Bültenler

Ekonomik düzelmeye dair beklentilerin üst düzeyde olacağı 2011 yılı için yatırımcıların genel kanıları, bütün piyasaların yukarı yönde hareket edeceği noktasında birleşti. Yeni yılın ilk haftasına yükselişle başlayan piyasalarda, bakır yılın ilk işlem gününde LME (Londra Metal Borsası)’nin kapalı olmasından dolayı işlem göremedi; ancak LME için yılın ilk işlem günü olan Salı gününde hızlı yükseliş göstererek rekor kırdı. Yeni rekoruna 9.755 $/ton seviyesinde sahip olan bakır, Avrupa borç krizi ve Çin’deki enflasyon tehdidi yorumlarının ağırlığı ile geçtiğimiz hafta yatırımcılarını kâr satışlarına yöneltti.

Amerika Merkez Bankası’nın (FED) tutanaklarında, ekonomik büyümenin işsizlik için yeterli olmadığını yinelemesi ve banka yetkililerinin ABD' deki ekonomik toparlanmanın, tahvil alımı yoluyla parasal desteği gerektirecek kadar zayıf olduğunu belirtmeleri, geçtiğimiz hafta piyasalara satış olarak yansıdı. Özellikle emtia tarafında gelen yoğun satışın ardından; bakır 9.525 $/ton seviyesine kadar geriledi. Dolar küresel ölçekte değer kazanırken; altından petrole, alüminyumdan gümüşe tüm emtialarda sert satışlar görüldü. Dünya borsalarındaki sert yükseliş hız kesmeye başladı.

Ekonomik verilerin iyi geldiği Amerika tarafında, yükselişlerin ardında piyasalarda yorulma gözlendi. Amerika’da Perşembe günü açıklanan ve beklenenden iyi gelen işsizlik başvurularına rağmen, piyasalar düşüş gösterdi. FX piyasalarında Euro, ABD' de Cuma günü açıklanan ve beklentilerden daha az yükseliş gösteren istihdam verisinin etkisiyle, geniş bantta değer kazanan dolar karşısında son dört ayın en düşük seviyesi olan 1,2990 seviyesine kadar geriledi. Bakır ise, haftayı 24 Aralık’tan beri 3 aylık bazda gördüğü en düşük seviye olan 9.300 $/ton’a gerileyerek tamamladı.

Yılın 2.haftasına Çin’in açıkladığı ithalat/ihracat verilerinin etkisi ile 9.430 $/ton seviyesinden başlayan bakır, konsolide bir düşüş ile birlikte günü 9.310 $/ton seviyesinden kapattı. Euro, Avrupa ülkelerinin borçlarına yönelik endişelerin artmasıyla birlikte dolar karşısında yine son 4 ayın en düşük seviyesi olan 1,2980’e kadar geriledi. Petrol ise, British Petrolum (BP) firmasının Alaska pompasındaki üretimi durdurmasının etkisiyle Amerika piyasalarında yükselişe geçti ve 89,67 $/varil seviyesinden işlem gördü. Altında da tüm emtialara bağlı olarak düşüş yaşandı ve haftanın ilk işlem gününde 1.369 $/onz seviyesine geriledi.

Bugün itibari ile 9.350–9.500 $/ton aralığında işlem gören bakır, yoğun veri trafiğinde gelecek açıklamalar doğrultusunda yönünü belirleyecektir. Perşembe günü gerçekleştirilecek Avrupa ve İngiltere Merkez bankalarının toplantıları ile birlikte, Çarşamba Portekiz ve Perşembe günü İspanya ihaleleri hem EUR/USD paritesi hem de emtialar için belirleyici olacaktır. ABD cephesinde ise, Perşembe ve Cuma günleri dış ticaret, perakende satışlar, ÜFE, TÜFE, sanayi üretimi ve güven endeksi gibi önemli veriler açıklanacak.
 

2010 yılının son haftasına Çin Merkez Bankası tarafından açıklanan 25 baz puanlık faiz artışı ile giren piyasalar, düşüşlerin ardından gelen alımlar ile birlikte toparlanma evresini hızlı bir şekilde tamamladı. İngiltere'nin 2 günlük Noel tatili sebebiyle kapalı olan Londra piyasalarında işlem göremeyen bakır, Amerika ve Şangay borsalarında yükselişini devam ettirerek; yeni rekorlar kırmaya devam etti. Tatilin ardından hızlı bir yükseliş ile LME’ de işlem görmeye başlayan bakır, Amerika’da beklenenden kötü gelen tüketici güven ve ev fiyat endeksi ile Çin Merkez Bankası’nın reeskont faizlerini yükseltmesinden ise etkilenmedi.

