Bültenler
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Global endeksler, ABD'nin bazı Çin yetkililerine yeni yaptırımlar getirmeye hazırlandığı haberinin etkisiyle geçtiğimiz haftaya düşüşle başladı. Reuters'ın kaynaklara dayandırdığı haberde Hong Kong'da seçimle gelen muhalefet vekillerinin yetkilerinin elinden alınmasında Beijing'in rolü olduğunu iddia eden ABD, Çinli yetkililere yaptırım getirmeye hazırlandığı belirtildi.
ABD’de 908 milyar dolarlık bir destek paketinin üzerindeki görüşmeler yavaşlarken, müzakereciler henüz eyalet ve yerel yardım ile ilgili temel ayrıntılara ve işletmeler için nelerin kapsanacağı detayına karar veremedi. ABD milletvekilleri, hükümetin kapanmaması için haftalık harcama teklifini geçirmek için uğraşırken, Trump yönetimi 916 milyon dolar büyüklüğünde yeni bir koronavirüs yardım paketi teklif etti. Senato Çoğunluk Lideri Mitch McConnell'in, Demokratlardan gelen yardım tasarısında bazı sorunları bir kenara bırakma teklifine soğuk bakması ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin'in 916 milyar dolarlık teklifini reddetmesi endeksleri baskıladı. Destek paketi üzerinde çalışan Demokrat ve Cumhuriyetçi senatörler, tekliflerinin daha ayrıntılı bir özetini sundular, ancak ticari borçlar ile eyalet ve yerel hükümetlere yardım konusundaki anlaşmazlıkları henüz çözemediler. Bu konularda uzlaşmanın olmaması, iki partili ortak bir planın yasalaşacağı konusunda soru işaretleri doğuruyor.
Ayrıca Trump yönetiminin Çin’e uyguladığı gümrük vergilerini hemen ortadan kaldırmayı düşünmediğini daha önceden paylaşan Biden, bu açıklamaya paralel bir adım attı. Çin’e karşı dik duruşuyla bilinen Asya kökenli Amerikalı ticaret avukatı Katherine Tai'yi üst düzey ABD ticaret yetkilisi olarak belirledi.
Avrupa tarafında İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile bir görüşme yaptı ve İngiliz yetkililer, müzakereciler hızlı ilerleme kaydetmedikçe ticaret müzakerelerinin çökebileceği konusunda uyardı. İngiliz hükümeti tarafından Kuzey İrlanda’nın AB düzenlemelerine tabi olmasını engelleyen maddelerin kaldırılması ihtimali gündeme gelirken balıkçılık hakları ve adil rekabet konuları hala tartışılıyor. Öte yandan Boris Johnson ve Avrupa Birliği liderleri, yeni bir ticari anlaşma imzalamak için hafta sonu bitimine kadar kendilerine süre tanıdılar.
ABD’de endeksler haftayı Dow Jones %0.57, S&P500 %1.03, Nasdaq %0.69 olmak üzere kayıpla kapattı.
Dolar endeksi ise mali destek paketi ile ilgili belirsizlik sebebi ile artış gösterirken haftayı %0.30 kazanımla 90.976 seviyesinden kapattı. Euro dolar karşısında yatay eksi 1.2111 seviyesinden kapanış gerçekleştirirken sterlin %1.59 kayıpla 1.3223 seviyesinden kapanış yaptı.
Aşı gelişmelerinde ise ABD'de FDA yetkililerinin çoğu Pfizer'ın koronavirüs aşısının acil durum kullanımının başlaması lehine oy kullandı, acil durum kullanım yetkisi ise hafta sonu onaylandı. Çin'in Sinovac Biotech şirketinin aşısının ise Brezilya'da da üretilmeye başlanması bekleniyor.
Ekonomik veri tarafında Çin tarafında açıklanan ticaret dengesi verisi beklentinin üstünde $75.43 milyar açıklanırken, ÜFE verisi beklentinin altında %1.5 azaldı, TÜFE verisinde değişim beklenmezken %0.5 azalış yaşanması dikkat çekti.
ABD tarafında ise aylık bazda %0.1 artması beklenen manşet ve çekirdek enflasyon verisi %0.2 artış gösterdi ve böylece Kasım ayı yıllık enflasyonu manşette %1.2 ve çekirdekte %1.6 olarak sabit kaldı. Haftalık işsizlik başvuruları ise bir önceki veri ve 725 binlik piyasa beklentisinin üzerinde 853 bin olarak açıklandı.
Petrol fiyatlarında ise, koronavirüs aşısının piyasaya sürülmeye başlanmasıyla oluşan gelecek yıl talepteki iyileşme beklentisi ile artış görüldü. Brent petrol haftalık %1.46 primlenirken, Amerikan ham petrolündeki prim %0.67 olarak gerçekleşti.
Altın, ABD mali yardım paketinde anlaşmanın gecikebileceğine dair belirsizlikle haftayı hafif primli olarak $1.839 seviyesinden kapattı.
Oldukça volatil bir haftaıa geride bırakan LME bakır, hafta başında Çin-ABD gerilimine ilişkin endişelerle değer kaybetse de Perşembe günü sonlanan ECB toplantısından gelen açıklamaların yanı sıra düşük bakır stoklarının da desteği ile Cuma günü $7973 ile Şubat 2013’ten bu yana en yüksek seviyeyi test etti. LME’deki açık pozisyon sayısı Ekim 2017’den beri görülmeyen en yüksek net long seviyesine ulaştı. Sert yükselişin ardından gelen kar realizasyonları ve ABD teşvik paketine ilişkin endişelerin etkisi ile bakır haftayı $7768.5 seviyesinden kapattı.
14 Aralık Pazartesi günü Dünya endekslerinin geneli günü artıda kapatsa da virüsün yayılma riski ve kapanmalar endekslerin seans başlangıcındaki primlerinin çoğunu geri vermesine hatta ABD endekslerinin seansın son saatinde eksi alana geçmesine neden oldu.
Aşı ve destek paketinin olumlu etkisine karşın, ABD’de New York City Vali’sinin tam kapanma konusunda hazırlıklı olunmasını tavsiye etmesi endeksleri baskıladı. OPEC’in tekrar talep zayıflığına işaret etmesiyle ABD endekslerinde petrol ve akaryakıt sektörlerinde satışlar endeksleri baskıladı.
Nasdaq %0.50 değer kazanırken S&P 500 ve Dow Jones sırasıyla %0.44 ve %0.62 oranlarında değer kayıplarıyla seansı sonlandırdı. Avrupa endekslerinde, İngiltere ile AB’nin Brexit sonrası ticaret anlaşmasının daha olası olacağını fiyatlaması endeksleri artı alanda tuttu.
ABD'de koronavirüs yardım paketinde ilerleme kaydedilmesi ve İngiltere ve AB'nin yılsonundan önce aralarındaki ticaret konusundaki pürüzleri gidereceği beklentisi güvenli liman varlıklara iştahı azalttı. Konu hakkında bilgi sahibi bir kaynak ABD'de 908 milyar dolarlık koronavirüs yardım paketi teklifinin Kongre'de iki aşamalı olarak oylanacağını söylerken, paketin büyük bölümünün iki partiden de destek gördüğü ifade ederek kabul edileceği beklentilerini kuvvetlendirdi.
Avrupa Birliği Brexit Müzakerecisi Michel Barnier İngiltere ile birlik arasında bir ticaret anlaşmasının halen olası olduğunu söylerken piyasalarda İngiltere'nin ay sonunda birlikten anlaşmasız olarak ayrılmasının önlenebileceğine yönelik beklentiler güçlendi.
ABD'de koronavirüse karşı ilk aşılama dün itibarıyla başlamış olsa da salgında ölenlerin sayısı 300,000'i aştı. Ayrıca Londra'da koronavirüse karşı getirilen tecrit önlemleri en üst aşamaya yükseltildi. Hükümet vaka sayısındaki artışın kısmen yeni bir koronavirüs tipinden kaynaklanmış olabileceğini belirtti.
Ekonomik veri tarafında Çin'in imalat sanayi, artan ihracat ve tüketici talebiyle birlikte Kasım ayında son 20 ayın en hızlı büyümesini gerçekleştirdi. Çin'de sanayi üretimi Kasım ayında geçen yıla göre %7 ile beklentilere paralel artış gösterdi, sanayi üretimi Ekim ayında %6.9 büyümüştü.
Asya borsaları koronavirüs salgınında ölenlerin sayısındaki artış ve uygulanan yasakların kapsamının genişletilmesinin yarattığı endişelerle gerilerken, gelişmeler aşıların uygulanmaya başlanmasının yarattığı iyimser havayı gölgeledi.
Dolar yatırımcının güvenli liman varlıklara iştahının azalmasına paralel olarak başlıca para birimleri karşısında son 32 ayın en düşük seviyesinde seyretti. Dolar endeksi dün Nisan 2018'den beri görülen en düşük seviye olan 90.421 seviyesine kadar geriledikten sonra %0.29 kayıpla kapanışının ardından 90.742 seviyesinde yatay.
Sterlin dolar karşısında dün %0.75 değer kazandıktan sonra bugün 1.3294 seviyesinde %0.21 kayıpla işlem görüyor. Euro ise dolara paralel olarak %0.26 primli kapanışının ardından 1.2136 seviyesinde yatay eksi.
Petrol fiyatları Avrupa'da koronavirüse karşı alınan tecrit önlemleri ve talebin önümüzdeki sene daha yavaş toparlanacağı tahminleriyle geriledi. Brent petrol dün %0.64 yükselmesinin ardından bugün %0.46 kayıpla $50.06 seviyesinde. ABD hafif ham petrolü ise dün %0.90 yükselmesinin ardından bugün %0.38 kayıpla $46.81 seviyesinde.
Altın fiyatları doların gerilemesiyle yükseliş kaydetti. Altının spot piyasadaki ons fiyatı %0.97 primli olarak $1.845 seviyesinde.
LME bakır ise dün yeni haftaya $7.783 seviyesinden açılış gerçekleştirirken ABD’de aşılama faaliyetinin başlamasıyla ve Brexit konusundaki iyimserlik ile %0.15 primle günü sonlandırdı. LME bakır bugün Çin verilerinin desteğine rağmen salgından korunma amacıyla yeni kısıtlamalar getirilebileceği baskısı ile $7.779 seviyesinde yatay.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta Dünya borsalarının önümüzdeki yıl aşı kaynaklı bir ekonomik toparlanma ve gevşek para politikasının süreceği beklentileriyle bu ay rekorlar kırdıktan sonra ayın son gününde soluklanması ile başladı.
Haftanın ilk işlem gününde Biden ve geçiş ekibi, gelecek yönetimin en üst düzey ekonomi görevleri için birkaç aday ve atama duyurdu. Geçiş ekibi, CNBC’nin Fed Eski Başkanı Janet Yellen’in Biden’ın Hazine sekreteri adayı olacağı şeklindeki önceki raporunu doğruladı.
Fed, haftanın ilk işlem gününde önemli açıklamalarda bulundu, küresel sistemde bankaların kısa vadeli borçlanma için bir ölçüt olarak kullandığı LIBOR faiz oranı aşamalı olarak kaldırılacak ve Haziran 2023'te değiştirilecek. İngiltereli yetkililerle birlikte yapılan duyuruda Fed, bankaların 2021'in sonuna kadar LIBOR kullanarak sözleşme yazmayı bırakması gerektiğinin altını çizdi LIBOR kullanan sözleşmelerin ise 30 Haziran 2023'e kadar tamamlanması gerektiği paylaşıldı.
Piyasaları heyecanlandıran $908 milyar değerindeki teşvik paketi söylentileri çok süre geçmeden Cumhuriyetçilerin senato üyesi McConnell tarafından kaybedecek zamanımız yok denerek geri çevrildi. Sonrasında ise Demokrat kanat sözcüsü Pelosi’nin bahsedilen tutarın müzakerelerin temeli olması gerektiğini söylemesiyle ABD endeksleri desteklendi. İki parti 11 Aralık'a kadar 1.4 trilyon büyüklüğündeki bütçeyi geçirmezse hükümet çalışmayı durdurmak zorunda kalacağından yatırımcılar eninde sonunda bir anlaşmaya varılacağını düşünüyor.
Perşembe günü ABD Kongresi'nde muhafazakarların paketi desteklediklerini ifade etmesiyle ve Senato ile Temsilciler Meclisi'nin toplanmasının ardından yardım paketinde anlaşmaya varılma ihtimali yükseldi. Haftanın son işlem gününde ise Nancy Pelosi, uzlaşmacı bir mali teşvik planına yönelik olumlu gidişat olduğunu söyledi, ancak Cumhuriyetçiler, bir anlaşma için şimdiye kadar en olası teklif haline gelen iki partili öneriye, yardımın ölçeğinden dolayı şikâyet ettiler.
ABD hisse senetleri Cuma günü, tarım dışı istihdam verisinin Kasım ayında azalması ile daha büyük mali destek paketi beklentilerini arttırması üzerine yükselirken, haftalık bazda Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endeksleri sırasıyla %1.03, %1.67 ve %%2.12 primli kapanışlar gerçekleştirdi.
Ayrıca New York Times’da yapılan haberde Biden, Çin Cumhuriyetine Trump yönetimi tarafından uygulanan gümrük vergilerinin hemen ortadan kaldırılmayacağına yönelik açıklamalarda bulundu. Seçilmiş başkan, mevcut ABD-Çin anlaşmasını gözden geçirdikten sonra Avrupa ve Asya'daki geleneksel müttefiklerle tutarlı bir strateji geliştirmeyi planlıyor.
Diğer yandan Brexit sonrası ticaret antlaşması görüşmelerini devam ettiren İngiltere ve AB piyasalar tarafından takip edilmeye devam edilirken, anlaşmasız ayrılık için belirlenen tarihe birkaç hafta kalmasına rağmen elle tutulur bir gelişme mevcut değil, İngiltere dışişleri bakanına göre başlıca anlaşmazlık noktaları balıkçılık ve rekabet politikası üzerinde.
Ayrıca euro bölgesi maliye bakanları, bölgenin kriz kurtarma fonunu güçlendirmeyi kabul etti.
Yüksek düzeyde devlet borcuna sahip olma eğiliminde olan güney ülkeleri ile mali açıdan daha şahin olan kuzey ülkeleri arasındaki farklılıklar 2010 yılında borç krizini çözmeye çalışırken gerginliğe neden olmuştu.
Aşı gelişmeleri tarafında ise ABD'li ilaç şirketi Moderna Inc, geliştirmiş olduğu koronavirüs aşısının son denemelerinde %94.1 etkili olduğunu açıklamasının ardından acil durum kullanım iznini almak için ABD ve Avrupa'daki ilaç düzenleme kurumlarına başvurduğunu belirtti.
