentisinin altında %0.7 olarak açıklandı.
Dolar, iyileşen bir ekonomi ve artan enerji fiyatlarından dolayı Fed para politikasını önceden beklenenden daha hızlı bir şekilde sıkılaştıracağı beklentileriyle Eylül ayının başından bu yana yükseliş eğilimine girmişti. Ancak Fed'in faiz artırımlarını daha erken yapacağı beklentileriyle güçlenerek bir yılın en yüksek seviyesine tırmandıktan sonra artan risk iştahının küresel hisseler, emtia fiyatları ve tahvil getirilerinin yükselmesiyle, güvenli liman dolar üzerinde baskı oluştu.
Dolar endeksi haftalık bazda %0.14 değer kaybederken; Euro dolar karşısında 15 ayın dip seviyesi olan 1.1523 seviyesine kadar geriledikten sonra haftalık bazda %0.29 primlendi, sterlin ise %1.01 değer kazandı.
Petrol fiyatları Avrupa'dan Asya'ya kadar ekonomilerde görülen küresel talepteki toparlanmanın enerji kıtlığını daha da belirgin hale getirmesiyle kazanımlarına devam etti. Haftalık bazda brent petrol %3, ABD hafif ham petrolü ise %3.69 primli kapanış gerçekleştirdi.
Altın fiyatları, dolar ve uzun vadeli ABD Hazine tahvil getirilerinin beklentilerin üstünde gelen ABD enflasyon verileri sonrası rekor seviyelerden gerilemesiyle, haftayı %0.60 primle kapattı.
LME bakır ise haftaya beklentilerin altında gelen ABD istihdam verilerinin sonrasında Fed’in varlık alımlarını azaltmada acele etmeyeceği beklentisiyle yükselişle başladı. LME Week’de gelen pozitif haber akışının ve primlerdeki yükselişin desteği ile yukarı önlü hareketini sürdürdü. Artan enerji fiyatlarının alt tüketicilerin üretimlerinde aksamaya sebep olarak izabe tesislerinde üretimin durmasına neden olurken, rafine bakır üretimine dair endişeler arttı. Spot piyasadaki sıkışıklığın etkisiyle backwardation yükseldi.
Çin’in Eylül ayındaki işlenmemiş bakır ithalatı önceki aya göre %3.05, konsantre bakır ithalatı ise %11.93 artış gösterdi.
Yangshan bakır primi ton başına 140 dolar ile 2014'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı ve Çin’de güçlü bir talep olduğunu gösterdi.
Hafta içerisinde 14 Haziran'dan bu yana ilk defa $10.000 psikolojik sınırını geçen LME bakır $10.329 seviyesine kadar yükseliş kaydettikten sonra haftalık bazda %9.25 değer kazanarak $10.215 seviyesinden haftayı sonlandırdı.
Yeni haftanın ilk iş günüde ABD endekslerinde karışık seyir hakimdi. Beklentilerin üzerinde açıklanan şirket kazançlarının enerji krizi ve tedarik zinciri aksamalarına ilişkin endişelere ağır basması sonucunda Dow Jones endeksi yatay eksi kapanış gerçekleştirirken, S&P500 %0.34, Nasdaq %0.84 primli kapanış gerçekleştirdi.
Avrupa endeksleri haftanın ilk iş gününde %0.42-%0.81 aralığında değer kaybederek başlangıç yaptı.
Çip arzı sorunlarının Avrupalı otomobil firmalarını etkilemeye devam etmesi nedeniyle otomobil sektörü baskı altındaydı. VW, Skoda ünitesinin yarı iletken eksikliği nedeniyle iki hafta boyunca Çek Cumhuriyeti'ndeki tüm üretimi durduracağının bildirilmesinin ardından %3.2 değer kaybetti.
Ekonomik veri tarafında Çin 3. çeyrek GDP, yıllık bazda %5 beklentisinin altında kalarak %4.9 açıklandı. Eylül ayı için yıllık bazda %3.8 olması beklenen Çin sanayi üretimi ise %3.1 açıklandı.
Günün devamında ise ABD Eylül ayı sanayi üretimi %0.1 artış beklentisinin aksine %1.3 oranında azalırken kapasite kullanımı %76.4 beklentisin altında %75.2 olarak açıklandı.
Dolar, ABD sanayi üretim verilerinin beklentilerin altında kalması ve diğer ülkelerde para politikasında normalleşmenin daha hızlı gerçekleşeceğine ilişkin beklentilerin etkisiyle dün günü yatay sonlandırırken bugün %0.31 kayıpla 93.665 seviyesinde. Artan risk iştahı da güvenli liman doların üzerinde baskı oluşturdu.
Sterlin, Cuma günü kaydettiği bir ayın en yüksek seviyesi olan 1.3773 seviyesini aşarak %0.63 primle 1.3812 civarında işlem görüyor. Euro, %0.31 primle 1.1645 seviyesine yükseldi ve bu ayki işlem aralığının üst seviyelerine yaklaştı.