Bir önceki hafta ABD ve Asya borsaları, yatırımcıların 2011 yılında global ekonominin iyileşmesi yönündeki iyimserliğiyle, yılın son haftası olması dolayısı ile düşük hacimli olsa da yükselişlerini devam ettirdi. S&P 500 endeksi yaklaşık 20 yılın en iyi Aralık ayı performansını tamamladı. Hafta ortasında, LME’ de bakır fiyatları yeni rekorlar kırmaya devam ederek 9.547 $/ton seviyesine kadar yükseldi. Çin tarafında açıklanan verilerin kötü gelmesine rağmen; piyasadaki pozitif hava nedeniyle yatırımcıların bu verileri yıllık bazda değerlendirip olumlu taraflarını ele almaları, bakırın yükselişine devam etmesini sağladı. Bakırın önderliğinde yükseliş trendine devam eden metaller, hafta sonunda Çin’in faiz artırımı karşısında güçlü duruşlarını sürdürdüler. Bakır, yeni tarihi zirvesine çıktığı haftanın son gününde 9.675 $/ton ile 2010 yılını tamamladı. Piyasalarda likiditenin fazla olması ve fiziksel alımların yeterli olmamasına karşın; spekülatörler, ekonomideki olumlu rakamları arkasına alarak, alımlarını metallere ve özellikle bakıra yönlendirerek metallerin 2010 yılını rekor düzeylerde kapatmalarını sağladılar.

Bakır, 2010 yılında bir önceki yıla göre; Londra’da % 31 ve Amerika’da ise % 33’lük değer artışı ile en çok getirisi olan yatırım araçlarından birisi oldu. Bakırın 2010 yılı ortalaması ise 7.539,32 $/ton olarak gerçekleşti. 2011 yılında da genel olarak yükselen bir grafiğe sahip olacağı düşünülen bakır, yeni yıla da Amerika COMEX’ de yükselişle başladı. 4,45 $/lb seviyesine tırmanan bakır, yeni bir rekora imza attı. Yeni yıla yükselişlerle başlayan diğer emtialardan altın 1.423 $/ons'a, petrol ise 92.33 $/varil'e kadar yükseldi. Çin’in İspanya’nın borçlanmasına yardım edeceğine ilişkin yaptığı açıklamalarla Euro da, Dolar karşısında güçlendi ve parite 1,34 seviyesini aştı.

Yılbaşı tatili nedeniyle haftanın ilk gününde kapalı olan LME, 04 Ocak Salı günü işlem görmeye başladı. Bakır ise; Londra’da da 2011 yılına yükselişle başlayarak 3 aylık fiyat bazında 9.755 $/ton seviyesine kadar yükseldi ve 2011 yılı beklentilerini doğrularcasına, yatırımcılarına göz kırparak ihtiyaç duyulan bir metal olduğunu yineledi. Dünkü ABD fabrika siparişleri verisinden sonra değerlenen dolar karşısında euro zayıflarken; bakır da güçlü kar satışları ile bulunduğu rekor seviyelerden keskin düşüşler yaşadı. ABD borsaları da kar satışları ile gerilerken; Asya borsaları, emtia hisselerindeki satışlarla son bir haftadır ilk kez bugün değer kaybetti. Emtialardaki sert satışlardan sonra bugün itibari ile 9.367 $/ton’a kadar gerileyen bakır için beklentiler hala olumlu yönde olsa da; hafta geneli için yatırımcıların gözü artık Cuma günü açıklanacak ABD işsizlik verilerinde olacaktır.
 

Geçtiğimiz haftaya olumlu bir açılışla başlayan piyasaların odak noktaları değişmedi. Avrupa cephesinde Moody’s tarafından İrlanda’nın notunun düşürülmesi, Asya cephesinde Güney-Kuzey Kore arasındaki gerginlik ve Amerika piyasalarında olumlu havanın değerlendirilmesi, piyasaların önemini yitirmeyen ana konu başlıkları oldu. Avrupa Birliği üye ülkeleri olan İrlanda ve Portekiz’in notunun düşürülmesi ile birlikte Fitch'in de Yunanistan'ın notunu aşağı çekebileceğini açıklamasının ardından dolar karşısında kan kaybeden Euro’ya karşılık bakır, hızlı bir açılış yaptığı haftada yeni rekorlarına sahip oldu.

Beklenenin altında ve olumsuz açıklanan Avrupa tüketici endeksiyle kararsız kalan Avrupa piyasaları, Çin Başkan Yardımcısı’nın Avrupa Birliği’nin mevcut borç sıkıntısına ülkesinin yardım edebileceğini açıklamasıyla geçtiğimiz hafta hareket kazandı. Bakır, dar bir bantta seyir izlese de 9.390 $/ton ile yeni rekoruna kavuştu. Altın da küçük alımlarla yükselişe geçti. Öte yandan, Amerika ve Avrupa’daki soğuk havalardan dolayı petrol kullanımındaki hızlı artış ve OPEC başbakanlarının zirve sonrası 2011 yılında petrolün 100 $/varil seviyelerinde olacağını öngörmesi gibi nedenler ile petrol fiyatları da yükselerek 90 $/varil üzerine ulaştı.

Hafta ortasında % 2,6 olarak açıklanan Amerika’nın büyüme oranı ve Çin ithalat rakamlarının detayları metal piyasası üzerinde olumlu hava oluşmasına neden oldu. Ayrıca, piyasadaki trader ve analistlerin Çin’in bakır talebinde artış olacağı konusunda hemfikir olması, bakır fiyatının güçlü seviyede kalmasını sağladı.