İngiltere Pfizer-BioNTech aşısını acil kullanım için onay vererek aşılamaya başlayacak ilk ülkelerden biri olmayı planlarken, önümüzdeki hafta bakım evlerinde yaşayan yaşlıları ve sağlık çalışanları ilk etapta hedeflenecek.
New York Valisi Andrew Cuomo ise 170.000 kişiye yetecek aşı teslimatının 15 Aralık'ta beklendiğini söyledi.
Perşembe günü ise Pfizer 2020 yılı için planladığı 100 milyon dozluk aşı temin hedefini tedarik zinciri sorunları sebebi ile 50 milyona düşürdüğünü açıkladı.
Birleşik Krallık’ta bir süredir uygulanan ikinci ulusal karantina Perşembe günü son bulurken, Merkel ise Almanya’nın kısmi karantina önlemlerini 10 Ocak tarihine kadar devam ettireceğini belirtti.
Ekonomik veri tarafında Çin'de resmi PMI Kasım'da beklentileri aşarak 52.1'e yükselirken ve Çin Merkez Bankası yeni ucuz kredi imkanıyla piyasaları şaşırttı.
ABD’de Kasım ayı MNI Chicago PMI verisi bir önceki verinin ve 59 olan beklentinin altında 58.2 olarak açıklanırken, Kasım ayı ISM imalat endeksi piyasanın 59.3'ten 58'e gerileme beklentisinin altında 57.5 olarak, ISM fiyat endeksi ise bir önceki döneme oldukça yakın 65.4 seviyesinde açıklandı. Haftalık Mortgage başvuruları bir önceki %3.9’lık artışın altında %0.6 düşüş olarak açıklanırken, ADP özel sektör istihdam raporu 440 binlik tahminlerin altında 307 bin olarak duyuruldu. Tarım dışı istihdam 460k beklentisinin altında 245k, işsizlik oranı beklentiye paralel %6.7, ticaret dengesi beklentinin altında -$63.1b, fabrika siparişleri beklentinin üstünde %1 ve dayanıklı ürün siparişleri beklentiye paralel %1.3 olarak açıklandı.
Kasım ayı imalat PMI endeksi İspanya ve İtalya’da piyasa beklentilerin altında sırasıyla 49.8 ve 51.5 olarak açıklanırken, Almanya imalat PMI’ı 0.1 puan aşağı revize edildi. AB bölgesi imalat PMI verisinde 0.2 puanlık yukarı yönlü revizyon söz konusu olurken, AB Kasım ayı öncü tüketici enflasyonu piyasa beklentisine paralel gerçekleşme ile -%0.3 oldu. Almanya Kasım ayı öncü enflasyon öncü verisi -%0.7 beklentisine karşın -%0.8 açıklandı.
Dolar endeksi hafta başındaki hafif priminin ardından hafta boyunca gerileyerek ve haftalık bazda %1.19 değer kaybederek 90.701 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi. Euro ve sterlin ise sırasıyla %1.32 ve %0.92 primli kapanış gerçekleştirdiler.
Koronavirüsten olumsuz etkilenen yakıt talebiyle mücadele etmek adına başlıca üreticilerin gelecek yıl üretim kesintisini azaltmaya karar vermeleri ile petrol fiyatları yükseliş gösterdi. OPEC toplantısı sonrası orijinal plan olan 2 milyon varil üretim artışı yerine 500 bin artış ile devam etme kararı alınırken, haftalık bazda Amerikan petrolü %1.60, brent petrol ise %2.22 değer kazandı.
Altın fiyatları ise ABD canlandırma paketi konusundaki olumlu haber akışı ve değer kaybeden dolar ile desteklenirken haftayı %2.77 primle $1.838 seviyesinden kapattı.
LME bakır ise haftaya $7.520 seviyesinden başlamasının ardından, Çin PMI verilerinin ve talebinin desteği ile aşı ve ABD teşvik paketi üzerindeki iyimserlikten destek buldu. LME bakır Çarşamba ve Perşembe gününü kar realizasyonları ile kayıpla kapatsa da haftalık bazda %3.36 değer kazanarak $7.758 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi.
Yeni hafta endekslerin, ABD'nin bazı Çin yetkililerine yeni yaptırımlar getirmeye hazırlandığı haberinin jeopolitik gerilime dikkat çekmesiyle rekor yüksek seviyelerden gerilemesi ile başladı.
Reuters'ın kaynaklara dayandırdığı habere göre Hong Kong'da seçimle gelen muhalefet vekillerinin yetkilerinin elinden alınmasında Beijing'in rolü olduğunu iddia eden ABD, Çinli yetkililere yaptırım getirmeye hazırlanıyor.
Diğer yandan küresel koronavirüs vakaları 67 milyona yaklaşırken, piyasalar, özellikle geçen hafta beklentinin altında kalan işsizlik verilerinden sonra, teşvik paketi anlaşmasının yapılmasını daha olası görüyor. Cumhuriyetçi ve Demokrat müzakereciler, destek paketi hakkında anlaşmaya varmak için mücadele ediyorlar. 908 milyar dolarlık bir destek paketinin üzerindeki görüşmeler yavaşlamaya başlarken, müzakereciler henüz eyalet ve yerel yardım ile ilgili temel ayrıntılara ve işletmeler için nelerin kapsanacağı detayına karar veremedi.
Haftanın ilk iş gününde ABD endeksleri karışık seyrederken, Dow Jones ve S&P500 sırasıyla %0.5 ve %0.2 değer kaybetti, Nasdaq %0.45 değer kazandı.
Başbakan Boris Johnson, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile bir görüşme yaptı ve İngiliz yetkililer, müzakereciler hızlı ilerleme kaydetmedikçe ticaret müzakerelerinin çökebileceği konusunda uyardı.
Avrupa piyasaları için bir diğer olumsuz haber ise Almanya’nın Bavyera bölgesinin bazı kısımlarının katı bir karantina uygulaması yapılacağını duyurmasıyla geldi.
Başlıca Avrupa endeksleri ise -%0.57 ile %0.08 aralığında karışık kapanış gerçekleştirdi.
Ekonomi takviminin yoğun olmadığı günde Çin tarafında açıklanan ticaret dengesi verisi beklentinin üstünde $75.43 milyar açıklanırken, Almanya sanayi üretimi verisi ise beklentinin üstünde %3.2 olarak açıklandı.
Dün gece Wall Street'te yatırımcıların piyasa değeri yüksek ve büyüme odaklı şirket hisselerine yönelmeleriyle teknoloji ağırlıklı Nasdaq endeksinin rekor zirve seviyede kapanması fakat diğer iki ana endeksin düşmesinin ardından bugün Asya borsalarında karışık bir seyir izlendi.
Sterlin, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in Brexit ticaret anlaşmasını kurtarmak için yapacakları toplantıya bel bağlarken, dolardaki düşüş ise artan koronavirüs vakaları sonrasındaki endişelerle durdu. Dolar endeksi dün %0.1 primlenirken, bugün 90.895 seviyesinde %0.11 primli. Euro dün %0.10 değer kaybının ardından hafif primli olarak 1.2115 seviyesinde, sterlin ise %0.45 kaybettiği günün ardından 1.3320 seviyesinde %0.42 negatif.
Petrol fiyatları, artan koronavirüs vakalarından dolayı yakın dönemde enerji talebinin azalacağına dair beklentilerle birlikte düştü. Brent petrol %0.33 kayıpla $48.63, Amerikan ham petrolü ise %0.44 kayıpla $45.56 seviyesinde.
Altın fiyatları, ABD’de koronavirüs vakalarının artması ve piyasaların mali teşvik paketine odaklanmasıyla birlikte son iki haftanın en yükseğinde. Dün günü %1.42 primli kapatan spot altın, bugün hafif kayıpla $1.861 seviyesinde.
LME bakır ise yeni haftaya $7.520 seviyesinden açılış gerçekleştirirken dün ilk saatlerde Mart 2013’ten bu yana en yüksek seviyesi olan $7.800 seviyesini test etti. Ancak artan ABD-Çin gerilimi ve dolardaki değerlenme ile günü %0.50 kayıpla sonlandıran LME bakır %0.91 kayıpla $7.649 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Global endeksler geride bıraktığımız haftaya ekonomik tecrit uygulamalarına yönelik endişeler ve ABD canlandırma adımına yönelik belirsizliklere rağmen koronavirüs aşısına dair artan umutlarla pozitif başladı.
Salgın bütün hızıyla ABD’de artmaya devam ederken Şükran günü için alınan önlemler de artmaya başladı. Los Angeles’ta açık havada yemek yemek yasaklanırken Las Vegas’ta kumarhane, bar ve restoranlar için yarı yarıya olan doluluk sınırları %25’e düşürüldü.
Diğer yandan hükümetin yürüttüğü aşı programından gelen açıklamaya göre, Pfizer’ın geliştirdiği aşılar en erken 11 Aralık tarihi ile önemli kişilere teslim edilmeye başlanabilecek. Bir diğer aşı haberi ise Astra Zeneca tarafından geldi. Buzdolabında saklanılabilen aşının virüsü engellemede %90 oranında başarılı olduğu söylendi. Detaylı bulgular daha sonra açıklanacak.
Son zamanlarda paylaşılan başarılı aşı gelişmeleri, piyasalardaki risk iştahını artırdı ve yatırımcılar, salgın yayılmaya devam etse bile, kapanmaların ve seyahat kısıtlamalarının sona ermesinden yararlanabilecek varlıkları satın almaya başladılar.
Ayrıca ABD Başkanı Donald Trump ise attığı tweet'te ekibine "ön protokollere göre ne yapılması gerekiyorsa yapmaları" konusunda çağrıda bulundu. Bu çağrı, Trump'ın haftalardır seçim sonuçlarına olan hukuki itirazlarından sonra koltuk değişimine yeşil ışık yaktığını gösterdi. Söz konusu gelişme ABD'deki siyasi belirsizliği azaltırken, endeksleri pozitif yönde destekleyen unsurlardan biri oldu.
Piyasalar ayrıca eski FED Başkanı Janet Yellen'ın Hazine Bakanlığı'na aday gösterilmesi yönündeki planı da olumlu fiyatladı. Yellen geçtiğimiz günlerde Kongre'nin işsizlikle mücadele etmek ve küçük işletmeleri ayakta tutmak için daha fazla harcama yapmaması durumunda toparlanmanın düzensiz ve yetersiz olacağını söylemişti. Bu nedenle daha fazla ekonomik teşvik için beklenti güçlenirken, savunma sanayi, hava yolları ve enerji gibi salgın tarafından en çok etkilenen varlıklar değer kazancında öne çıktı.
Ancak hafta ortasına doğru zayıf ekonomik veriler ve yükselen koronavirüs vakalarını frenlemeye yönelik kısıtlamalar küresel anlamda ekonomik toparlanmayı yavaşlatmakla tehdit ederken, riskli varlıklarının görünümüne ilişkin iyimserliği sarstı.
Perşembe günü ABD piyasaları Şükran Günü tatili sebebiyle kapalı olurken, Cuma günü de yarım gün ve aşı iyimserliği ile alıcılı işlem gördü. Haftalık bazda ise ABD endeksleri Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endeksleri sırasıyla %2.21,%2.27 ve %2.96 primli kapanışlar gerçekleştirdiler.
Ekonomik veri tarafında açıklanan PMI verilerinde Almanya beklentinin üstünde 57.9, Fransa beklentinin altında 49.1 İngiltere beklentinin üstünde 55.2 açıklarken Avrupa geneli beklentinin altında 45.1 olarak açıklandı.
ABD, PMI verisi ise beklentinin üstünde 56.7 olarak gerçekleşti.Tüketici güveni beklentinin altında 96.1 olarak açıklanırken, Mortgage başvuruları %3.9 arttı, işsizlik başvuruları ise 778 bin olarak açıklandı. Ekim ayı öncü toptan satış verileri ise beklentinin üstünde %0.9, dayanıklı tüketim malları ise yine beklentinin üstünde %1.3 artış olarak açıklandı. GSYH verisi ise beklentiye paralel olarak %33.1 olarak açıklandı, kişisel gelir verisinde beklentiden fazla %0.7 düşüş kaydedilirken kişisel harcamalarda beklentinin hafif üstünde %0.5 artış kaydedildi. Michigan Üniversitesi anketi beklentinin altında 76.9 olarak açıklanırken yeni ev satışları beklentinin üstünde 999 bin olarak açıklandı.
Dolar endeksi aşı haberleri ve Biden yönetiminin başa sorunsuz geçeceği umutlarıyla risk iştahının artmasının ardından yatırımcıların diğer varlıklara yönelmesiyle haftalık bazda %0.65 değer kaybetti.
Euro haftalık olarak %0.92 kazanırken, sterlindeki kazanç %0.24 olarak gerçekleşti.
Petrol fiyatları, son işlem gününde artan vaka sayılarının endişeleri ile düşse de, ABD ham petrol stoklarındaki sürpriz düşüşün koronavirüs aşısının yarattığı iyimserlik havasını güçlendirmesiyle artışını sürdürdü. Haftalık bazda brent petrol %7.16, Amerikan ham petrolü ise %8.02 değer kazandı.
Altın fiyatları artan risk iştahına paralel olarak haftalık bazda %4.40 değer kaybetti.
LME bakır ise geçtiğimiz haftaya $7.273 seviyesinden başlangıç yapmasının ardından Pazartesi günü dolardaki güçlenme ile %0.72 değer kaybetti. Ardından aşı gelişmelerindeki olumlu haber akışı, Çin’de azalan stoklar ve talepte artış beklentisi ve dolardaki değer kaybının desteği haftayı %3.37 primle $7.505 seviyesinden sonlandırdı.
Yeni hafta, global endekslerin önümüzdeki yıl aşı kaynaklı bir ekonomik toparlanma ve gevşek para politikasının süreceği beklentileriyle bu ay rekorlar kırdıktan sonra ayın son gününde soluklanması ile başladı. ABD’de endeksler günü Dow Jones, S&P500 ve Nasdaq sırasıyla %0.9,%0.46 ve %0.06 olmak üzere değer kayıplarıyla günü sonlandırırken, Avrupa tarafında da %0.33-%1.59 aralığında kayıplar görüldü.
Haftanın ilk işlem gününde Biden ve geçiş ekibi, gelecek yönetimin en üst düzey ekonomi görevleri için birkaç aday ve atama duyurdu. Geçiş ekibi, CNBC’nin Fed Eski Başkanı Janet Yellen’in Biden’ın Hazine sekreteri adayı olacağı şeklindeki önceki raporunu doğruladı.