Ekonomik büyümede yavaşlama gösteren Çin verileri ve ABD'de Eylül ayında azalan sanayi üretiminin etkisiyle, salgın hastalık sonrası zorlu toparlanma süreci devam ederken, talebe dair yeni endişelerin de etkisiyle ABD hafif ham petrolünün varil fiyatı dün hafif primlendi, brent petrol ise %0.62 değer kaybetti. Petrol fiyatları bugün ise %,0.40 civarında primli.
Altın fiyatları, dolar ve tahvil getirilerindeki düşüşün desteğiyle yükseldi. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.15 değer kaybederken bugün %0.91 primle $1.781 seviyesinde.
Hali hazırda enerji krizi ile boğuşan LME bakırda Peru’dan gelen arz kesintisi haberleri piyasadaki dengeyi iyice bozdu. LME bakır stokları ise 23 yılın, Şanghay bakır stokları 14 yılın en düşük seviyesine gerilerken, Çin’de rafine bakır arzı elektrik kesintileri sebebiyle azaldı. 3 ay vadeli LME bakır fiyatı dün $10.453 seviyesine kadar yükseldikten sonra günü $10.206 ile yatay eksi kapattı. 3 ay vadeli fiyat bugün $10.188.5-$10.402,50 bandında işlem görüyor. Cash fiyat ile vadeli fiyat arasındaki backwardation $1.100’ın üstüne çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine yükseldi. Şu an 3 ay vadeli fiyat $10.302, cash fiyat ise $11.407 seviyesinden işlem görmeye devam ediyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Uluslararası hisse senedi piyasaları, yüksek enflasyonun kalıcı olabileceği endişesiyle yeni haftaya satışla başladı. Asya piyasalarının odak noktası, Çinli Evergrande'nin varlıkları elden çıkarma işaretleri arayan yatırımcılara herhangi bir soluklanma imkanı sağlayıp sağlamayacağı olacak, şirket hisselerindeki işlemler dün için durdurulmuştu.
Ancak Salı günü Fed başkanlarından arz sıkıntılarının baskı yaratığı fakat fiyat artışlarının devam etmeyeceğini belirtmesi genel olarak olumlu hava yarattı. Sonrasında ise Senato azınlık lideri Cumhuriyetçi McConnell’in borç tavanını Aralık ayına kadar yükseltecek bir teklif sunmayı planladıklarını açıklaması ile endeksler pozitif yönde desteklendi.
Avrupa endekslerinde doğalgaz fiyatlarının bir günde %40 yükselmesinin ardından derinleşen satışlar, Putin’den gelen Avrupa’ya doğalgaz ihracatını arttıracakları ve enerji piyasasını dengelemek için yardıma hazır oldukları açıklamaları ile hız kesti.
Haftanın son işlem gününde borç tavanı anlaşmasına ilişkin iyimserlik ve beklentilerin altında açıklanan tarım dışı istihdam raporu ABD hisse senedi piyasalarındaki fiyatlamalarda öne çıktı.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Cuma günü, uzun yıllar süren anlaşmazlıktan sonra, asgari %15'lik bir kurumlar vergisi oranını kabul etti. Gelişme, analistler tarafından uluslararası firmaları daha düşük bir vergi oranı aracılığıyla büyük ölçüde çeken İrlanda Cumhuriyeti gibi daha küçük ekonomiler için önemli bir değişim olarak yorumlandı.
ABD endeksleri haftalık bazda Dow Jones %1.22, S&P500 %0.79 ve Nasdaq ise %0.09 ile primli kapanış gerçekleştirdi.
ABD tarafında ekonomik veri olarak Ağustos ayı Ticari Denge verisi 73.3 milyar ile açık vermeye devam ederken haftalık işsizlik başvuruları verisi 348bin beklentisi ve 364bin bir önceki hafta verisi altında 326bin açıklandı.
ABD işsizlik verisi %5.1 beklentisinin altında %4.8 olarak açıklanırken haftanın en önemli verisi olan tarım dışı istihdamı ise 500 bin beklentisine karşın 194 bin olarak duyuruldu.
Enflasyonda öngörülen artış ve küresel ekonomik büyümenin yavaşlayacağı endişelerine ek olarak Fed'in para politikasını tahmin edilenden daha erken sıkılaştıracağı beklentileri dolara destek olsa da dolar endeksi tarım dışı istihdam verisi öncesinde yön bulmakta zorlandı.
Manşet rakamın aksine, verinin detaylarının güçlü olması ABD tahvil getirilerinde tekrar yükselişe etki ederken, haftalık kapanış yine 94 bandının üzerinde oldu.
Euro hafta içerisinde 1.1527 ile Temmuz 2020’den bu yana en düşük seviyeye kadar geriledikten sonra dolar karşısında haftayı %0.23 kayıpla sonlandırdı.