Hafta sonuna doğru piyasalarda kâr satışlarının gelebileceği ve metal piyasalarında işlem hacminin düşük olması gibi olumsuz beklentilere rağmen, bakır yine kendinden söz ettirecek şekilde yükselişine devam etti. Haftanın son işlem gününde, Amerika piyasalarının kapalı olması ve Avrupa borsalarının da yarım gün mesai yapması dolayısı ile piyasalarda işlem hacmi çok düşük seviyelerde gerçekleşti. Buna bağlı olarak fiyatlarda çok büyük değişiklikler meydana gelmedi. Bakır da işlem hacminin düşük seyrettiği günde haftayı 9.360 $/ton seviyelerinden kapattı.

Cumartesi günü Çin Merkez Bankası tarafından açıklanan 25 baz puanlık faiz artışından sonra, Pazartesi piyasalarda yaşanan hızlı düşüşlerin hemen ardından yükselişler gerçekleşti. Şanghay’da bakır, % 2’lik sert düşüşünün ardından aynı gün içerisinde %1,3’lük yükseliş ile kendini toparladı ve Salı günü de yükselişine devam etti. Amerika piyasalarında da bakır, Perşembe sabahı tarihinin en yüksek fiyatı olan 437,90 $/lb seviyesine ulaştı. Haftanın ilk 2 gününde kapalı olan Londra Metal Borsası’nda bakır, diğer piyasalara paralel olarak hızlı bir yükselişle dün işlem görmeye başladı. Çarşamba günü, yılın son gününe yaklaşırken 9.465 $/ton ile settlement bazında yeni rekoruna sahip olan bakır, temel göstergelerin pozitif olması ile bu sabah ulaştığı 9.550 $/ton seviyesinde 3 aylık bazda da rekor kırdı.

Hatırlatma: Önümüzdeki hafta 03 Ocak günü, İngiltere’de yılbaşı tatili olması nedeniyle LME kapalı olacak ve işlem yapılamayacaktır.
 

Haftalardır devam eden Çin’in faiz artırımı beklentisi ve Avrupa piyasalarındaki belirsizlikler, geçtiğimiz haftanın da ana konusunu oluşturdu. Geçtiğimiz haftaya yükseliş beklentilerinin aksine düşüş ile başlayan bakır ise, gün içerisinde kendini toparlayarak beklentiler doğrultusunda önce 9.248 $/ton ve bir gün sonra da 9.268 $/ton ile 2 gün üst üste rekor kırarak; daha sonraki günler için güçlü kalacağının sinyallerini vermeye devam etti.

Amerika’nın yarattığı olumlu havayla iyimserliğin hâkim olduğu küresel piyasalarda yatırımcılar, gözlerini geçtiğimiz hafta ortasındaki Amerika Merkez Bankası (FED) toplantısı sonrasında gerçekleştirilen açıklamalara dikti. 2010 yılının son toplantısını gerçekleştiren FED, ihtiyatlı bir açıklama yaptı ve beklentilerin iyileşmesine rağmen toparlanmanın işsizliği aşağı çekebilmek için yeterli hızda ilerlemediğini bildirdi. Ayrıca FED, faiz oranlarını beklendiği gibi sıfıra yakın seviyede tuttu ve 600 milyar dolarlık tahvil alım programında da bir değişiklik yapılmayacağını önemle duyurdu. Toplantı sonrası yapılan açıklamaların ardından, emtialarda küçük çaplı düşüşler yaşandı.

Geçen hafta EUR/USD paritesi, Amerika ve Avrupa’dan gelen olumlu haberlerle yükseliş ve düşüşler yaşadı. ABD verilerinin desteklediği güçlü dolar ile 1,3130 seviyelerine kadar geri çekilen parite, haftayı 1,3485 seviyelerinden kapatırken; 1.370 $/ons desteğini kıran altın da, haftayı 1.361 $/ons seviyesinden kapattı. Bakır ise, yatırımcıların yılsonuna yaklaşmasıyla kar satışlarını devam ettirmelerinin ardından rekor seviyesinden bir miktar değer kaybetse de; haftalık ortalamada % 2’lik değer artışı yaşadı.

Bu haftaya özellikle Çin piyasasında yükselişle başlayan bakır, gün içerisinde yükselişini devam ettirerek günü de 9.220 $/ton seviyesinden kapattı. EUR/USD paritesi ile arasındaki korelâsyonu koparan bakır, önümüzdeki yıl global bakır piyasasında yaşanacağı tahmin edilen arz sıkıntısından da destek alarak 21 Aralık günü 9.335 $/ton ile yeni rekoruna sahip oldu. Cuma günü Noel tatili nedeniyle kapalı olacak Amerika piyasası öncesinde, hafta ortasında açıklanacak GSYH, dayanıklı mal siparişleri ve konut verileri piyasanın yönünü belirleyecektir.

Hatırlatma: Önümüzdeki hafta 27–28 Aralık günleri, İngiltere’de yılbaşı tatili olması nedeniyle LME kapalı olacak ve işlem yapılamayacaktır.
 