ABD Federal Rezervi haftanın ilk işlem gününde önemli açıklamalarda bulundu, küresel sistemde bankaların kısa vadeli borçlanma için bir ölçüt olarak kullandığı LIBOR faiz oranı aşamalı olarak kaldırılacak ve Haziran 2023'te değiştirilecek. İngiltereli yetkililerle birlikte yapılan duyuruda FED, bankaların 2021'in sonuna kadar LIBOR kullanarak sözleşme yazmayı bırakması gerektiğinin altını çizdi LIBOR kullanan sözleşmelerin ise 30 Haziran 2023'e kadar tamamlanması gerektiği paylaşıldı.
Brexit sonrası ticaret antlaşması görüşmelerini devam ettiren İngiltere ve AB piyasalar tarafından takip edilmeye devam ediliyor. Anlaşmasız ayrılık için belirlenen tarihe birkaç hafta kalmasına rağmen elle tutulur bir gelişme mevcut değil. İngiltere dışişleri bakanına göre başlıca anlaşmazlık noktaları balıkçılık ve rekabet politikası üzerinde.
Diğer yandan ABD'li ilaç şirketi Moderna Inc, geliştirmiş olduğu koronavirüs aşısının son denemelerinde %94.1 etkili olduğunu açıklamasının ardından acil durum kullanım iznini almak için dün ABD ve Avrupa'daki ilaç düzenleme kurumlarına başvurduğunu belirtti.
Ekonomik veri tarafında Çin'de resmi PMI Kasım'da beklentileri aşarak 52.1'e yükselirken ve Çin Merkez Bankası yeni ucuz kredi imkanıyla piyasaları şaşırttı.
ABD’de Kasım ayı MNI Chicago PMI verisi bir önceki verinin ve 59 olan beklentinin altında 58.2 olarak açıklanırken, Dallas Fed imalat endeksi de beklentilerin ve bir önceki verinin oldukça altında 12 olarak duyuruldu. Ekim ayı bekleyen konut satışları %1’lik büyüme beklentisine karşın %1.1 daraldı.
Almanya Kasım ayı öncü enflasyon öncü verisi -%0.7 beklentisine karşın -%0.8 açıklandı.
Asya borsaları, rekor seviyelere çıktığı Kasım ayının son gününde kâr realizasyonuyla geriledikten sonra yeni ayın ilk gününe koronavirüs aşısıyla küresel ekonominin toparlanacağı beklentisiyle yükselişle başladı.
Avustralya'nın S&P/ASX 200 Endeksi %1.08, Güney Kore KOSPI endeksi %1.66, Hang Seng endeksi %0.86, Şanghay Bileşik endeksi %1.77, CSI300 endeksi ise %2.15 primli kapandı.
Dolar, yatırımcıların Fed’in ekonomiye daha fazla destek sağlayacağı beklentisiyle ayın sonunda kaydettiği artışın bir kısmını geri verdi. Dolar endeksi dün yatay artı kapanış gerçekleştirmesinin ardından bu sabah dünkü kazancını geri vererek %0.13 kayıpla 91.753 seviyesinde.
Aşı yaygınlaşarak salgının gidişatını değiştirmeden önce Fed'in kış aylarında ekonomiyi desteklemek için harekete geçebileceği görüşlerinin ardından artan koronavirüs vakaları bile doları desteklemede yetersiz kaldı. Fed para politikası toplantısı 15-16 Aralık'ta düzenlenecek ancak Fed Başkanı Jerome Powell Kongre'nin öncesinde bugün ve yarın konuşacak, Powell'ın açıklamaları piyasalar tarafından yakından takip edilecek.
Euro dünkü %0.28 kayıplı kapanışının ardından %0.32 primli olarak 1.1966 seviyesinde. Sterlin işlemcilerin Brexit ticaret anlaşmasına yılsonundan önce varılabileceği umutlarıyla hafif yükseldi. Dün yatay artı kapanış gerçekleştiren sterlin bugün %0.19 primle 1.3346 seviyesinde.
Petrol talebi koronavirüs salgınından olumsuz etkilenmeye devam ederken, petrol fiyatları başlıca petrol üreticilerinin üretim kesintilerini artırabilecek 2021 üretim politikası görüşmelerini ertelemesiyle artan arza dair endişeleriyle geriledi. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı dün %1.22 düşmesinin ardından $47.88 seviyesinde yatay. ABD hafif ham petrolü dün %0.42 geriledikten sonra bugün %0.11 düşüşle $45.29 seviyesinden işlem görüyor.
Altın fiyatları, olumlu aşı gelişmelerine rağmen artan koronavirüs vakalarının yatırımcıları altına yöneltmesiyle beş ayın en düşük seviyesinden toparlandı. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %0.62 değer kaybederken bu sabah %1.16 primle $1.797 seviyesinde.
LME bakır ise yeni haftaya $7.520 seviyesinden başlarken, Çin PMI verilerinin desteği ile dün $7.708,50 ile Mart 2013’ten bu yana en yüksek seviyesini test etti. LME bakır dün günü %0.81 primle $7.566 seviyesinden sonlandırırken bu sabah da %1.44 primli olarak $7.675 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta, endekslerin koronavirüs aşısının yarattığı iyimserliğin yanı sıra Çin ile Japonya'dan gelen güçlü ekonomik verilerin artan koronavirüs vakaları konusundaki endişelere baskın çıkarak yükselişi ile başladı. Japonya'nın beklentileri aşan ve rekor seviyedeki çeyreklik ekonomik büyümesi ve Çin'in Ekim'de beklentilerin üstünde gelen sanayi üretimi de piyasalardaki iyimser havaya katkıda bulundu.
Çin’de açıklanan sanayi üretimi geçen ay yıllık bazda %6.3 beklentisinin üzerinde %6.9 artış gösterirken, perakende satışlar Ekim ayında %4.3 artış gösterdi. Japonya’nın paylaştığı üçüncü çeyrek GSYİH öncü verisi ise %4.4’lük piyasa beklentisinin üzerinde %5 açıklandı.
Diğer yandan önceki hafta paylaşılan aşı haberinin ardından, bir aşı haberi de Cambridge, Massachusetts merkezli Moderna tarafından yapıldı. Koronavirüs aşısının klinik araştırmalarının ön analizinde %94.5 oranında etkili olduğu şirket tarafından paylaşılırken, %90 etkili olduğu düşünülen Pfizer-BionTech aşısının yaratıcısı Uğur Şahin ise hayatın önümüzdeki kış normale dönebileceğini söyledi.
Pfizer ve BioNTech yaptığı diğer açıklamada ise, veri analizinin ardından şirketin BNT162b2 adını verdiği aşısının koronavirüsü önlemede %95 oranında etkili olduğunu duyurdu.
İkinci dalgayı kontrol altına almak amacıyla Ekim ayından itibaren Avrupa ülkelerinde alınan sert önlemlerin ve zorlu sosyal kısıtlamalarının, vaka sayıları üzerinde olumlu etkileri görülmeye başlandı. Almanya başbakanı Merkel yaptığı açıklamada, kısıtlamaların vaka sayıları üzerinde yavaş bir şekilde istikrara kavuşmasını sağladığını belirtti. Yine de artan vaka sayılarına karşı ABD hükümetinin, Avrupa’daki meslektaşları gibi sert önlemler alıp almayacakları yatırımcıların aşı haberine rağmen piyasalara karşı tedbirli yaklaşımında rol oynadı.
New York’ta yüz yüze eğitime ara verilirken, Kaliforniya eyaletinde koronavirüs vakalarının artışıyla mücadele etmek için sokağa çıkma yasağı ilan edilmesi de piyasaları etkileyen bir diğer unsur oldu.
Hafta sonu Asya ülkelerinin imzaladığı Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklığı (RCEP) ticari antlaşmasına ABD’nin de katılması gerekip gerekmediği Biden’a soruldu. Göreve gelmeyi bekleyen başkan, ABD’nin diğer demokrasilerle uyumlu olması gerektiğini ve bu sayede Çin ve başkalarının sonuçları dikte etmesi yerine oyununun kurallarını kendilerinin belirleyebileceğini söyledi. Çin ve ABD’nin dünya liderliği üzerine verdiği “savaş” kapsamında atılacak adımlar önümüzdeki günlerde önem kazanacak.
Perşembe günü ise ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Fed'in kullanmadığı acil durum fonlarını geri vermesini istedi. Talebi kabul etmeyen Fed, "acil durum imkanlarının ekonomiye dayanak olma niteliğinin sürmesi gerekiyor" açıklaması yaptı.
Tüm bu gelişmeler ışığında ABD endeksleri Dow Jones ve S&P500 sırasıyla %0.73 ve 0.77% değer kaybederken Nasdaq endeksi %0.22 primli kapanış gerçekleştirdi.
Ekonomik veri tarafında ABD’de Ekim ayında manşette %0.5 artması beklenen perakende satışları %0.3 artış gösterirken Eylül verisi de %1.9'dan %1.6'ya revize edildi. Aylık bazda açıklanan sanayi üretim verisi ise beklentilerin hafif üzerinde %1.1 olarak açıklandı. Zayıf gelen bu veri, Washington yönetiminin yeni bir mali canlandırma paketini açıklamadığı ve tatil alışveriş sezonunun yaklaşmakta olduğu bir dönemde tüketici harcamalarının yavaşlamakta olduğunu gösterdi.
ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, koronavirüs vakalarındaki mevcut artışın büyük bir endişe kaynağı olduğunu belirterek; ekonominin hem mali, hem de parasal politika desteğine ihtiyaç duymaya devam ettiğini açıkladı.
Haftalık MBA ev kredisi başvurularında %0.3 oranında daralma görülürken, konut başlangıçları piyasanın 1 milyon 460 bin beklentisinin üzerinde 1 milyon 530 bin olarak açıklandı. İşsizlik verileri beklenti olan 700 binin üstünde 742 bin, konut satışları beklentinin üstünde 6.85M,öncü indikatör endeksi beklentiye paralel %0.7 olarak açıklandı.
Birleşik Krallık’ın TÜFE Ekim verisi piyasa tarafından %0.1 oranında gerilemesi beklenirken, %0 açıklandı, ÜFE verisi ise %0.1’lük beklentinin altında %0 olarak paylaşıldı.
Dolar, koronavirüs aşısıyla ilgili ilerlemeler ve ABD seçimlerinden sonraki siyasi belirsizliğin azalması dolayısıyla hafta boyunca riskli para birimleri karşısında değer kaybetti.
ABD'de koronavirüs vakalarının artmasıyla ve koronavirüs önlemlerinin geri getirilmesi ile oluşan güvenli liman talebi dolara destek olurken aşı gelişmeleri ve Fed'in para politikasında daha fazla gevşemeye gidebileceği spekülasyonları değer kaybı baskısı yarattı. Dolardaki hafta boyu süren gerileme ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin'in Fed acil pandemi kredi programının bir kısmını sona erdirmesi için çağrı yaparak merkez bankasına güvenen yatırımcıları şaşırtıp riskli varlıkların yükselişini durdurmasıyla azaldı. Bu açıklama, ABD Senatosu'ndaki Cumhuriyetçilerle Demokrat liderlerin yeni bir koronavirüs canlandırma paketi üzerinde tekrar görüşmelere başlamak için uzlaşmalarından sonraki olumlu havayı bozdu. Ancak yine de dolar endeksi haftalık bazda %0.39 değer kaybı ile 92.392 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi.
Dolar karşısında euro %0.18 primli olarak 1.1832 seviyesinden haftayı sonlandırırken sterlin, İngiltere'nin Avrupa Birliği ile Brexit sonrası bir ticaret anlaşmasına gelecek haftanın başında varabileceği haberlerinin de desteği ile %0.78 primle 1.3282 seviyesinden haftayı sonlandırdı.
Petrol fiyatları, aşı haberleri iyimserliği ile yükselirken haftalık bazda brent petrol %5.10, Amerikan petrolü %5.03 olmak üzere primli kapandı. American Petroleum Institute (API) açıkladığı verilere göre, ABD ham petrol stokları geçen hafta 1.7milyon beklentisine karşın, 4.2 milyon varil artış gösterdi. Suudi Arabistan, petrol stoklarının azaltılması için diğer OPEC+ üyelerine çağrıda bulunarak, düşük petrol talebine karşı 2021'de daha sıkı bir petrol üretim politikası benimsemeyi ve petrol piyasasının ihtiyaçlarını karşılama konusunda esnek olmayı önerdi. Ayırca koalisyonun üretime yeniden başlama tarihini tartıştığı görüşmeler sırasında Birleşik Arap Emirlikleri’nin üretim hedeflerinin adil bir biçimde dağıtılmadığı gerekçesi ile OPEC+’dan ayrılma fikrini düşündüğü haberi de fiyatları baskıladı.
Altın fiyatları, yatırımcıların aşı gelişmelerine önem vermesi ve altın destekli borsa yatırım fonlarından çıkması ile birlikte haftalık bazda %0.93 gerileyerek $1.870 seviyesinden kapanış yaptı.
LME bakır ise haftanın ilk işlem gününde Çin ve Japonya verilerinin iyimserliğinin yanı sıra aşı gelişmelerinden de destek bularak $7.179 seviyesini test etmesinin ardından yatırımcıların kar realizasyonuna gitmesiyle geriledi. Ancak Çin'den güçlü talep beklentisi ve Joe Biden başkanlığında yenilenebilir enerjide kullanılan metal için ABD politikalarının destekleyiciliği ile Cuma günü sert yükselerek $7.294,50 seviyesinin test etmesinin ardından haftayı %3.73 primle $7.261 seviyesinden kapattı.
Salgın bütün hızıyla ABD’de artmaya devam ederken yaklaşan Şükran Günü için alınan önlemlerde artmaya başladı. Los Angeles’ta açık havada yemek yemek yasaklanırken Las Vegas’ta kumarhane, bar ve restoranlar için yarı yarıya olan doluluk sınırları %25’e düşürüldü.
Diğer yandan hükümetin yürüttüğü aşı programından gelen açıklamaya göre, Pfizer’ın geliştirdiği aşılar en erken 11 Aralık tarihi ile önemli kişilere teslim edilmeye başlanabilecek.
Bir diğer aşı haberi ise Astra Zeneca tarafından geldi. Buzdolabında saklanılabilen aşının virüsü engellemede %90 oranında başarılı olduğu söylendi. Detaylı bulgular ise daha sonra açıklanacak.
Son zamanlarda paylaşılan başarılı aşı gelişmeleri, piyasalardaki risk iştahını artırdı ve yatırımcılar, salgın yayılmaya devam etse bile, kapanmaların ve seyahat kısıtlamalarının sona ermesinden yararlanabilecek varlıkları satın almaya başladılar. Yatırımcılar ayrıca, Kongre'nin virüsü yavaşlatmayı amaçlayan yeni kısıtlamaların ekonomik etkilerini ortadan kaldırmak için yeniden bir harcama tasarısı sunacağını tahmin etmeye başladılar.