Petrol fiyatları, OPEC ve müttefikleri büyük petrol üreticilerinin arz kısıtlamalarını sürdürme kararı ve bazı sektörlerin yüksek fiyatlı doğalgaz yerine petrole kullanmaya başladığına işaret gelişmelerle yükseldi. Haftalık primlenme brent petrolde %3.92, ABD hafif ham petrolü ise %4.57 olarak gerçekleşti.
OPEC+ Pazartesi günkü toplantısında, üretimi Nisan 2022'ye kadar her ay 400,000 varil/gün düzeyinde artırmak üzere Temmuz ayında yaptığı anlaşmada değişiklik yapmamıştı.
Altın fiyatları doların gücünü korumasına paralel olarak düşerken, yatırımcılar Fed'in salgın döneminde başlattığı varlık alımlarını azaltma takvimine hakkında ipucu vermesi beklenen ABD istihdam verileri öncesinde temkinli kaldı ve haftalık bazda %0.21 kayıpla $1.757 seviyesinden kapandı.
LME bakır ise Evergrande endişeleri ve güçlü dolar ile baskılanarak hafta içerisinde $8.992 seviyesine kadar geriledi. Ancak fiyatlar Şanghay stoklarındaki düşüş ve Peru'da arz endişelerinin yeniden ortaya çıkmasıyla desteklenirken uzun tatilden dönen Çinli yatırımcıların etkisi ile de haftayı %2.14 primle $9.350 seviyesinden sonlandırdı.
Yeni hafta enerji fiyatlarındaki artışın, enflasyon baskılarının geçici mi yoksa uzun vadeli mi kılacağı konusunda yoğunlaşan tartışmaları arttırmasıyla global hisse endekslerinin karışık seyri ile başladı.
Makroekonomik endişelerin, şirket değerlemelerinin daha fazla uzatılıp uzatılamayacağına dair şüphe uyandırmaya başladığı bugünlerde yapılacak olan bilanço açıklamaları, analistler tarafından hisse senedi piyasası için bir sonraki tehlikeli sınav olarak görülüyor.
ABD endeksleri bilanço açıklamalarının başlayacağı haftaya kötü bir başlangıç yaparken, Dow Jones endeksi %0.72, S&P500 %0.69 ve Nasdaq %0.64 oranında değer kaybederek günü sonlandırdı.
Avrupa endeksleri ise haftanın ilk iş günü karışık seyretti. Almanya DAX endeksi yatay negatif, İspanya IBEX endeksi ise %0.63 değer kaybı yaşarken; İngiltere FTSE100 %0.72, Fransa’da CAC40 endeksi %0.16 primlendi.
Asya borsaları, küresel enerji kesintilerinin enflasyon endişelerini tetiklemesi ve ABD şirketlerinin bilanço dönemi öncesinde yatırımcı ortamına gölge düşürmesiyle gerilerken, güvenli liman dolar ise değerini korudu.
Dolar endeksi dün %0.26 değer kazanırken bugün 94.303 seviyesinde yatay. Euro dolar karşısında dünkü %0.14’lük kaybın ardından bu sabah %0.10 primli olarak 1.1562; sterlin ise %0.12’lik kaybın ardından 1.3595 ile yatay işlem görüyor.
Petrol fiyatları Avrupa'dan Asya'ya kadar ekonomilerde görülen küresel talepteki toparlanmanın enerji kıtlığını daha da belirgin hale getirmesiyle yükselişine devam ediyor. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı dün 3 yılın zirvesi olan $84.60 seviyesine kadar yükseldikten sonra günü %1.53 primli sonlandırdı. ABD hafif ham petrolü varil fiyatı ise dün $82.18 ile son 7 yılın zirvesine kadar tırmandıktan sonra günü %1.47 primle sonlandırdı. Fiyatlar bugün ise %0.35 civarında primli.
Altın fiyatları enflasyon endişelerinin artmasıyla yükseldi ancak, güçlü dolar ve Fed'in varlık alımlarını azaltmaya önümüzdeki ay başlayacağı beklentileriyle kazanımları sınırlandı. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.16 değer kaybederken bugün %0.18 primle $1.757 seviyesinden işlem görüyor.
LME bakır ise, beklentilerin altında gelen ABD istihdam verilerinin sonrasında Fed’in varlık alımlarını azaltmada acele etmeyeceği beklentisiyle, dün $9.570 seviyesine kadar yükseldikten sonra günü %1.94 primle $9.531 seviyesinden sonlandırdı.
Bakır bu sabah ise artan enerji fiyatlarının alt tüketicilerin üretimlerinde aksamaya sebep olmasıyla oluşan düşük talep endişesiyle $9.357 seviyesine kadar geriledi. Ancak “LME week” haber akışı ve 2022 yılı için Codelco ve Aurubis’in Avrupa primlerinde yaklaşık 30 dolarlık artışa gitmesinin fiyatları desteklemesi ile bugün %0.3 kayıpla $9.502 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