DEĞERLENDİRME - BEKLENTİLER

Aralık ayına Kasım’a göre % 2,1 oranında değer kazanmış olarak başlayan bakır, geçtiğimiz haftaki ilk rekorunu Salı günü 9.065 $/ton seviyesine ulaşarak kırdı. Yine aynı gün Amerika Merkez Başkanı Ben Bernanke’nin, artan işsizlikle beraber gerekli olursa tahvil alımını büyütebileceklerini ve mevcut büyüme hızı ile 5 yıl içerisinde işsizlik oranını düşürebileceklerini belirten açıklamaları, piyasalara moral verdi. Gelişmelerin ardından EUR/USD paritesi artışa geçerken; altın ise, Asya seansında 1.429 $/ons ile rekor kırdı.

Geçtiğimiz hafta Beyaz Saray’da Obama tarafından önerilen Bush dönemi vergi indirimlerinin süresinin iki yıl daha uzatılması konusu, Başkan Obama’nın Cumhuriyetçilerle anlaşmasının ardından ABD endekslerinin değer kazanmasını sağladı. ABD hazine tahvili getirilerinde gerçekleşen artış ve vergi indirimi konusunda sağlanan bu anlaşmanın, ABD' nin büyümesine katkı sağlayacağı beklentisinden destek alan dolar, diğer para birimleri karşısında değer kazandı. Bu gelişme, bakırın 8.717 $/tona kadar gevşemesine neden olsa da; teknik alımlar ile bakır, hafta sonuna doğru tekrar yükseldi ve Perşembe günü 9.091 $/ton ile yeni rekoruna sahip oldu.

Uzun zamandır faiz arttıracağı söylentileri ile piyasada tedirginlik yaratan Çin cephesinde ise, Cuma sabahı açıklanan dış ticaret dengesi rakamı ve bankaların zorunlu karşılık oranlarının tekrar arttırılması, hafta sonu açıklanacak enflasyon oranı verisi öncesinde faiz artışı söylentilerinin azalmasını sağladı. Hafta genelinde konsolide bir seyir izleyen bakır da, haftayı 9.000 $/ton seviyesinin üzerinde kapattı ve haftalık ortalamada % 5 değer kazandı.

Küresel piyasalar yeni haftaya, Çin’de hafta sonu açıklanan yüksek enflasyon verisine sınırlı bir tepkiyle olumlu yönde başladı. Bunda, Çin’in politika faizlerinde hızlı ve şok bir değişikliğe gitmemesinin yanı sıra, yoğun haftalık gündeme yönelik olumlu beklentilerin de etkisi oldu. Metal uzmanlarının, eğer Çin’in faiz artırımına gitmemesi durumunda yeni rekorları görebileceğimizi belirten açıklamaları ise gerçek oldu ve 3 aylık bakır, bu haftanın ilk işlem gününü yükseliş ile
9.240 $/ton rekor seviyeden kapatırken; ikinci işlem gününde de 9.266 $/tona ulaştı.

Veri olarak zengin olan bu haftada gözler bugün yapılacak olan FED toplantısının sonuçlarında olacak. FED’ in faiz toplantısında, piyasaya ek likidite desteğinin devam edeceği ve ekonomik koşulların gerektirmesi durumunda bu imkânın artırılabileceği beklentisini destekler açıklamalarda bulunması bekleniyor. Olumlu olarak açıklanması beklenen diğer ABD verileri ve Çin’in emtialara olan talep artışı gibi nedenler, bakırın konsolide olarak yükselişinin devam etmesini ve yeni rekorların oluşmasını sağlayacaktır.
 

Geçtiğimiz haftaya Avrupa Birliği’nin İrlanda için hazırladığı kurtarma planının detaylarının belirlenmesi ile başlayan küresel piyasalarda, haftanın ilk iş gününde sorunlu ülkeler sınıfına İrlanda’dan sonra Portekiz, İspanya, Belçika hatta İtalya’nın bile girebileceği korkusuyla zayıflama yönünde hareket oluştu. Euro’nun kan kaybetmesi ile birlikte EUR/USD paritesi 1,2966 seviyelerine kadar geriledi. Haftaya, Asya piyasalarındaki alımlarla birlikte 8.360 $/ton seviyelerine kadar yükselerek başlayan bakır ise; gün içerisinde 8.410 $/ton seviyesine kadar yükseldi.

Salı günü ABD cephesinde olumlu açıklanan tüketici güven ve imalat sektörü verileri, ABD ve Asya piyasalarını toparladı. Ancak, Avrupa Bölgesi’nin sorunlu ülkelerinden birisi olan Portekiz’in kredi notunun negatif yönde izlemeye alınması, piyasada yaşanan olumlu havanın kaybolmasına neden oldu. Bu dalgalı piyasalarda bakır, düşük olan EUR/USD paritesine rağmen tutunmaya çalışarak 8.338–8.550 $/ton arasında hareketli bir gün geçirdi. Haftanın son işlem gününden önce piyasalar, yatırımcıların Avrupa Merkez Bankası’nın Euro bölgesi borç krizi karşısında, henüz resmi olarak açıklanmamış bazı önlemleri aylık toplantısında kararlaştırabileceği söylentileri üzerine yoğunlaşmaları ile yatay seyretmeyi tercih etti. Bakır ise; Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean- Claude Trichet’in açıklamalarına, ABD piyasalarındaki yükseliş ve Asya piyasalarındaki alımlar da eklenince 8.750 $/ton’a yükseldi.