Bu gelişmeler ışığında ABD endeksleri haftanın ilk iş gününe Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq sırasıyla %1.12, %0.56 ve %0.22 olmak üzere primli kapanışlar gerçekleştirdi.
Diğer yandan Avrupa’da Oxford Üniversitesi ve Astra Zeneca ortaklığı ile geliştirilen aşı dikkatleri üzerine çekerken, Fransa Noel öncesi mağazaların tekrar müşteriler ile buluşabileceğini söyledi. İngiltere’de ise kısıtlamalarda esneklikler duyurulması bekleniyor.
Ekonomik veri tarafında açıklanan PMI verilerinde; Almanya beklentinin üstünde 57.9, Fransa beklentinin altında 49.1, İngiltere beklentinin üstünde 55.2 olarak veri açıklarken, Avrupa genelinde beklentinin altında 45.1 olarak açıklandı. ABD, PMI verisi ise beklentinin üstünde 56.7 olarak gerçekleşti.
Asya borsaları, ABD başkanlık seçimlerini kazanan Demokrat aday Joe Biden'ın Beyaz Saray'daki görevine geçiş prosedürlerine başlamasına izin çıkması, koronavirüs aşısındaki ilerlemeler ve süratli bir küresel ekonomik toparlanma ihtimali ile desteklenerek Avustralya'nın S&P/ASX 200 Endeksi %1.26, Güney Kore KOSPI endeksi %0.58, Hang Seng endeksi %0.39 primli; CSI300 endeksi %0.61, Şanghay Bileşik endeksi ise %0.34 ile negatif olmak üzere kapanış gerçekleştirdi.
ABD Genel Hizmetler Yönetimi Başkanı Emily Murphy, Biden'a yazdığı mektupta yeni başkanın görev devir teslim sürecine resmi olarak başlayabileceğini duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump ise attığı tweet'te ekibine "ön protokollere göre ne yapılması gerekiyorsa yapmaları" konusunda çağrıda bulundu. Bu çağrı, Trump'ın haftalardır seçim sonuçlarına olan hukuki itirazlarından sonra koltuk değişimine yeşil ışık yaktığını gösterdi.
Riske duyarlı para birimleri, ABD Başkanı Donald Trump'ın Biden yönetiminin başlangıcına olan geçişi kabul etmesi ve Biden'ın göreve geldikten sonra Yellen'ı Hazine Bakanı yapmayı planladığı yönündeki haberler nedeniyle değer kazandı. Biden'ın başkanlık kampanyasına destek olan Demokratlar, Yellen'ın Hazine Bakanı olması için aday gösterileceği yönünde tahminde bulundular. Yellen'ın önceki açıklamalarında ekonominin resesyondan çıkması için devlet harcamalarının arttırılması konusunda çağrı yapmış olmasından ötürü yatırımcılar bu habere sevindi.
Dolar, IHS Markit'in ABD imalat ve hizmetler PMI verilerinin her ikisinin de en iyimser tahminleri bile aşmasından sonra güvenli liman para birimleri karşısında yükselirken dün günü %0.12 primli kapattı. Dolar endeksi bugün ise %0.23 kayıp ile 92.294 seviyesinde bulunuyor.Euro %0.22 primle 1.1866, sterlin ise %0.14 primle 1.3341 seviyesinden işlem görüyor.
Brent ham petrolü, aşı konusundaki ilerleme haberlerinin petrol talebindeki toparlanmayı arttıracağı umudu ve Biden'ın başkanlık görevine geçişine onay çıkmasıyla Mart ayından beri olan en yüksek seviyesine çıktı. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı %0.93 artışla $46.49; ABD hafif ham petrolü %1.07 yükselerek $43.52 seviyesinde.
Altın, COVID-19 aşısı konusundaki ilerlemeler ve ABD başkanlığını kazanan Biden'ın görevi devralmasına onay çıkması sonrası risk iştahının artması ve güvenli limanlara olan ilginin azalmasıyla geriledi. Altının spot piyasadaki ons fiyatı dün %1.85 geriledikten sonra bugün de %1.35 kayıpla $1.811 seviyesinden işlem görüyor.
Dün yeni haftaya $7.273 seviyesinden başlangıç yapan LME bakır günü dolardaki güçlenmenin etkisi ile %0.72 değer kaybederek $7.209 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi. Bugün ise hem aşı gelişmelerindeki pozitif haber akışı, hem de beklenti üzerinde açıklanan PMI verileri ile artan risk iştahından destek bularak Haziran 2018’den bu yana en yüksek seviyesi olan $7.331 seviyesini test eden LME bakır %1.50 primle $7.317 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta, hisse senedi piyasalarının Joe Biden'ın seçimi kazanmasıyla daha fazla canlandırma önlemi ve daha az düzenleyici reform beklentileriyle yükselişi ile başladı. Demokratların başkan adayının zaferi piyasalar tarafından büyük ölçüde önceki hafta fiyatlanmıştı. Piyasalar Biden'ın başkanlığının yanı sıra ABD Senatosu'nda Cumhuriyetçilerin kontrolünü de fiyatlamış oldu. Biden'ın başkanlığındaki Beyaz Saray'ın daha az agresif ticaret politikaları güdeceği, para politikasının gevşek seyrini sürdüreceği tahmin ediliyor.
Diğer yandan haftanın ilk işlem günü Pfizer tarafından geliştirilen korona virüs aşısının ve BioNTech'in geniş örneklem grubunda enfeksiyonların %90'ından fazlasını önlediği duyurulmasıyla hisse piyasalarında hızlı yükseliş izlendi. Açıklamada aşı çalışmalarının 2021 yılının ortalarında başlanılacağı belirtilirken, aşı haberiyle birlikte özellikle küçük hacimli işletmeler, seyahat ve havayolları sektörleri ve sinema salonları gibi karantinalardan ve ekonomik aktivitelerin yavaşlamasından büyük zarar gören hisseler yükseldi.
İlerleyen günlerde ise salgın ve aşı hakkında olumlu gelişmelerin aksine mali destek paketi tarafında belirsizliğin piyasanın yükselişe yeteri kadar destek olamamasına sebep olduğu görüldü. Olumlu aşı haberi ile yön bulmaya çalışan ABD endeksleri, Perşembe günü FED başkanı Powell’ın konuşmasıyla değer kaybetti. Powell, koronavirüsün mevcut yayılma hızından dolayı aşı geliştirme konusundaki son olumlu haberlere rağmen ABD ekonomisinin zorlu bir kaç ay içinde olabileceğini ve aşıda sağlanan ilerlemenin sonuçlarını değerlendirmek için henüz erken olduğunu söyledi. İkinci mali destek paketinin önemini bir kez daha altını çizen Powell, kongreye seslendi, ancak seçim sonuçlarına dair net sonuçların belirsizliği ve bölünmüş hükümet yapısı piyasaların önümüzdeki günlerde takip edeceği önemli konulardan olmaya devam edecek.
Bloomberg’in haberine göre ise ABD’de iktidarın el değiştirmesi süreci yaşanırken Beyaz Saray teşvik paketi görüşmelerinden çekildi ve mali teşvik paketinde görüşmeler durduruldu.
Diğer yandan ABD, bu hafta salgın nedeniyle hastaneye yatışlarda günlük rekor bildirirken; Chicago, Detroit ve California da dahil olmak üzere bazı şehir ve eyaletleri kamu sağlık kısıtlamalarını tekrar getirmeye çağırdı.
Göreve gelmeyi bekleyen başkanın ekibinden önemli bir isim ise, işletmelerin kapatılıp insanlara maaşlarını dört ila altı hafta boyunca ödemenin, salgınının kontrol altında tutulmasında ve bir aşı onaylanıp dağıtılıncaya kadar ekonominin yoluna girmesine yardımcı olabileceği yorumunda bulundu.
Vaka sayılarında görülen artışlara karşın UBS ekonomistlerinin ülke için GSYİH tahminlerini artırması son işlem gününün olumlu haberlerinden biriydi. Daha önceden ABD'deki vaka sayılarının 2021'in sonunda sıfıra yaklaşacağını tahmin eden kurum, aşı haberlerinin ardından bu tahmini altı aya kadar iyileştirdi.
Tüm bu haber akışı ile ABD endeksleri haftayı Dow Jones %4.08, S&P 500 %2.16 olmak üzere primli, Nasdaq endeksi ise %0.55 kayıpla kapattı.
Ayrıca ABD’de Kaliforniya, Texas’ın ardından bir milyon vaka sayısının görüldüğü ikinci eyalet oldu. Avrupa tarafında da vaka sayılarında artış bildirilirken, ikinci dalga için erken önlem alan ülkeler özelinde kontrol altında denilebilecek durumda iken Fransa’da hastane doluluk oranları kritik seviyelere ulaşmış durumda olduğu belirtildi. Hastanede tedavi görme imkânlarının azalmasıyla birlikte muhtemel olarak artacak ölüm oranları ise ekonomik yavaşlamanın artması anlamına geliyor. Almanya’da da yoğun bakım oranları yüksek olarak açıklansa da sağlık harcamalarına daha yüksek bütçe ayırması, kapasitenin daha yüksek olduğu anlamına geliyor.
Ekonomik veri tarafında açıklanan verilerde %9.2 artması beklenen Çin ihracatı %11.4 artarken %8.6 artması beklenen ithalat %4.7 artış gösterdi. TÜFE verisi %2.1 düşerek beklenti olan %1.9 düşüşü aşarken, ÜFE verisi ise %0.5 artarak beklentinin hafif altında kaldı.
ABD’de Ekim ayında manşette %0.1 ve çekirdekte% 0.2 beklenen enflasyon her iki kalemde de %0 olarak gerçekleşti ve böylece yılık bazda enflasyon da manşette %1.4'ten %1.2'ye çekirdekte ise %1.7'den %1.6'ya geriledi. Haftalık bazda işsizlik başvuruları bir önceki verinin ve beklentilerin altında 709 bin olarak açıklanırken, devam eden başvuru sayısı ise 6 milyon 786 bine kadar geriledi. Manşette %0.2 beklenen Ekim ayı ÜFE verisi tahminleri aşarak %0.3 artarken çekirdekte ise beklentiye paralel %0.2 artış görüldü. Michigan Üniversitesinin paylaştığı güven endeksi ise 82’lik beklentinin altında 77 olarak açıklandı.
Avrupa Bölgesinde Birleşik Krallık üçüncü çeyrek milli hasıla öncü verisi, beklentilere paralel ekonominin bir önceki çeyreğe kıyasla %15.8 büyüdüğünü gösterdi ancak yıllık bazda ise %9.6 bir küçülme söz konusu. 3.çeyrek GSYİH verisi ise beklentilerin 10 baz puan altında %12.6 olarak paylaşıldı.
Almanya’da Ekim ayı enflasyon verisinde ise bir revizyonda bulunulmadı ve %0.1 oranında paylaşılırken, ZEW beklentileri ise tahmin edilenin altında 39 olarak açıklandı.
Dolar endeksi haftalık bazda %0.57 değerlenirken euro dolar karşısında %0.34 kaybederken, sterlin %0.23 değer kazandı.
Petrol fiyatları, artan koronavirüs vakalarının yakıt talebini düşürmesiyle dünyanın başlıca petrol üreticilerinin planlanan arz artışını erteleyeceğine dair beklentilerle ve aşı haberlerinin iyimserliği ile yükseliş gösterdi. Brent petrol haftalık bazda %8.44 artış gösterirken, Amerikan petrolü %8.05 yükseldi.
Altın fiyatları ise haftalık bazda %3.25 değer kaybederek $1.888 seviyesinden kapanış yaptı.
LME bakır ise yeni haftaya $6.968 seviyesinden başlarken, ilk işlem gününde dolardaki değer kaybı ve güçlü seyreden risk iştahı ile $7.054 seviyesine kadar yükseldi. Artan vaka sayıları ve ekonomilerdeki toparlanma endişeleri ile baskılansa da etkili bir koronavirüs aşısının piyasalardaki iyimserliği desteklemesi ile haftayı %0.76 primli olarak $7.000 seviyesinden kapattı.
Geçtiğimiz hafta paylaşılan aşı haberinin ardından, bir aşı haberi de dün Moderna tarafından yapıldı. Cambridge, Massachusetts merkezli Moderna, Pfizer'dan sonra salgınla mücadelede aşı denemelerinde gelecek vaat eden sonuç açıklayan ikinci şirket olurken, açıklamanın ardından hisseleri %9.6 yükseldi. Şirket tarafından koronavirüs aşısının klinik araştırmalarının ön analizinde %94.5 oranında etkili olduğu paylaşılırken, %90 etkili olduğu düşünülen Pfizer-BionTech aşısının yaratıcısı Uğur Şahin ise hayatın önümüzdeki kış normale dönebileceğini söyledi.
Trump’ın Cuma günü New York eyaletini ele alan sözleri ise bir o kadar yankı uyandırdı. ABD hükümetinin, aşının bulunduğu ve dağıtıma hazır olduğu bir senaryoda New York eyaletiyle paylaşmayacağını duyurdu.
Öte yandan hafta sonu başkan Trump’ın yaptığı çelişkili açıklamalar ise dikkat çekti. Başkan seçilen Joe Biden'in seçimi kazandığını ilk kez kamuoyuna duyuran Trump, kısa süre geçmeden attığı tweette ise sonuçları kabul etmediğini ve kazanacaklarını yineledi.
Başkan Trump yönetiminin “Önce Amerika” politikasının Biden ve ekibi tarafından hangi ölçekte devam ettirileceği belirsizliğini korurken, hafta sonunda, Çin ve diğer 14 Asya-Pasifik ülkeleri dünyanın en büyük ticaret antlaşması olan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklığını imzaladı.
Aşı haberinin piyasa tarafından öne çıkardığı seansta ise Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endeksleri günü sırasıyla %1.6 ,%1.2 ve %0.8 oranında primlerle tamamladı. Avrupa endekslerinde de benzer bir tablo görülürken başlıca endeksler %0.47-%2.60 aralığında primli kapanış gerçekleştirdi.
Ekonomik veri tarafında Çin’de açıklanan sanayi üretimi geçen ay yıllık bazda %6.3 beklentisinin üzerinde %6.9 artış gösterirken, perakende satışlar Ekim ayında %4.3 artış gösterdi.
Japonya’nın paylaştığı üçüncü çeyrek GSYİH öncü verisi ise %4.4’lük piyasa beklentisinin üzerinde %5 açıklandı.
Asya borsalarında ise bu sabah karışık seyir hakim olurken, Avustralya'nın S&P/ASX 200 Endeksi %0.21, Hang Seng endeksi %0.13 primli, CSI300 endeksi %0.23, Şanghay Bileşik endeksi %0.21, Güney Kore KOSPI endeksi ise %0.15 ile negatif kapanışlar gerçekleştirdi.
Dolar endeksi, ABD'nin bazı eyaletlerinde koronavirüs önlemlerinin geri getirilmesinin ve Başkan seçilen Joe Biden'ın ofise sorunsuz geçip geçmeyeceğine ilişkin endişelerin artması ile koronavirüs aşısına dair oluşan iyimserliğe rağmen %0.12 değer kaybetmesinin ardından bugün de %0.29 kayıpla 92.360 seviyesinde. Euro dünkü %0.18 primin ardından 1.1874 seviyesinde %0.18 primli. Sterlin ise, dün hafif primli kapandıktan sonra İngiltere'nin Avrupa Birliği ile Brexit sonrası bir ticaret anlaşmasına gelecek haftanın başında varabileceği haberlerinin ardından %0.47 primle 1.3253 seviyesinde.
Petrol fiyatları, gelecek vaat eden koronavirüs aşı haberleri iyimserliği desteklerken OPEC ve müttefiklerinin en az 3 ay için petrol üretim kesintilerini artıracağı beklentileriyle ilk işlem saatlerinde hafif yükseldikten sonra kayıpla işlem görüyor. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı %0.50 kayıpla $43.59; ABD hafif ham petrolü %0.51 kayıpla $41.11 seviyesinde.
Altının spot piyasadaki ons fiyatı dünkü yatay kapanışının ardından $1.889 seviyesinde yatay işlem görüyor.
LME bakır ise hem olumlu aşı gelişmeleri hem de pozitif Çin verilerinin desteği ile dün Haziran 2018’den bu yana en yüksek seviyesi olan $7.179 seviyesini test etmesinin ardından günü %1.36 primle $7.095 seviyesinden sonlandırdı. LME bakır bugün $7.029 seviyesinde %0.96 kayıpla işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta endekslerin Çin'de imalat PMI'ın on yılın en hızlı genişlemesini kaydetmesiyle yükselişi ile ve ABD’deki seçim süreci ile başladı.
Kurum vergilerinin düşürülmesi, Paris İklim Anlaşması’ndan geri çekilme, Çin’e karşı yürütülen ticari savaş ve Meksika sınırına duvar örülmesi gibi çarpıcı adımlar Trump tarafından dört yıllık hizmet süresinde atıldı. Trump, dönem süresinin son yılında ise, tüm dünyayı derinden etkileyen ve kendisinin de yakalandığı koronavirüs salgınını yönetti. Orantısız polis müdahaleleri sonrasında hayatını kaybeden ABD’li siyahi vatandaşların, toplumda yarattığı tepki ise yönetmek zorunda olduğu bir başka kriz oldu. ABD tarihinde görülen en düşük işsizlik seviyeleri ve tarihi rekor endeks seviyeleri de Trump döneminde görüldü.
Biden’ın seçilmesi durumunda piyasaların beklentisi, vergilerin yükseltilmesi ve uzun süredir konuşulan ikinci mali destek paketinin temsilciler meclisi ve senatodan geçmesi yönünde şekillendi.
Seçim sonrasında kazananı belirleyen yaklaşık 12 "salıncak" eyalette adayların oyları birbirine yakın seviyelerde bulunması, seçim sonucuna dair belirsizlik yaratsa da risk iştahını etkilemedi. Trump’ın oy sayımını durdurmaya yönelik mahkemeye başvurma girişimleri ise reddedildi.
Piyasalar resmi olmayan seçim sonuçlarına göre Biden’ın başkanlığı, Cumhuriyetçilerin ise senatoyu kazanacağı ve iki sistemin tek bir tarafta toplanmayacağı ve aşırılıkların engelleneceği algısı ile olumlu yönde fiyatladı. Seçim, destek paketi ve salgın baskısında geçen belirsiz süreçler sonrasında Amerika seçimlerinin sonuçlarının neredeyse belli olması ile yatırımcıların risk iştahı artış gösterdi.
Haftanın son işlem günü artan vaka sayılarının yeni kısıtlamalara yol açması ve oy sayımının devam etmesi, değerlerini 1.5 trilyon dolardan fazla artıran ABD hisse senetlerinin dört günlük yükselişini durdursa da, haftalık bazda Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endeksi sırasıyla %6.87, %7.32 ve %9.01 primli kapanışlar gerçekleştirdi.
Avrupa tarafında ise İspanya ve İtalya ikinci dalga süresince en yüksek ölüm vakalarını kaydettiklerini açıkladılar. Artan vaka ve ölüm sayıları ile birlikte İtalya’da bazı bölgelerde kısmi karantinalar uygulanmaya başlandı.
Ekonomik veri tarafında Çin’de Ekim dönemi için Caixin İmalat PMI verisi 53 beklentisinin üzerinde 53.6 olarak açıklandı.
ABD tarafından açıklanan Ekim ayı ISM imalat verisi beklentilerin ve bir önceki verinin oldukça üzerinde 59.3 paylaşılırken, yeni fabrika siparişleri bir önceki veri ve beklentilerin üzerinde %1.1 olarak açıklandı. ADP istihdam artışı 643 bin olan beklentinin ve bir önceki verinin de altında 365 bin olarak paylaşılırken, Ekim ayı ISM hizmet endeksi de 57.5’lik tahminlerin altında 56.6 seviyesinde açıklandı. Eylül ayı ticaret dengesi ise beklentilere paralel $63.9 milyar açık verirken, haftalık işsizlik başvuruları beklenti seviyesi olan 732K’nın üstünde 751K olarak açıklandı. İşsizlik oranı ise beklenenden daha düşük gelerek %6.9 olarak açıklandı.
Diğer yandan Fed toplantısı sonunda, faiz oranı oybirliğiyle %0-0.25 bandında sabit tutuldu. Açıklamada yayılan koronavirüs salgını ve hala belirsiz başkanlık seçimleri nedeniyle ivme kaybeden ABD ekonomik toparlanmasını sürdürmek için elinden geleni yapacağına söz verdi.
Avrupa tarafında ise İngiltere Merkez Bankası, ekonomiyi destekleme amaçlı tahvil alımlarını tahminlerin üzerinde 150 milyar sterlin olarak açıkladı.
Demokrat Joe Biden'in ABD başkanı olacağı, Cumhuriyetçilerin Senato'nun kontrolünü elinde tutacağı beklentisi, Demokratların talep ettikleri daha büyük mali harcamaları Senato'dan geçirmelerini zorlaştıracak. Daha az mali harcama beklentisi nedeniyle uzun vadeli Hazine getirilerindeki büyük düşüş, hisse senetleri ve diğer risk varlıklarındaki artışla birlikte doları devam etmesi muhtemel satış baskısı altına sokarken dolar endeksi haftalık bazda %1.92 değer kaybetti.
Euro dolar karşısında %1.93 değer kazanırken, sterlin Boris Johnson’ın önceki hafta sonu İngiltere genelinde bir aylık tecrit ilan etmesiyle ve İngiltere Merkez Bankası’nın varlık alım hedefini beklentilerin üzerinde açıklamasının etkisi ile %1.66 primle kapanış gerçekleştirdi.
Petrol fiyatları tecrit uygulamaları ile baskılanırken büyük petrol üreticilerinin arzını artırmaktan vazgeçeceği beklentisi ve ABD'de ham petrol stoklarının sert şekilde gerilemesi ile haftalık bazda brent petrol %5.31, Amerikan petrolü ise %3.77 olmak üzere değer kazandı.
Altın ABD başkanlık seçimleri öncesinde güçlü seyreden dolar ile baskılanırken, seçim sonrasında merkez bankalarının daha fazla ekonomik destek vereceği beklentileri ve dolardaki değer kaybı ile haftayı %3.92 primle kapattı.
LME bakır ise hafta başında Çin ve Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen güçlü üretim verileri ile desteklenirken hafta boyunca artan global risk iştahı, dolardaki değer kaybı ve merkez bankası teşvik beklentileri ile haftayı %3.49 primli olarak $6.947 seviyesinden kapattı.
Yeni hafta hisse senedi piyasalarının ABD başkan adayı Joe Biden'ın seçimi kazanmasının daha fazla canlandırma önlemi ve daha az düzenleyici reform beklentilerini artırmasıyla yükselişi ile başladı.
Biden, salıncak eyaletlerden Pensilvanya'da kazanarak Cumartesi günü seçimlerde başkan olacak kadar oy aldı. Reuters’te yer alan bir habere göre Joe Biden, koronavirüs ile mücadele dahil olmak üzere başkanlık döneminde atacağı ilk adımların hazırlığını yaparken, ABD Başkanı Donald Trump seçim sonuçlarını tartışmaya açmak amacıyla mitingler düzenleyecek.
Diğer yandan Pfizer tarafından geliştirilen korona virüs aşısının ve BioNTech'in geniş örneklem grubunda enfeksiyonların%90'ından fazlasını önlediği duyurulmasıyla hisse piyasalarında hızlı yükseliş izlendi. Açıklamada aşı çalışmalarının 2021 yılının ortalarında başlanılacağı belirtilirken, aşı haberiyle birlikte özellikle küçük hacimli işletmeler, seyahat ve havayolları sektörleri ve sinema salonları gibi karantinalardan ve ekonomik aktivitelerin yavaşlamasından büyük zarar gören hisseler yükseldi.
ABD tarafında teknoloji ağırlıklı Nasdaq aşı haberinden diğer endeksler kadar yararlanamazken Dow Jones ve S&P500 endeksleri sırasıyla %2.9 ve %1.2 yükseldi, Nasdaq ise seans sonuna doğru artan satış baskısıyla %1.5 ekside kapanış yaptı. Gün içerisinde tüm zamanların rekorunu kıran Dow Jones ve S&P500 endeksleri seansın son saatinde izlenen düşüşün etkisiyle kapanış bazında rekor kıramadı.
ABD seçim sonuçlarını yarattığı pozitif havayla güne başlayan Avrupa endeksleri aşı gelişmesiyle daha da fazla moral buldu. Avrupa endeksleri günü %4.67-%8.57 aralığında primli kapattı.
Ekonomik veri tarafında açıklanan verilerde %9.2 artması beklenen Çin ihracatı %11.4 artarken %8.6 artması beklenen ithalat %4.7 artış gösterdi.
Asya borsalarında ise yatırımcıların küresel ekonomik toparlanmaya güvenini artıran koronavirüs aşısının geliştirilmesindeki ilerlemeyi memnuniyetle karşılamalarına rağmen karışık seyretti. Avustralya'nın S&P/ASX 200 Endeksi %0.66, Güney Kore KOSPI endeksi %0.23, Hang Seng endeksi %1.1 primli, CSI300 endeksi %0.55, Şanghay Bileşik endeksi %0.40 ile negatif kapandı.
Dolar endeksi dün gördüğü 10 haftanın dip seviyesi olan 92.130'a kadar geriledikten sonra bugün 92.930 seviyesinde %0.22 primli seyrediyor. Euro 1.1787 seviyesinde %0.22 negatif, sterlin ise 1.3261 seviyelerinde %0.74 primli.
Aşı haberleri dünya genelinde hisse senetlerinde yeniden iyimserlik uyandırdı ancak petrol fiyatları, beş ayın en büyük günlük artışını kaydettikten sonra bugün de primli. Brent petrol dünkü %7.48 primin ardından %1.11 primli olarak $42.87; Amerikan petrolü ise dünkü %8.48 primin ardından %0.89 primli olarak $40.65 seviyesinde.
Altın fiyatları önceki seansta %4.59 gerilemesinin ardından bugün ABD'nin koronavirüs salgınının yarattığı tahribatı hafifletmek için daha fazla canlandırma önlemi alacağına dair umutların, altının enflasyona karşı koruyucu cazibesini güçlendirmesiyle %0.75 artışla $1.875 seviyesine yükseldi.
LME bakır ise yeni haftaya $6.968 seviyesinden başlarken, günün ilk saatlerinde dolardaki kayıp ve güçlü seyreden risk iştahı ile Haziran 2018’den bu yana en yüksek seviyesi olan $7.054 seviyesine kadar yükseldi. İlerleyen saatlerde ise olumlu aşı gelişmelerine rağmen yükselen vaka sayıları ve yeniden canlanma ve ekonomik iyileşme ile ilgili endişeler ile gerileyerek $6.938 seviyesinden %0.13 kayıpla kapanış gerçekleştiren LME bakır %0.50 kayıpla $6.903 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geçtiğimiz hafta endeksler, rekor seviyede artan korona virüs vakalarının küresel ekonomiyi zayıflatacağı endişesiyle ve başkanlık seçimlerinden önce destek paketine olan beklentilerin neredeyse kaybolmasıyla haftaya değer kaybederek başladı.
Avrupa bölgesinde salgının durumu her geçen gün kötüleştiği görülürken Avrupa hükümetleri hızla büyüyen salgınları sınırlamak için yeni kısıtlamalar getirdi. ABD, Rusya, Fransa ve diğer ülkelerde son günlerde rekor sayıda enfeksiyonlar görüldü. Fransa’da hastanelerin doluluk oranının geçtiğimiz Nisan ayından beri en yüksek seviyeye gelmesi üzerine tekrar sokağa çıkma yasağı geleceği şüpheleri doğmaya başladı.
Piyasaları etkileyen bir diğer haber ise Çin’den geldi; Çin hükümeti Boeing, Lockheed Martin Corp. ve Raytheon Technologies’e Tayvan’a silah sattıkları gerekçesi ile yaptırım kararı aldı.
Hisse senetleri Perşembe günü primli kapanırken, artan vaka sayılarına karşın gün içerisinde beklenenden daha iyi gelen ekonomi verileri hafif toparlanma sağladı. Ancak koronavirüs vakalarında dünya genelinde Perşembe günü görülen günlük yarım milyon rekor artış, yatırımcıların risk iştahını baskıladı. Beklentilerin üzerinde gelen ABD tüketici gelirleri ve harcamaları endeksler üzerinde olumlu etki yaratamadı ve ABD’de endeksler Dow Jones %6.47, S&P500 %5.64, Nasdaq ise %5.51 olmak üzere haftalık bazda kayıpla kapanış gerçekleştirdi.
Ekonomik veri tarafında ABD’de tüketici güveni ise beklenti ve bir önceki verinin altında gerçekleşerek 100.9 oldu. Üçüncü çeyrek GSYH verisi ekonominin rekor büyüme kaydettiğini gösterirken, ABD haftalık işsizlik maaşı başvurularındaki azalma trendi ise devam etti. GSYH üçüncü çeyrekte %33.1 yükselirken, haftalık işsizlik maaşı başvuruları ise geçen hafta 751.000 ile önceki hafta açıklanan 791.000'lik başvurunun aşağısında geldi. Tüketici geliri ve harcamaları beklentilerin hafif üzerinde sırasıyla %0.9 ve %1.4 artış olarak paylaşıldı.