Veri ve önemli açıklamaların zengin olduğu geçtiğimiz hafta; Çin ve Avrupa bölgesinden gelen güçlü imalat endeksleri, ABD ekonomisinden ADP tarım dışı istihdam verisi, ISM ve tüketici güveni endekslerine ait rakamlar, piyasaların veri duyarlılığını artırdı. ABD’de sorunlu sektörlerden olan inşaat sektöründe harcamaların azalış beklentisine karşın ciddi bir artış göstermesi, riskli varlıklara yönelimi yeniden gündeme getirdi. Veriler ve açıklamaların ardından piyasalarda; özellikle EUR/USD paritesi basta olmak üzere küresel büyümenin hız kazandığına dair artan işaretler ile emtialarda ciddi hareketlenmeler oluştu.

Haftanın son işlem gününde; Avrupa Merkez Bankası’nın tahvil alım miktarının artırılması gibi yeni önlem kararı almamasına karşın, standart olmayan kriz önlemlerine devam etmesi risk iştahını destekleyen diğer önemli bir etken oldu. ABD borsaları, geçtiğimiz haftanın son iş gününde açıklanan zayıf istihdam verisinden etkilenmediği gibi, yükselişin devam edebileceği işaretini de vererek son bir ayın en iyi haftalık kapanışını gerçekleştirdi. Hisse senetleri, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke'nin özel bir kanalda yaptığı söyleşide açıklanan 600 milyar dolarlık tahvil alımının üzerine çıkılabileceklerinden söz ettiği haberleriyle değer kazandı.

Yükselişini hafta boyunca sürdüren petrol bugün ulaştığı varil başına 90 dolar ile 25 ayın en yüksek seviyesinde işlem görüyor. Altın, Cuma günkü seansta yüzde 2'ye yakın değer kazandıktan sonra hafif değer kaybetti ise de; yeni haftanın ilk iş gününde yükselişini devam ettirdi ve 1.429 $/ons ile yeni rekoruna ulaştı. Uzmanlar, ABD ekonomisinde yavaşlama yönünde bir gelişme veya Kore'de gerginliğin artması halinde altının alımlarla desteklenerek yükselebileceğini belirtiyorlar.

Ulaştığı 8.469,89 $/ton Kasım ayı fiyat ortalaması ile bir önceki aya oranla % 2,1 değer kazanan bakır ise, 01 Aralık’tan bu yana 8.360 $/ton’dan 8.850 $/ton’a kadar tırmandı ve bugün kazanımlarını daha da genişleterek cash bazda 9.065 $/ton’a ulaşıp rekor kırdı. Çin’in faiz arttırma tehlikesine karşılık 2011 yılı için beklenen fiziksel arz eksikliği problemi, bakır fiyatını destekleyen en önemli unsur oldu. Faiz artırma kararı alınmadığı sürece yükseliş beklentilerini koruyan metal uzmanları, en büyük metal tüketicisi olan Çin’de Cuma sabahı açıklanacak ithalat-ihracat verilerinin, olumlu gelmesi halinde fiyatları yeni rekorlara taşıyabileceğini vurguluyorlar.
 

Geçtiğimiz haftaya Güney-Kuzey Kore arasında yaşanan gerginlik ve Avrupa piyasalarında oluşan İrlanda dedikoduları ile 8.210 $/ton seviyelerinden başlayan bakır, haftanın ilk iş gününde 8.516 $/ton değerine ulaşmasına rağmen; Euro’daki belirsizlik sebebiyle düşüşe uğrayan EUR/USD paritesi doğrultusunda 8.050 $/ton’ a kadar geriledi. Önceki hafta 1,3673 seviyelerinde seyreden EUR/USD paritesinde, İrlanda'daki siyasi belirsizlik ve diğer Avrupa bölgesi ülkelerine ilişkin endişelerle hızlı düşüşler yaşandı. Hafta ortasında EUR/USD paritesi, son iki ayın en düşük seviyesi olan 1,32’ye kadar geriledi.

Şükran günü nedeniyle geçtiğimiz hafta Perşembe günü kapalı olan Amerika piyasalarında, veriler bir önceki hafta Çarşamba günü açıklandı. ABD borsaları, yatırımcıların küresel sorunları bir kenara bırakıp istihdam pazarındaki iyileşmeyi ve tüketicilerin yeni yıl alışverişi öncesinde harcama yapmaya hazır olduklarını gösteren bu olumlu ekonomik verilere odaklanmalarıyla yükseldi. Güçlü Amerikan ekonomik verilerine daha fazla duyarlı olan ham petrol fiyatları da 83–84 $/varil bandına yükselişini devam ettirdi. Altın fiyatları 1.370 $/ons seviyesinde, LME bakır ise 8.150–8.350 $/ton dar bandında hareket etti. Haftanın sonuna doğru Amerika piyasalarının Şükran günü nedeniyle kapalı olması, tüm sermaye piyasalarında düşük işlem hacminin oluşmasına neden oldu. Avrupa borsaları, bu düşük işlem hacminde yükseldi. Asya borsalarında ise; yatırımcıların yılsonu yaklaşırken kar satışları isteği ile düşüş yaşandı.