Çin'de sanayi şirketlerinin kârı Eylül ayında ivme kaybederek geçen yıla göre %10.1 arttı. Sektörün kârındaki artış hızının yavaşlaması imalat sektöründeki toparlanmanın tabana yayılamadığına işaret etti, Güney Kore ekonomisi ise büyümeye geri döndü.
ECB faiz oranlarını sabit tutarken koronavirüsün ikinci dalgasının ekonomiye yansımasını önlemek için Aralık'taki toplantısına kadar hamle yapacağını açıkladı. Avrupa tarafında Fransa, İspanya ve Almanya bir önceki veri ve beklentilerin üzerinde sırasıyla%18.2, %16.7 ve %8.2 oranlarında büyüme açıkladı. Euro bölgesinde büyüme %12.7, işsizlik oranı ise %8.3 olarak açıklanırken, yıllık bazda enflasyon beklentilerinde bir değişiklik gözlenmedi.
Dolar endeksi neredeyse hafta boyunca artış gösterirken haftalık bazda %1.37 primle 94.038 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi. Euro ise Avrupa Merkez Bankası'nın yılsonuna kadar daha fazla parasal genişleme yapacağının sinyalini vermesiyle dolar karşısında yaklaşık dört haftanın dip seviyesine geriledikten sonra haftalık bazda 1.79 kayıpla 1.1647 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi.
Petrol fiyatlarında, ABD ve Avrupa'daki artan koronavirüs vakalarının ham petrol talebi konusundaki endişeleri arttırması ve petrol arzının yükselme ihtimali ile sert değer kaybetti. Arz tarafında, Libya'nın Ulusal Petrol Şirketi'nin Cuma günü yaptığı açıklamaya göre iki büyük limandaki petrol ihracatlarını kısıtlayan mücbir sebeplerin sona ermesiyle ülkedeki petrol üretiminin 4 hafta içinde günlük 1 milyon varile ulaşacağı duyuruldu. Ayrıca Petrol İhraç Eden ülkeler ve Rusya'nın oluşturduğu (OPEC+) grubun 2021'in Ocak ayında petrol üretimini günlük 2 milyon varil arttırması bekleniyor. Haftalık bazda brent petrol %10.32 değer kaybederken, Amerikan petrolünde %10.19 kayıp görüldü.
Altın fiyatları, doların destek bulması ve ABD koronavirüs mali canlandırma paketi görüşmelerinde bir ilerleme kaydedilememesi sebebiyle bu hafta %1.20 gerileyerek $1.878 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi.
LME bakır ise $6.860 seviyesinden haftaya başladıktan sonra ABD’deki mali yardım paketine dair belirsizlik, yüksek oranda artan koronavirüs vakaları ve dolardaki primlenme ile %2.37 gerileyerek $6.713 seviyesinden haftayı sonlandırdı.
Yeni hafta Asya endekslerinin Çin'de imalat PMI'ın on yılın en hızlı genişlemesini kaydetmesiyle bir ayın dip seviyesinden yükselmesi ile başlarken Avrupa ve ABD endeksleri de ilk işlem gününü primli kapattı. ABD’de Dow Jones ve S&P 500 sırasıyla %1.59 ve %1.23 oranlarında değer kazanımlarıyla günü tamamlarken, Nasdaq da seans içinde negatif ayrışmasına karşın günü %0.42 oranında primlerle sonlandırmayı başardı. Başlıca Avrupa endekslerinde ise %1.39-%2.11 aralığında primli kapanışlar görüldü.
Piyasaların yönünün belirleneceği önemli haftanın ilk seansı geride bırakılırken ABD seçmenleri önümüzdeki dört yıl kendilerine hizmet verecek başkanlarını seçmek üzere bugün sandığa gidecek. NBC News ve Wall Street Journal'ın dün paylaştığı son ankete göre Joe Biden ülke genelinde Donald Trump'a karşı %10 puanlık bir üstünlüğe sahip. Resmi olmayan seçim sonuçları kazananı Çarşamba günü öne çıkaracak.
Blackrock Investment Institute stratejistleri, anketlere bakıldığında seçimlerde Demokratların zafer kazanmak olasılığının daha yüksek olduğunu ifade etti.
Aynı günün iki gün sürecek FED toplantısının da başlangıç tarihi olması, yatırımcılar tarafından büyük bir önem taşıyor.
Ekonomik veri tarafında ABD tarafından açıklanan Ekim ayı ISM imalat verisi beklentilerin ve bir önceki verinin oldukça üzerinde 59.3 paylaşılırken, aylık bazda inşaat harcamaları %1’lik beklentinin altında %0.3olarak açıklandı.
AB bölgesi Ekim ayı imalat PMI verisi 54.4’dan 54.8’e revize edildi, Çin’de ise Caixin İmalat PMI verisi 53 beklentisinin üzerinde 53.6 olarak açıklandı.
Asya borsaları ise bu sabah başlıca ekonomilerin güçlü imalat PMI verilerinden destek bularak güne yükselişle başladı. Günün ilerleyen saatlerinde ise yatırımcıların Joe Biden'ın ABD başkanlık seçimlerini kazanacağını ve Biden'ın başkanlığında daha fazla mali canlandırma önlemi geleceğini düşünmesiyle risk iştahında yükseliş görülüyor.
Yatırımcıların ABD'de seçim günü sandıkların açılmasından önceki saatlerde temkinli olmayı tercih etmesiyle dolar bir ayın zirvesinin altında seyrederken, dünkü %0.1 primli kapanışının ardından bugün %0.55 gerileyerek 93.610 seviyesinde. Euro yatay eksi kapanışının ardından dolar karşısında 1.1704 seviyesinde %0.55 primli. Sterlin ise İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın hafta sonu İngiltere genelinde bir aylık tecrit ilan etmesinden sonra dünkü %0.22 kaybın ardından %0.64 primle 1.2995 seviyesinde bulunuyor.
Petrol fiyatları ABD başkanlık seçimleri öncesinde talebin düşeceği ve arzın artabileceği endişeleri ile sınırlanan dünkü kazanımları korudu. Büyük petrol üreticilerinin petrol arzını artırmaktan vazgeçeceği beklentisi fiyatların dün sert yükselmesini sağladı. Ancak Libya'nın hızla artan petrol üretimi, koronavirüs salgınının hız kazanması ve ABD seçim sonuçları hakkındaki belirsizlik piyasada endişe yaratıyor. Brent petrol %2.82 primli olarak $40.07; Amerikan petrolü ise %3.04 primli olarak $37.93 seviyesinde.
Altın fiyatları ise yatırımcıların ABD başkanlık seçimlerinin sonucunu beklerken temkinli kalmaları ile baskılanırken dünkü %0.91 primli kapanışının ardından dolardaki kayıpla kazanımlarını arttırarak %0.27 primli olarak $1.900 seviyesinden işlem görüyor.
LME bakır ise yeni haftaya $6.697 seviyesinden başladıktan sonra Çin ve Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen güçlü üretim verileri günü %0.89 primli olarak $6.773 seviyesinden kapattı. LME bakır bugün ise %0.63 primli olarak $6.816 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta ilk işlem gününde piyasalar ABD canlandırma paketine dair umutlardan ve koronavirüs aşısının yılsonuna kadar çıkabileceği beklentilerinden destek bularak yükselişi ile başlasa da Çin'de beklentilerden zayıf gelen ekonomik büyüme verisi kazanımları sınırladı.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin koronavirüs yardım paketinin seçimlerden önce geçirilebileceğine dair iyimser olduğunu açıklaması hafta başında risk iştahındaki artışı destekledi. Pelosi tarafından yapılan açıklamada, kongre Demokratları ve Beyaz Saray müzakerecileri arasında farklılıkların devam ettiğini ancak, 3 Kasım seçimlerinden önce bir antlaşma için iyimser olduğunu açıkladı. Ardından Pelosi’nin sözcüsü, Hazine Bakanı Steven Mnuchin ile teşvik paketini tartışmak için Pazartesi öğleden sonra yaptıkları telefon görüşmesinin ardından farklılıkların azalmaya devam ettiğini paylaştı. Sonrasında Pelosi’nin tanımış olduğu 48 saatlik sürenin dün akşam dolmasına karşın iki tarafın görüşmeleri devam ettirmesi olumlu karşılandı.
Ancak Pelosi’nin Perşembe günü destek paketinin neredeyse hazır olduğunu açıklamasının gibi bir olumlu gelişmeye rağmen kazançlar sınırlı olurken, senatoda bulunan ve bütçe açığına karşı olan Cumhuriyetçi kesim, destek paketinin önündeki asıl engel konumunda bulunuyor ve bu durum geçtiğimiz günlerde fiyatlamalar sırasında göz ardı ediliyordu.
Bununla birlikte beklentinin üstünde açıklanan bilançolara rağmen hafta ortasından sonra risk iştahında azalma görüldü.
Diğer yandan piyasaların takip etmeye devam ettiği bir başka konu ise seçimler olarak öne çıkarken, başkan adaylarından Biden, seçilmesi durumunda vergileri artırma planını daha önceden paylaşmıştı. Araştırmalar, Biden'ın vergi planının New York ve Kaliforniya eyaletlerinde $400.000 ve üstü yıllık gelire sahip olan bireyler için % 62'ye varan bir vergi oranı oluşturabileceğini gösteriyor. Olası Biden başkanlığında, hazine bakanı olabileceği konuşulan FED üyesi Lael Brainard, kongreye mali destek çağrısında bulunarak, daha geniş çaplı bir toparlanmanın gerçekleşebilmesi için teşvik paketinin gerekli olduğunu söyledi.
Ayrıca Donald Trump ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Joe Biden seçimlerden önce son kez karşı karşıya geldi. Münazarada seyirciler için bazı sürprizler olsa da yatırımcıların 3 Kasım öncesindeki tedbirli tutumunu pekiştirdi. Perşembe günü gerçekleşen münazarada Biden, Trump'ın koronavirüs salgınını idare etme şeklini eleştirirken; Trump, Biden ve ailesine karşı yolsuzluk suçlamalarında bulundu. Trump, ilk münazaraya kıyasla daha ölçülü bir ton benimsese de, Biden ve Trump arasında COVID-19 salgınının idare edilişi ve kişisel konulara dair atışmalar yaşandı. Ayrıca oturumda koronavirüs aşısının yılsonuna kadar kesin olmadığı bilgisinin yanı sıra Biden tarafından kaya petrolü ile ilgili kesin açıklamalar dikkat çekti. Biden’ın fosil yakıtlardan çevreci enerjiye dönüşünün petrol sektöründe istihdamı azaltacağını vurgulanması ve Teksas, Pennsylvania, Oklahoma ve Ohio’nun ekonomilerinde önemli bir yer sahibi olan petrol sektörü işçileri için bir soru işareti yaratıyor.
Salgın ile ilgili olumlu haber ise İngiltere’den aşı çalışmaları ile ilgili geldi, bir rapora göre, Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen ve AstraZeneca tarafından üretilen koronavirüs aşısının toplu olarak piyasaya sürülmesi Noel'den hemen sonra gerçekleşebilir.
Tüm bu gelişmeler ile ABD’de Dow Jones %0.95, S&P500 %0.53, Nasdaq ise %1.06 haftalık değer kaybı yaşadı.
AB ile Birleşik Krallık arasındaki gerginlik ise devam ediyor; Ocak ayına kadar bir antlaşmaya varılamaması durumunda, İngiltere ve AB şirketleri Dünya Ticaret Örgütü kurallı çerçevesinde daha yüksek maliyetler ve engellerle ticarette bulunacak.
Ekonomik veri tarafında ise Çin ekonomisinin üçüncü çeyrekte, 2019 yılının aynı dönemine kıyasla ve %5.5 beklentisinin altında %4.9 oranında büyüdüğü açıklandı. Eylül ayı imalat ve hizmet verileri bir önceki seneye kıyasla beklentilerin üzerinde sırasıyla %6.9 ve %3.3 oranlarında arttığı paylaşıldı.
ABD’de işsizlik maaş başvuruları beklenti seviyesi olan 870k’nın altında 787k olarak gerçekleşirken devam eden başvurular beklentinin altında 8373k olarak gerçekleşti. 2. el konut satışları ise beklentinin üstüne çıkarak 6.54m olarak, üretim PMI verisi ise beklentinin hafif altında ancak bir önceki verinin üstünde 53.3 olarak açıklandı.
Dolar endeksi mali yardım paketi haberleri ile haftalık bazda %0.98 değer kaybederek 92.768 ile kapanış gerçekleştirirken, dolara paralel olarak sterlin %0.98, euro %1.20 primli kapanış gerçekleştirdi.
Petrol fiyatları, dünya genelinde artan koronavirüs vakaları ve bu nedenle dünyanın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin'de talebin olumsuz etkilediği endişeleri ile ve ABD ham petrol stoklarındaki beklenmedik artışın etkisi ile haftalık bazda brent petrol %2.70 ve Amerikan petrolü %2.52 olmak üzere geriledi.
Altın fiyatları ABD'de yeni koronavirüs yardım paketi ile ilgili belirsizlik ile haftayı $1.900,79 seviyesinde yatay artı kapattı.
LME bakır ise haftaya $6.723 seviyesinden güne başladıktan sonra mali yardım paketine dair pozitif haber akışının risk iştahını arttırması, Şili'deki madencilerin grev tehdidi ve Çin verilerinin destekleri ile yükselerek Haziran 2018'den bu yana en yüksek seviyesi olan $7.034 seviyesini test etti. ABD’de mali canlandırma paketi görüşmelerinin uzaması ile ilgili tedbirli davranan yatırımcıların risk iştahındaki azalma ile Perşembe ve Cuma günü sırasıyla %1.24 ve %0.48 değer kaybederek $6.876 seviyesinden haftayı kapatan LME bakır yine de haftalık bazda %2.20 primlenmiş oldu.
Yeni haftanın ilk işlem gününde Asya borsaları, Avrupa'da ve ABD'deki artan koronavirüs vakalarının küresel gelecek görünümünü zayıflatmasıyla yeni haftaya sönük bir başlangıç yaptı. Amerikan endeksleri de rekor seviyede artan korona virüs vakalarının küresel ekonomiyi zayıflatacağı endişesiyle ve başkanlık seçimlerinden önce destek paketine olan beklentilerin neredeyse kaybolmasıyla haftaya Jones, S&P500 ve Nasdaq sırasıyla %2.29, %1.86 ve %1.64 olmak üzere değer kaybı ile başladı.
Piyasaları etkileyen bir diğer haber ise Çin’den geldi; Çin hükümeti Boeing, Lockheed Martin Corp. ve Raytheon Technologies’e Tayvan’a silah sattıkları gerekçesi ile yaptırım kararı aldı.
Salgın tarafında ise ABD, son iki günde şu ana kadar gördüğü en yüksek koronavirüs vaka sayısını tespit ederken, Fransa da vaka sayılarında rekor kırdı. İspanya ise olağanüstü hâl ilan etti.
Çin'in liderleri 2021-2025 döneminde reformlarla büyümeyi dengelemek adına beş yıllık ekonomik planı görüşmek için buluşacaklar. Yatırımcılar bu toplantıdan gelecek haberleri de ayrıca takip ediyorlar.
Diğer yandan bu hafta üç büyük merkez bankası para kurulu toplantısı yapacak. Piyasalar, Kanada Merkez Bankası'nın ve Japonya Merkez Bankası'nın şimdilik faizleri sabit tutmasını beklerken, Avrupa Merkez Bankası'nın ise enflasyon ve büyümeye karşı temkinli duracağını bekliyor.
Ekonomik veri tarafında ise dün ABD’de yeni ev satışları ise beklenti seviyesi olan 1.025K’nın altında 959K olarak açıklandı.
Çin'de sanayi şirketlerinin karı Eylül ayında ivme kaybederek geçen yıla göre %10.1 arttı. Sektörün karındaki artış hızının yavaşlaması imalat sektöründeki toparlanmanın tabana yayılamadığına işaret etti, Güney Kore ekonomisi ise büyümeye geri döndü.
Dolar Avrupa ve ABD'de koronavirüs vakalarında ikinci dalga endişelerinin getirdiği alımlara rağmen Asya ülkelerinden gelen ekonomideki toparlanmanın devam ettiğini işaret eden veriler sonucu kazanımlarının bir kısmını geri verdi. Dolar endeksi dün %0.30 primli kapanışının ardından 92.992 seviyesinde yatay eksi.
Asya borsaları bu sabah küresel koranavirüs vakalarının artması ve ABD canlandırma paketi anlaşmasındaki yavaş ilerlemenin risk iştahını zedelemesinin etkisiyle Wall Street'i izleyerek geriledi. Avustralya'nın S&P/ASX 200 Endeksi %1.7, Güney Kore KOSPI endeksi %0.56, Hang Seng endeksi %0.53 ile negatif, CSI300 endeksi %0.17 ve Şanghay Bileşik endeksi %0.10 primli.
Petrol fiyatları son dönemdeki sert kayıpların ardından bugün küçük kazanımlar kaydetti ancak küresel kornavirüs vakalarının ve arzın artmasıyla görünüm kasvetli kalmaya devam ediyor. Brent petrol dünkü %3.14 kayıpla kapanışın ardından %1.14 primli olarak $40.92; Amerikan ham petrolü ise dünkü %3.24’lük kaybın ardından %1.17 primli olarak $38.99 seviyesinde işlem görüyor.
LME bakır $6.860 seviyesinden haftaya başladıktan sonra artan koronavirüs vakaları ve ABD teşvik anlaşmasında yaşanan gecikme sebebi ile dün günü %1.47 kayıpla $6.775 seviyesinden kapattı. Bugün ise dolardaki değer kaybı ile dünkü kaybının bir kısmını geri alarak ve %0.52 primli olarak $6.810 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geçtiğimiz hafta, Asya borsalarının dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin'in istikrarlı şekilde iyileşeceği beklentisiyle Çin borsaları öncülüğünde yükselişi ile başlarken, ABD endeksleri de haftaya alıcılı başladı. Ancak yatırımcılar ABD canlandırma paketinin akıbeti hakkındaki endişeler nedeniyle tedbirli olmayı sürdürdü.
Hafta boyunca ABD'de koronavirüs yardım paketi görüşmelerinde karışıklık hakimdi. Gündemde Pelosi ve Trump’ın destek paketi ile ilgili açıklamaları yer alırken, Beyaz Saray ekonomi danışmanı Larry Ludlow’un destek paketinin şart olmadığı ancak rafa kalkmadığı yönünde ki demeçleri kafaları karıştırdı. Donald Trump, Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ile canlandırma paketi görüşmelerinde Cuma günü 1.8 trilyon dolar büyüklüğünde yardım paketi teklif ederek Pelosi'nin 2.2 trilyon dolarlık teklifine yaklaştı. Mali canlandırma paketiyle ilgili görüşmelerin durması sonrası Trump yönetiminin Kongre'ye daha basit bir mali destek paketi geçirmesi için çağrıda bulunması ise yatırımcıların mali destek planı beklentilerini canlı tuttu.
Diğer yandan Demokrat başkan adayı Joe Biden'ın seçim yarışında Başkan Trump ile arasındaki farkı git gide açmasıyla yatırımcılar seçim sonrasında büyük bir mali canlandırma paketi açıklanabileceği beklentisine girdiler.
Sonrasında ise ABD Temsilciler Meclisi Başkanı’nın Beyaz Saray'ın 1.8 trilyon dolarlık koronavirüse karşı mali yardım paketi teklifini reddetmesi piyasalar üzerinde baskı yarattı. Ayrıca Johnson&Johnson’da gelen klinik deneyleri bir hastanın vefatı üzerine durdurdukları haberi ise endekslerde satışa yol açtı. Johnson&Johnson’dan bir gün sonra Eli Lilly’de sağlık endişesi ile antikor testini beklemeye aldığını açıkladı.
ABD Hazine Sekreteri Steven Mnuchin’in destek paketinin seçimlerden önce gelme ihtimalinin düşük olmasını açıklaması ise hafta ortasında endekslere satış getiren unsur oldu. Destek paketinin artık Trump’tan ziyade senatoda bulunun Cumhuriyetçiler tarafından da reddedileceği düşünülürken, Trump’ı geçse bile senatoya takılacak paket için seçim sonrası beklenmeye başladı. Perşembe günü ise piyasaların takip ettiği konu ile ilgili, başkan Trump ve Mnuchin tarafından yeni yorumlar paylaşıldı. Mnuchin açıklamasında, Beyaz Saray'ın koronavirüs testleri için finansman hedefleri konusundaki farklılıkların teşvik görüşmelerini raydan çıkarmasına izin vermeyeceğini ve $178 milyarın sağlık sektörüne ayrılması için hem fikir olduklarını paylaştı. Devamında ise Başkan Trump, teşvik paketi teklifini şu anki $1,8 trilyon seviyesinin üzerine çıkaracağını söyledi. Ancak Pelosi Covid-19 testinin önemli bir fikir ayrılığı olduğunu vurgulamasının ardından anlaşma beklentileri azaldı.
Diğer yandan Birleşik Krallığın artan koronavirüs vaka sayılarının yayılımını yavaşlatmaya yönelik aldığı yeni kararlar ise satış baskısını artırdı. Tehlike seviyesinin Londra için “orta”’dan “yüksek” kategorisine çekildiği paylaşılırken, kapalı alanlarda buluşmalar yasaklandı.
ABD'nin orta batı bölgesinde de havaların soğumasının ardından vakalarda rekor yükseliş görülmeye başlandı. Yetkililer, hasta sayılarının artması ihtimaline karşı Wisconsin eyaletinin Milwaukee şehrinde sahra hastanesi kurdu.
Haftanın son işlem günü ise beklenenden daha iyi gelen ABD perakende satışları ve Pfizer’ın seçim sonrasını işaret eden aşı açıklaması, ABD endekslerinde artışı destekledi ve haftalık bazda Dow Jones yatay artı, S&P500 %0.19, Nasdaq %0.79 primli kapandı.
Dolar, koronavirüs aşısına dair soru işaretlerinin oluşmasının ve ABD canlandırma paketinde çıkmaza girilmesinin güvenli limanlara yönelimi artırmasıyla haftalık bazda %0.67 primli olarak 93.682 seviyesinden kapandı. Analistlere göre euro ve sterlin, Avrupa ve İngiltere'de ikinci dalga koronavirüs vakalarıyla mücadele etmek için ekonomik faaliyetlerde tekrar kısıtlamaya gidilmesiyle daha fazla gerileyebilir. Para piyasalarında hareketlerin 3 Kasım'daki ABD başkanlık seçimi öncesinde sınırlı kalması beklenirken analistler risk iştahının azalacağını düşünüyorlar ve bu eğilimin doları destekleyeceğini düşünüyorlar.
Diğer taraftan ise Biden'ın seçimden galibiyetle çıkması, dolar için kısmen olumsuz olarak görülüyor çünkü Biden'ın kurumlar vergisini arttırma vaadi gerçekleştiği takdirde ABD'deki yatırımların getirisi düşecek.
Euro ve sterlin ise dolar karşısında haftalık bazda sırasıyla %0.90 ve %1.02 değer kaybetti. İngiltere ile Avrupa Birliği arasındaki müzakereler ise, Boris Johnson'ın bir ticaret anlaşmasının artık olası olmadığına inandığını söylemesine rağmen önümüzdeki hafta devam edecek. Johnson, yılsonuna kadar İngiltere'nin artık yeni bir antlaşma yapılmadan bloğun tek pazarından ve gümrük birliğinden ayrılmaya hazır olacağını söyledi.
Ekonomik veri tarafında açıklanan verilere göre Çin'in ithalatı Eylül'de bu yılın en hızlı büyümesini kaydederken, ihracatı da dünya genelinde koronavirüs kısıtlamalarının gevşetilmesine paralel olarak yükseldi. Çin’de ihracat analistlerin beklentilerine paralel olarak geçen yılın aynı ayına göre %9.9 yükselirken, ithalat Ağustos'ta %2.1 düştükten sonra Eylül'de %13.2 artarak büyümeye döndü. Eylül ayı enflasyonu beklentilerin altında %1.7 olarak açıklanırken, ÜFE ise -%1.8 beklentisine karşın %-2.1 olarak gerçekleşti.
ABD tarafında açıklanan enflasyon verileri ise beklenti doğrultusunda %0.2 olarak gerçekleşti. ÜFE verisi ise %0.4 beklentileri aşarken, haftalık bazdaki yeni işsizlik başvuruları beklentilerin, 825 bin, ve bir önceki verinin üzerinde 898 bin olarak açıklandı. Devam eden toplam başvuru sayısının ise 10.018 binlere gerilediği görüldü. Perakende satışlar ise aylık bazda manşette %0,8, çekirdekte ise %0.5 artması beklentisine karşı sırası ile %1.9 ve %1.5 olarak açıklandı.
Petrol fiyatları, haftaya Delta kasırgasının zayıflamasıyla ABD petrol üreticileri arzı yenilemeye başlaması ve Norveç'teki petrol üretimini etkileyen grev sonlanması ile düşüşle başladı. Ancak ham petrol stoklarının önceki hafta düşmesi ve OPEC+ grubunun Eylül ayı için taahhüt etmiş olduğu petrol arz kısıntısına uyduğunun görülmesi fiyatları destekledi ve haftalık bazda brent petrol %0.19, Amerikan ham petrolü %0.69 primli kapanış gerçekleştirdi.
Uluslararası Enerji Ajansı yayımladığı raporda 2020 yılında küresel enerji talebinin %5 düşeceği tahminini yaptı. OPEC, yayımlanan aylık raporunda petrol talebinin 2021'de günde 6.54 milyon varil artarak varil başına günde 96.84 milyon olacağını öngördü. Bu rakam bir ay önceki tahminlerinden 80.000 varil altında kaldı. The American Petroleum Institute'un yayımladığı verilere göre, ABD ham petrol stokları 9 Ekim'le biten haftada 5.4 milyon varil azaldı.
Öte yandan, iki kaynağın açıklamasına göre, OPEC ile Rusya önderliğindeki ülkelerin oluşturduğu OPEC+ üyeleri arasında Eylül'deki petrol üretim kesintilerine uyum %102 seviyesinde gerçekleşti.
Altın, ABD canlandırma paketinde anlaşmaya varılamaması sonucu dolardaki primlenme ile gerileyerek haftalık bazda %1.58 değer kaybederek haftayı $1.899 seviyesinden kapattı.
LME bakır ise $6.745 seviyesinden yeni haftaya başlamasının arından hafta başında Şili'deki madencilerin grev tehdidi, sonrasında ise Çin verileri ile desteklense de artan virüs vaka sayıları ile alınan tecrit önlemlerinin risk iştahını azaltması ve ABD teşvik paketi umutlarının azalması fiyatları negatif etkiledi. Cuma günü 22 Eylül’den bu yana en yüksek seviyesi olan $6.791 seviyesini test eden LME bakır sonrasında gerileyerek ve haftalık bazda %0.65 değer kaybederek $6.728 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi.
Yeni haftanın ilk işlem günü ise, Asya borsalarının ABD canlandırma paketine dair umutlardan ve koronavirüs aşısının yılsonuna kadar çıkabileceği beklentilerinden destek bularak yükselişi ile başladı.
ABD tarafında ise Pelosi’nin teşvik paketi ile ilgili yaptığı açıklamalar, piyasalara olumlu havanın geri dönmesini sağladı. Pelosi tarafından yapılan açıklamada, kongre Demokratları ve Beyaz Saray müzakerecileri arasında farklılıkların devam ettiğini ancak, 3 Kasım seçimlerinden önce bir antlaşma için iyimser olduğunu paylaştı. Bir diğer önemli nokta ise, Pelosi’nin seçimlerden önce bir paket üzerinde uzlaşılabilmesi için Beyaz Saraya 48 saat süre vermesi olurken, seans öncesindeki olumlu havanın korunamaması ile birlikte endeksler satış gördü. Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq günü sırasıyla %1.43, %1.63 ve %1.65 kayıpla kapanış gerçekleştirdi.
Paket haberleri Avrupa endekslerinin güne olumlu başlamasını sağlarken, koronavirüs ile mücadele kapsamında alınan önlemler endekslerin satıcılı bir seyir sürmesine sebep oldu. Başlıca Avrupa endeksleri günü %0.13 ile %0.59 aralığında kayıpla kapatırken İspanya IBEX endeksi %0.15 ile pozitif ayrıştı.
Ayrıca İtalya, ikinci dalgayı engellemeyi amaçlayan bir dizi yeni önlem açıkladı. Yerel belediye başkanları akşam 9'dan sonra meydanlar ve caddeler gibi halka açık alanlarda toplantıları sınırlamak için kapatma yetkisine sahip olacak.
Olumlu bir haber ise İngiltere’den aşı çalışmaları ile ilgili geldi, bir rapora göre, Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen ve AstraZeneca tarafından üretilen koronavirüs aşısının toplu olarak piyasaya sürülmesi Noel'den hemen sonra gerçekleşebilir.