Doların değerlenmesi ile Avrupa Finans Bakanları’nın Pazar günü düzenledikleri İrlanda’yı kurtarma toplantısı, piyasalar için aşırı öneme sahip oldu. Toplantı sonucunda İrlanda için yapılacak olan 85 milyon Euro’luk yardımın, 67,5 milyar Euro’su AB ve IMF tarafından, geri kalan 17,5 milyar Euro’sunun ise kendi emeklilik fonundan karşılanmasına karar verildi. Ancak bu karara rağmen, piyasalarda Euro değer kaybetmeye devam etti. Fransa hükümet sözcüsünün Euro’nun değer kaybını engelleyeceklerini ve piyasaların Euro’yu rehin almasına izin vermeyeceklerini açıklamasına rağmen; EUR/USD paritesi bu haftanın ikinci işlem gününde 1,30 seviyesinin aşağısına kadar geriledi. Bakır ise, haftaya Asya piyasalarındaki alımlarla birlikte 8.350 $/ton seviyelerine kadar yükselerek başladı ise de; gün içerisinde EUR/USD paritesine bağlı olarak düşüş yaşadı. 8.150–8.350 $/ton bandında hareket etmeye devam eden bakır, bu seviyeleri kırması halinde aşağıda 8.050 $/ton destek ve yukarıda da 8.492 $/ton direnç noktalarını test edebilir.

Piyasaların AB borç sorunu endişesini yatıştıracak gelişmelerden ikna olmamaları, yatırımcıların risk iştahının azalmasına ve diğer ekonomik verilerden gelen toparlanma sinyallerine daha temkinli yaklaşılmasına neden oluyor. Ancak Avrupa ülkelerinden gelecek haberlere odaklanan piyasalar için, yine de Cuma günü açıklanacak ABD istihdam verisi önemli olacak.
 

İki hafta önce beklentilerden oldukça iyi açıklanan ABD istihdam verisi ile 45.haftaya başlayan piyasalar, ilk işlem gününde yatırımcıları cesaretlendi ve risk iştahındaki artış, rekor kıran altın ile birlikte bakır fiyatını da destekledi. Çin, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin buluştuğu G–20 zirvesi öncesinde ABD' nin piyasalara akıtacağı paranın dünyanın başka yerlerinde varlık fiyatlarını şişirdiği uyarısında bulunarak, Washington yönetimi üzerindeki baskıyı artırdı. Çin merkez bankasının başkan yardımcısı Ma Delun, FED' in yeni alım programının, küresel çapta büyümeye denge getirme çabalarını baltalayabileceğini ifade etmesi piyasalarda tedirgin bir hava oluşmasına neden oldu ve G-20’nin önemini daha da arttırdı. Hafta başında altının 1.408 $/ons’luk rekoruyla başlayan piyasalarda, bakır 8.875 $/ton seviyelerinde işlem görmeye başladı. Aynı şekilde ABD ekonomisinden son dönemde gelen toparlanma sinyallerinin devam ediyor olması da, küresel ekonomik görünümü olumlu etkilerken; diğer taraftan tekrar canlanma riski gösteren AB borç sorununun risk iştahında yarattığı tereddüt, tüm hafta boyunca etkisini hissettirdi.

Asya'da Japonya'nın Nikkei endeksi Haziran'dan bu yana en yüksek seviyeye çıkarken; Çin'de açıklanan enflasyon verisinin ardından emtia fiyatları da yükseldi. Hafta ortasını 8.750 $/ton seviyesinden işlem gören bakır, yılın zirvesi olan 8.966 $/tona ulaştı. Haftanın son gününde ise; Asya borsalarındaki işlemcilerin hafta sonuna girilirken bu haftaki kazanımlar için kâr satışına yönelmesi, İrlanda'nın da Yunanistan gibi yardıma ihtiyaç duyabileceği endişeleri ve Çin’in daha fazla faiz artırımına gideceği söylentileri piyasaların düşmesine neden oldu ve bir sonraki hafta için düşüş sinyalini verdi.

Geçtiğimiz haftaya ise piyasalarda yaşanan hızlı düşüşler damgasını vurdu. Beş haftalık yükselişe sahip olan ABD borsalarında, Çin'de faiz oranlarının artmasına ilişkin tehdidin yatırımcıları kâr satışına ve hisse pozisyonlarını yeniden değerlendirmeye yöneltmesi ve yatırımcıların Çin'de kredilerin daralmasının emtiaya talebi azaltacağından endişe etmesine bağlı olarak keskin düşüş gerçekleşti. Çin’in faiz artırımı endişesi ve İrlanda ekonomisinde yaşanan belirsizlik ile 8.692 $/ton’dan 7.920 $/ton’a kadar düşen bakır, 4 iş günü içerisinde % 12’den fazla (1.000 $/ton) değer kaybetmiş oldu. AB kaynakları haftanın son gününde yaptıkları açıklama ile İrlanda'ya zor durumdaki bankalarla ilgili sıkıntıları aşabilmesi için bir finansal yardım planının açıklanacağını belirttiler. Bu açıklamaların ardından piyasalarda sakinleşme yaşandı ve bakır tekrar % 6 oranında yükselerek haftayı 8.420 usd/ton’dan kapattı.

Bu hafta ise Avrupa Birliği ile Uluslararası Para Fonu (IMF) yetkilileri, İrlanda'ya destek olacak üç yıllık bir kurtarma paketinin ayrıntıları üzerinde dün görüşmelere başladılar. Ancak İrlanda’ya yönelik yardım paketinin detaylarının oluşmaya başlamasıyla bu haftaya olumlu bir başlangıç yapan küresel piyasalar bu tutumunu devam ettiremedi. İrlanda’da yaşanan sorunların diğer sorunlu AB ülkelerine sıçramasına dair endişeler ana baskı unsuru oldu.

AB problemlerinden sonra Çin’in zayıf ithalat-ihracat verileri de haftanın ilk gününde 8.400 $/ton seviyelerinden işlem görmeye başlayan bakırın, aşağı çekilmesi için yeterli oldu. İlk işlem gününde 8.200 $/tona kadar gerileyen bakır, ikinci gün sabahında Çin piyasasındaki değer kaybını da takip ederek 8.050 $/ton desteğini test etti. 1,35 seviyesinin altına gerileyen EUR/USD paritesi, yatırımcıları satış yapmaya zorlarken; bakır 8.150–8.200 $/ton aralığında tutunmaya çalışıyor.
 

ABD ara seçimleri, merkez bankaları toplantıları ve kritik ekonomik veriler gibi yoğun bir gündemi olan küresel piyasalar, geçtiğimiz haftayı risk iştahını koruyarak geçirdi. Obama hükümeti ara seçimlerden, beklendiği gibi Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu Cumhuriyetçilere kaptırarak çıkarken; Senato’da daha düşük oranlı da olsa ağırlığını korumayı başardı. Hemen arkasından gelen FED başta olmak üzere merkez bankalarının faiz toplantıları, seçimlerin piyasalar üzerindeki etkisinin kısa vadede sınırlı kalmasına yol açtı. FED, politika faiz oranlarında beklendiği gibi değişiklik yapmazken; ek tahvil alım miktarını sekiz aylık dönem için 600 milyar dolar olarak açıkladı. Başka bir ifadeyle, planlanan aylık ek likidite miktarı 75 milyar dolar ile beklentilerin alt sınırına yakın kaldı.

Kasım ayının ilk haftasına ABD seçimleri ve yatırımcıların FED’ in tahvil alım kararı öncesinde pozisyon almaktan kaçınmaları ile sakin başlayan küresel piyasalar, FED’ in ekonomiye destek verecek planını açıklamasından bir gün sonra iki yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Dünya borsalarında kaydedilen bu yükseliş ile Lehman Brothers'ın iflasının ardından verilen bütün kayıplar geri kazanılmış oldu. Dolar, FED kararının ardından geldiği düşük seviyelerde duraklasa da; riskli varlıklara duyulan iştahın düşük getirili doların üzerindeki baskıyı devam ettirmesi, metal fiyatlarında hızlı kazanımlar getirdi.

Geçtiğimiz hafta 8.350 $/ton seviyesinden işlem görmeye başlayan LME bakır, yukarıdaki gelişmeler öncesinde Avrupa bölgesinden gelen olumlu verilerin ardından piyasalardaki alım eğiliminin korunması ile güçlü kaldı. Seçimden daha çok ilgisini FED açıklamasına yönlendiren yatırımcılar, FED’ in iki günlük toplantısı sonunda 600 milyar dolarlık tahvil alım programını açıklaması ile tekrar riskli varlıklara yöneldiler. Doların değer kaybı karşısında artışa geçen bakır, ulaştığı 8.770 $/ton ile kriz öncesindeki seviyelerine ulaştı. Aynı hafta Asya borsaları, Haziran 2008'den bu yana görülen en yüksek seviyeye yükselirken; ABD borsaları art arda beşinci haftayı da yükselişle kapattı.

Bu hafta ise, Cuma günkü ABD istihdam verisinin beklentilerden oldukça iyi açıklanması, ilk işlem gününde yatırımcıları cesaretlendirirken; risk iştahındaki artış, rekor kıran altın ile birlikte bakır fiyatını da destekledi. Çin, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin buluşacağı G20 zirvesi öncesinde ABD'nin piyasalara akıttığı paranın dünyanın başka yerlerinde varlık fiyatlarını şişirdiği uyarısında bulunarak Washington yönetimi üzerindeki baskıyı artırdı. Çin merkez bankasının başkan yardımcısı Ma Delun, FED' in yeni alım programının, küresel çapta büyümeye denge getirme çabalarını baltalayabileceğini ifade etti. Bu çerçevede, 11–12 Kasım’da yapılacak ve uluslararası kur politikaları ve FED’ in son kararının etkilerine odaklanması beklenen G–20 zirvesinden gelen tepkiler oldukça önemli olacak.