AB ile Birleşik Krallık arasındaki gerginlik ise devam ediyor. Ocak ayına kadar bir antlaşmaya varılamaması durumunda, İngiltere ve AB şirketleri Dünya Ticaret Örgütü kurallı çerçevesinde daha yüksek maliyetler ve engellerle ticarette bulunacak.
Ekonomik veri tarafında, Çin ekonomisinin üçüncü çeyrekte, 2019 yılının aynı dönemine kıyasla ve %5.5 beklentisinin altında %4.9 oranında büyüdüğü açıklandı. Eylül ayı imalat ve hizmet verileri bir önceki seneye kıyasla beklentilerin üzerinde sırasıyla %6.9 ve %3.3 oranlarında arttığı paylaşıldı.
Asya borsaları bu sabah ise Pelosi’nin dün teşvik paketi ile ilgili olumlu açıklamaları ile yükseliş kaydetti. Avustralya'nın S&P/ASX 200 Endeksi %0.72 değer kaybederken, Güney Kore KOSPI endeksi %0.50, Hang Seng endeksi %0.11, CSI300 endeksi %0.8, Şanghay Bileşik endeksi %0.47 primli kapandı.
Küresel piyasalarda yatırımcıların riskten kaçınmasına neden olabilecek etkenler arasında Avrupa'da koronavirüs vakalarının rekor seviyeye çıkması ve ABD'de başkanlık seçimlerinden tartışmalı bir sonuç çıkması ihtimali de gösteriliyor.
Ayrıca yatırımcılar Donald Trump ile Demokrat Partili rakibi Joe Biden arasında Perşembe günü gerçekleştirilecek son münazaranın seçimin gidişatını değiştirip değiştirmeyeceğini de yakından takip ediyorlar.
Küresel piyasalarda oluşan iyimser hava ile dolar endeksi dünkü %0.27 kaybının ardından %0.17 ile 93.269 seviyesine geriledi. Euro dolar karşısında dün %0.41 primlenirken bugün 1.1806 seviyesinde %0.34 primli. Sterlin ise dün %0.26 değer kazanırken, bugün %0.14 kayıpla 1.2930 seviyesinde.
Petrol fiyatları koronavirüs vakalarındaki artışın talep üzerinde oluşturduğu baskı ile geriledi. Libya'nın petrol üretiminde artışına giderek stokların daha da artmasına neden olması da petrol fiyatlarının gerilemesinde etkili oldu. Brent petrol dün %0.72 değer kaybının ardından $42.61 seviyesinde yatay eksi; Amerikan ham petrolü ise dünkü %0.12 kaybın ardından $40.86 seviyesinde yatay artı işlem görüyor.
Altın fiyatları ABD'de koronavirüs yardım paketi umutlarının azalması ve başkanlık seçimlerinin giderek yaklaşmasıyla dünkü %0.28 primli kapanışının ardından geriledi. Altının spot piyasadaki ons fiyatı %0.12 kayıp ile $1.902 seviyesinde bulunuyor.
LME bakır ise dün Şili'deki madencilerin grev tehdidi ve Çin verilerinin desteği ile %0.59 primli olarak $6.768 seviyesinden kapanış gerçekleştirdi. LME bakır bu sabah ise artan virüs vaka sayılarına ve alınan ilave tecrit önlemlerine rağmen ABD teşvik paketine dair olumlu haber akışı ile 21 Eylül’den bu yana en yüksek seviyesi olan $6.848 seviyesini test etmesinin ardından %1.06 primle $6.840 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
DEĞERLENDİRMELER & BEKLENTİLER
Geride bıraktığımız hafta, küresel piyasaların, ABD Başkanı Donald Trump'ın günün ilerleyen saatlerinde hastaneden çıkarılabileceği umutlarıyla yükselişi ile başladı. 74 yaşında hastaneye kaldırılan Trump’ın doktorları tedaviye cevap verdiğini ve Beyaz Saray'a dönebileceğini söylemesinin ardından S&P 500 ve Nasdaq vadeli kontratları vadeli kontratları Asya piyasasındaki işlemlerde yükseldi.
Diğer yandan CNBC tarafından seçimlerle ilgili yapılan çarpıcı haber ise dikkatleri toplarken, haberde NBC News / Wall Street Journal anketine göre, Joe Biden’ın seçim gününe yaklaşık bir ay kala Donald Trump'ın karşısında ülke genelinde on dört puanla önde olduğu belirtildi. ABD basınında çıkan haberler, Trump’ın tekrardan seçilme ihtimalinin giderek azaldığını belirtirken, Başkan’ın seçim kampanyasını yürüten bazı üst düzey yetkililerin de testlerinin pozitif çıkmasının ardından seçime bir aydan az bir süre kala nasıl bir yol izleneceği belirsiz.
Ayrıca haftanın başında başkan Trump’ın Twitter'da yaptığı Demokratlarla ekonomik canlandırma paketi müzakerelerini seçim sonrasına kadar durdurduğu açıklaması piyasada şok etkisi yaratırken, Trump seçimlerden sonrası için ise daha kapsamlı bir canlandırma paketi sözü verdi.
Fed Başkanı Jerome Powell ise ekonominin içinde bulunduğu tehlikelere dikkat çekerek, koronavirüsün kontrol altına alınamaması halinde ABD ekonomisinin aşağı yönlü bir sarmal içine girebileceği uyarısında bulundu ve daha fazla ekonomik destek çağrısı yaptı.
Trump’ın mali destek paketi görüşmelerini askıya almasının ardından, yaptığı havacılık sektörünü destekleyecek paket çağrısı, ABD endekslerinin kayıplarının geri kazanılmasını sağladı. Trump attığı tweette havayolu bordro desteği için $25 milyar ve küçük işletmeler için maaş çeki koruma programı adıyla $135 milyarın onaylanmasını istediğini belirtti. Bir diğer tweet ise Demokrat temsilciler meclisi sözcüsü Nancy Pelosi’ye gelirken, mali destek paketi kapsamında Amerikalılara sadece $1200’lık çek ödemelerini kapsayan bir tasarıyı imzalamaya hazır olduğunu belirtti. Ancak Nancy Pelosi’nin daha büyük yardım paketi olmadan havayolu şirketlerini kapsayan pakete onay vermeyeceğini açıklaması üzerine, beş haftanın en yüksek seviyelerine yükselen endekslerde gerilemeler yaşandı.
Yeni ekonomiyi destekleme paketi hakkında Kongre ile yapılan müzakerelerden çekilme kararı alan ABD Başkanı Donald Trump geri adım atarak Kongre'ye koronavirüsten yoğun zarar gören sektörler, küçük işletmeler ve tüketicilere destek olacak küçük ölçekli bir dizi yardım paketi hazırlama çağrısında bulunurken, Trump'ın tavır değişikliği risk iştahını destekledi.
Haftanın son işlem gününde ise Nancy Pelosi ile Hazine Bakanı Steven Mnuchin tarafından yapılan açıklamalar ve Trump’ın son teklif olan 1.8 trilyon dolarlık destek paketinin arttırılmasını istemesi ile paketin gelmesi konusundaki olumlu havalar tekrar piyasaya hâkim oldu.
Bu gelişmeler ışığında haftalık bazda Dow Jones %3.27, S&P 500 %3.84 ve Nasdaq %2.88 primli olmak üzere haftayı bitirdi.
Ekonomik veri tarafında ise ABD tarafında açıklanan ISM hizmet verileri bir önceki verinin ve beklentilerin üzerinde 57.8 olarak açıklandı. Hizmet ve bileşik PMI verileri ise beklentilere paralel sırasıyla 54.6 ve 54.3 olarak revize edildi.
Ticaret dengesi rakamları ise aylık bazda ithal edilen ürünlerin ve hizmetlerin değeri $231.67 milyar’dan $239.04‘a genişledi. İhraç edilen ürünlerin ve hizmetlerin değerinin ise $168.11 milyar’dan $171.94‘e büyüdüğü paylaşıldı. Net ticaret dengesi ise beklentilerin üzerinde $67.1 milyar tutarında açık verdi. Haftalık işsizlik başvuruları verisi beklentiden yüksek gelerek 840 k olarak açıklandı.
Avrupa bölgesi ülkelerinin hizmet PMI verilerinde ise Almanya beklentilerin üzerinde 50.6 olarak revize edildi. Birleşik Krallık’ta beklentilerin hafif üzerinde 56.1 olarak revize edilen hizmet PMI verisi İspanya’da ise 46.4 seviyesindeki beklentinin ve önceki 47.7'nin altında 42.4 olarak açıklandı.
Dolar ABD'de politikacıların yeni bir koronavirüs yardım paketi üzerinde anlaşacağına yönelik umutların artmasıyla haftayı %0.84 kayıpla kapattı. Euro ve sterlin ise dolar endeksine paralel olarak haftalık bazda sırasıyla %0.95 ve %0.89 primlendi.
Petrol fiyatları hafta başında Trump'ın hastaneden çıkışı ile desteklenirken, ABD ham petrol stoklarının artmasıyla gerilese de Norveç'teki petrol işçilerinin greviyle ve Delta kasırgasının Meksika Körfezine yaklaşmasıyla duran üretim ile haftalık bazda %9’dan fazla yükseldi.
LME bakır ise $6.563 seviyesinden başlangıç gerçekleştirdiği haftada Şili’deki üretimin Ağustos ayında yıllık %6.2 azalması, ABD’de koronavirüs teşvik paketinin tekrar konuşulmaya başlaması, bununla birlikte Çin borsalarının tatil dönüşü pozitif açılması ve artan risk iştahı ile desteklenerek Cuma günü 22 Eylül’den bu yana en yüksek seviyesi olan $6.781 seviyesini test ettikten sonra haftayı %3.47 primle $6.772 seviyesinden sonlandırdı.
Yeni hafta, Asya borsalarının dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin'in istikrarlı şekilde iyileşeceği beklentisiyle Çin borsaları öncülüğünde yükselişi ile başladı. İlk işlem gününde Amerikan endeksleri de Dow Jones %0.88, S&P %1.64 ve Nasdaq %2.56 olmak üzere alıcılı kapandı.
Gündemde Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi ve ABD Başkanı Trump’ın destek paketi ile ilgili açıklamaları yer alırken, Beyaz Saray ekonomi danışmanı Larry Ludlow’un destek paketinin şart olmadığı ancak rafa kalkmadığı yönünde ki demeçleri kafaları karıştırdı. Trump yönetimi, Kongre'nin daha az kapsamlı bir koronavirüs yardım paketini geçirmesini isterken, daha kapsamlı bir pakete dair görüşmeler yeniden açmaza girdi. Trump’ın, Nancy Pelosi ile canlandırma paketi görüşmelerinde Cuma günü 1.8 trilyon dolar büyüklüğünde yardım paketi teklif ederek Pelosi'nin 2.2 trilyon dolarlık teklifine yaklaşması beklentileri canlı tutuyor. Ancak yine de piyasalar, ABD başkanlık seçimlerinden önce her iki partinin de desteklediği bir koronavirüs mali canlandırma paketi oluşturulabileceği konusunda kuşkulular.
Diğer yandan demokrat başkan adayı Joe Biden'ın seçim yarışında Başkan Trump ile arasındaki farkı git gide açmasıyla yatırımcılar seçim sonrasında büyük bir mali canlandırma paketi açıklanabileceği beklentisine girdiler. Biden'ın seçimden galibiyetle çıkması, dolar için kısmen olumsuz olarak görülüyor çünkü Biden'ın kurumlar vergisini arttırma vaadi gerçekleştiği takdirde ABD'deki yatırımların getirisi düşecek.
Diğer yandan Trump'ın teklifi bazı Cumhuriyetçi Senato üyelerinin eleştirisine maruz kalırken, pek çok Cumhuriyetçi ülkenin artan borç yükünden endişe ediyor ve anlaşma sağlanması halinde başkanlık seçimlerinde oy kaybedeceklerinden endişe ediyorlar.
Bu sabah Asya borsaları ise, Çin hisse piyasasında tatil sonrası yükselişin yerini düşüşe bırakmasıyla Wall Street'teki güçlü kazanımları sürdüremeyerek karışık seyretti. Ancak teknoloji sektörü hisselerine gelen alımlar ve ABD mali canlandırma planıyla ilgili yeni beklentiler risk iştahının canlı olduğuna işaret etti.
Ayrıca açıklanan verilere göre Çin'in ithalatı Eylül'de bu yılın en hızlı büyümesini kaydederken, ihracatı da dünya genelinde koronavirüs kısıtlamalarının gevşetilmesine paralel olarak yükseldi. Çin Eylül ihracatı beklentilere paralel olarak geçen yılın aynı ayına göre %9.9 yükselirken, ithalatı Eylül'de %13.2 artarak büyümeye döndü. Güçlü gelen veriler, Çinli ihracatçıların koronavirüs salgınının getirdiği durgunluktan hızla toparlandığını gösteriyor.
Dolar, 3 Kasım'daki ABD başkanlık seçimlerinden sonra kapsamlı bir mali canlandırma paketi oluşturulacağı beklentilerine paralel olarak riskli para birimlerinin yükselişe geçmesiyle üç haftanın dip seviyesi yakınlarında işlem gördü. Dolar endeksi dün, Cuma günü gördüğü yaklaşık üç haftanın dip seviyesi olan 93.005'in hemen yukarısında 93.065 seviyesinden kapanış gerçekleştirirken bugün 93.176 seviyesinde %0.12 primli.
Petrol fiyatları, Norveç, Meksika Körfezi ve Libya'daki petrol üretiminin tekrar başlamasıyla dün kaydettiği yaklaşık %3 kaybın artından yükseldi. Brent petrol %1.58 primli olarak $42.38; Amerikan ham petrolü ise %1.85 primli olarak $40.16 seviyesinden işlem görüyor. Diğer yandan Uluslararası Enerji Ajansı bugün yayımladığı raporda 2020 yılında küresel enerji talebinin %5 düşeceği tahminini yaptı.
Altın fiyatları, ABD'deki siyasetçilerin koronavirüs mali canlandırma paketi üzerinde eninde sonunda bir uzlaşıya varacağı beklentisiyle dün %0.39 geriledi. Altının spot piyasadaki ons fiyatı $1.920 seviyesinde yatay eksi işlem görüyor.
LME bakır ise dün $6.745 seviyesinden yeni haftaya başlamasının arından haftanın ilk işlem gününde Şili'deki madencilerin grev tehdidi ile 22 Eylül’den bu yana en yüksek seviyesi olan $6.785 seviyesini test etmesinin ardından günü %0.5 kayıpla $6.738 seviyesinden sonlandırdı.
LME bakır bugün ise Çin'den gelen güçlü ticaret verilerine rağmen dolardaki primlenme ile %0.36 gerileyerek $6.714 seviyesinden işlem görüyor.
İndir