Metallerden ilk işlem gününde 1.408 $/ons ile rekor kıran altın, bugün 1.421 $/ons seviyesine ulaştı. Bakır ise, bugün ulaştığı 8.875 $/ton seviyesi ile tarihi zirvesinin sadece 100 $/ton aşağısından işlem görüyor. Genel beklenti, metallerde yeni rekorların çok yakında görüleceği şeklinde olsa da; İrlanda'nın kötüleşen borç sorunları, küresel ekonominin finansal çalkantılar karşısında ne kadar savunmasız olduğunu hatırlatıyor. Aynı şekilde ABD ekonomisinden son dönemde gelen toparlanma sinyallerinin devam ediyor olması da, küresel ekonomik görünümü olumlu etkilerken; diğer taraftan tekrar canlanma riski gösteren AB borç sorununun risk iştahında tereddüt yarattığı izleniyor.
 

Güney Kore’de düzenlenen ve IMF’nin gelişmekte olan ülkelere daha fazla yetki verilmesi yönünde attığı olumlu adım ile sonuçlanan G20 toplantısının pozitif etkisi ile Ekim ayının son haftasına primli başlayan LME bakır, kur savaşlarındaki gerginliklerin hafifletilmesi ile ilk işlem gününde 150 $/tondan daha fazla değerlenerek 8.550 $/ton seviyesine ulaştı.

Haftanın geri kalanında ise gündem, ABD’den gelecek ekonomik verilerde ve QE2 (quantitative easing - nicel gevşeme) konusunda nasıl bir eğilim içinde olunacağına dair aranan ipuçlarındaydı. Kritik veriler öncesinde temkinli tutum ve FED’ in önümüzdeki dönemde piyasaya enjekte etmesi beklenen miktara yönelik haberlerle, küresel piyasalarda satış eğilimi ağırlıklı bir tutum izlendi. G20 toplantısı sonrasında gerileyen dolar, ABD güven endeksinin beklentilerden daha iyi açıklanmasının ardından tekrar değer kazandı ve metalleri aşağıya çekti. Ayrıca FED’ in QE2 için beklenenden düşük miktarda bir paket açıklayabileceği ihtimali de, yatırımcıların tekrar dolar alımına yönelmesine sebep olan unsurlardan birisiydi.

Wall Street Journal gazetesinde yer alan bir haberde, FED’ in birkaç ay içinde en az 500 milyar dolar hazine tahvili alımını öngören bir program ile şirket ve bireylere sağlanan kredilerde artış sağlanmasının ve yüksek işsizlikle baş etmek için fazla zayıf olduğu belirtilen ekonomik toparlanmanın desteklenmesinin amaçlandığı belirtildi. FED yetkililerinin 2–3 Kasım'daki toplantıda ikinci tur parasal gevşemeyi büyük olasılıkla başlatmaları bekleniyor; ancak olası tahvil alımlarının kapsamı ve hızı konusunda belirsizliklerin de söz konusu olduğu ifade ediliyor.

Bu gelişmeler doğrultusunda bir önceki hafta 8.300 $/ton seviyesine gerileyen bakır, haftanın son işlem gününde Asya piyasasında başlayan ve Londra seansında da devam eden fon satışları ile 8.140 $/tona kadar geriledi. Yatırımcıların FED' in potansiyel tahvil alımlarının büyüklüğü ve süresiyle ilgili beklentilerini küçülttükleri gözlenirken; dolardaki değer artışı devam etti ve bakır haftayı 8.200 $/tondan kapattı. Ekim ayı boyunca güçlü kalmayı başaran bakır, aylık ortalamada 8.292,40 $/ton değerini alırken; bir önceki ay ile karşılaştırıldığında % 7,5 ve bir yıl öncesi ile karşılaştırıldığında da % 31,9 artış gösterdi.

Bu haftaya ise Çin’in güçlü imalat verisi ile yükselerek başlayan bakır, ilk işlem günü sabahında 8.375 $/tona ulaşsa da; günün devamında yatırımcıların ABD seçimleri ve FED QE2 kararı öncesinde pozisyon almaktan kaçınmaları ile sakin seyretti. Yatırımcılar, FED toplantısının ardından Çarşamba günü yapılacak açıklamadan sonra volatilitenin artmasını beklerken; çıkabilecek sürpriz bir sonuca ve yarınki Kongre ara seçimlerine karşı da temkinli davranıyorlar. ABD’de 2012 genel seçimleri öncesinde bugün yapılacak ara seçimlerde, Demokratlar’ın Temsilciler Meclisi ve Senato’daki kontrolünü ne oranda koruyabileceği yakından takip edilecek.

Diğer taraftan analistlerin büyük bölümü FED' in bugün başlayacak iki günlük toplantısı sonunda ekonomiyi canlandırmak amacıyla açıklayacağı varlık alımlarının ayda 100 milyar dolar büyüklüğünde olmasını bekliyor. Tahvil alımlarının tutarının 2011 başlarına kadar ise 500 milyar doları bulabileceği belirtiliyor. Haftanın geri kalanı için ise, Cuma günü açıklanacak ABD istihdam verisi hala önemini koruyor.